Kalemtıraş Nedir?

KALEMTIRAŞ a. (ar. kalem ve fars. tıraş, yontandan kalem-tıraş). Koni biçimindeki iç kısmında kesici bir ağız bulunan ve kurşunkalemlerin ucunu açmak için kullanılan küçük aygıt. (Eşanl. KALEM AÇACAĞI.)

—El sant. Yazmacılıkta kalem işi yazma yapmada kullanılan fırçanın ya da kamışın ucunu inceltmek ve düzeltmek için kullanılan küçük çakı.

—Hat. Hattatların kamış kalemlerini açmak için kullandıkları uzunca saplı, kısa ağızlı bıçak. (Bk. ansikt. böl.) || Kalemtıraş kını, kalemtıraşı saran meşin ya da ahşaptan yapılmış koruyucu, mahfaza. || Kalemtıraş tığı, kalemtıraşın metalden yapılan bıçak bölümü

—ANSİKL. Hat. Yazı takımının ana gereçlerinden biri olan kalemtıraşların sapları kemik, fildişi, sedef, öd ağacı, abanoz, akik, mercan, pelesenkten, bıçağı da iyi çelikten yapılırdı. Kalemtıraş tığı ile sap arasında pirinçten yapılmış bir bilezik (pırazvana) bulunurdu. Kalemtıraşlar bıçaklarının biçimine ya da saplarına göre değişik adlar alırdı (hattati, kâtibi, demirhindi, gümüş pırazvana, altın pırazvana). Kazıma işinde kullanılanlara mihfere, kalemi yarmada kullanılanlara da mifrez deniyordu. Selim l'in (Yavuz) İran’dan getirdiği sanatçılarla Osmanlılar'a geçen kalemtıraşlık başlı başına bir sanattı. Ancak icazet alabilen ustalar yaptıkları kalemtıraşlara adlarını koyabilirdi. XVII. yy.’da Galatalı Recai, İstanbullu Recai, XIX. yy.'da Fenni, Safi, Kemali, Sıtki, BursalI Hüsnü, XX. yy. başlarında Hacı Resmi, Azmi dönemlerinin ünlü ustalarıydı.

kalemtıraş ingilizcesi

• pencil sharpener