Kararlı Nedir?
SMD MiSiM
KARARLI sıf.
1. Duraksama ya da zayıflık belirtisi göstermeden verdiği kararda direnen, kararını değiştirmeyen, iradeli, azimli bir kimse: bu kimsenin davranışları için kullanılır: Ne istediğini bilen kararlı bir insan. Bir konuda kararlı o/mak. Kararlı bir tavır. Kararlı adımlarla yürümek.
2. Belli bir durumu, uzun bir süre büyük bir değişikliğe uğramadan sürdüren şey için kullanılır; düzenli, dengeli, istikrarlı.
—Astrofiz. Kararlı hal. kararlı Evren ya da kararlı evrenbilim kuramı, Evren'in zaman boyunca sabit bir madde yoğunluğunu korumasını öngören evrenbilim kuramı. (Bk. ansikl. böl.)
—Ceb. Bir E kümesinin cebirsel yapısı için E nin kararlı parçası, E nin yapısını tanımayan yasaların her biri için E nin kararlı iarçası. || E den E içine tanımlanmış bir ygulamada bir E kümesinin kararlı parası, E nin f C X olan X parçası. || x E ya da 0 x E üzerinde tanımlanş bir iç ya da dış bileşim yasası için bir ümesinin kararlı parçası, A x A nın ya O x A nın her ikili bileşkesi A nın bir nanı olduğuna göre E nin A parçası, izs. kim. Yalnız aşırı yüksek sıcaklıkta ^mınan, ya da kimyasal tepkenlerin çok az etkileyebildiği cisimler için kullanılır. || Etkenlerinden birinin sonsuz küçük değişimi sonucu, dengenin kendisinde de sonsuz küçük bir değişimin meydana geldiği kimyasal bir denge için kullanılır. || Yarı kararlı, sistem enerjisinin kuramsal minimumuna denk düşmeyen, ama göz önüne alınan koşullarda tepkime ya da dönüşüm hızının önemsenmediği bir denge, bir bileşik, bir karışım için kullanılır. (Dıştan uygulanan zayıf bir etki [katalizör, sarsma, kıvılcım, bir katışkı maddesinin sokulması vb.], kendisine denk düşen nicelikte enerji açığa çıkartarak dönüşümün gerçekleşmesini sağlar. Örneğin oksijen/hidrojen karışımı, olağan sıcaklıkta, sistem enerjinin minimumuna denk düşen bu iki elementin bileşmesine, yani suya (kararlı durum) göre yarı kararlı bir denge durumu gösterir. Bir katalizörün [platin köpüğü ya da süngeri] katılımı, tepkime hızını önemli ölçüde artırarak tepkimeyi daha duyarlı hale getirir. Aşırıerimiş durumdaki sü ve cam, yarı kararlı sistemlerdir.) [Bk. ansikl. böl. Metalürj.]
—Kâğ. san. Kararlı kâğıt ya da karton, çevredeki havada meydana gelen nem değişikliklerinden fazla etkilenmeyen, düz yüzeyli kâğıt ya da karton.
—Kim. Soğukta az uçucu olan bazlar (sodyum hidroksit, potasyum hidroksit, kalsiyum hidroksit) için kullanılır.
—Mak. san. Bulunduğu denge konumundan uzaklaştırıldığında tekrar aynı denge konumuna dönen bir sistemin dengesi için kullanılır.
—Metalürj. Bir denge ya da dengeli bir hal için kullanılır. (Demir-karbon diyagramı buna örnektir) || Kararlı döküm, yaşlanmayan, yumuşak soğuk çekme çelik dökümü; bu işlem sırasında çelik, katılaşma başlangıcından sonra külçe kalıbında sakinleştirilir.
—Oto. Dinamik kararlı, ilk yörüngesini etkileyen tedirginlik etkilerini kendi kendine düzeltme eğiliminde olan özdevinimli bir taşıt için kullanılır. (Bu az döner bir taşıtın durumudur.)
—Uz. havc. Kararlı platform, uzayda sabit bir yönde kalan mekanik bütün.
♦ be. Kararlı biçimde: Çok kararlı görünüyor. Kararlı konuşmak.
—ANSİKL. Astrofiz. Kararlı hal kuramı. Çeşitli türlerde kararlı evrenbilimler öne sürülmüştür. 1952'de astrofizikçi Bondi ve Hoyle tarafından önerilen kuram gökadalardaki kırmızıya kaymayı ve Hubble yasası'nı açıklamak için Evren'in genişlemesi fikrini benimsiyordu. Böyle genişleme halindeki bir Evren’in sabit bir yoğunluğu koruyabilmesi için Bondi ve Hoyle "sürekli yaratılış" adı verilen ve içinde her 10 000 yılda cm3 başına ortalama bir hidrojen atomunun yaratılması gereken kararlı bir evrenbilim düşündü. Bu sürekli yaratılış fizik yasalarını çiğnemekle birlikte big bang evrenbiliminin tersine başlangıç ayrıksınlığı bulunmayan, sonsuz yaşta bir Evren'in anlaşılmasını sağladı. Bununla birlikte bu kuram, onu önerenlerce terk edildi, çünkü bazı temel gözlem olaylarının özellikle 3° K'lik evrenbilimsel ışınımın ve Evrendeki hafif elementlerin (özellikle döteryumun) bolluğunun açıklanmasını sağlamıyordu. (ÇEKİRDEKBİREŞİMİ.) Özellikle 70'li yıllarda Pecker ve Vigier tarafından önerilen diğer kararlı evrenbilimler, kırmızıya kaymayı ve Hubble yasası' nı açıklamak için "ışığın yıpranması" olayının öngörüldüğü, genişlemeyen bir Evren çerçevesinde yer alır. 3° K'lik evrenbilimsel ışınım bu modelde hesaba katılmışsa da döteryum bolluğunu açıklamak olanaksız görünmektedir. Kısacası, bugün için önerilen kararlı evrenbilimler tatmin edici değildir; big bang evrenbilimleri başlıca gözlem olgularını açıkladıklarından gökbilimcilerin çoğu tarafından onaylanmıştır.
—Metalürj. Yapıları oda sıcaklığında zamanla değişmeyen birçok metal ve alaşım yarı kararlı durumda kullanılır. Karbonun demirle birleşerek demir karbür (sementit) olarak bulunduğu beyaz dökme demirler ve olağan çelikler yarı kararlı durumdadır; bu alaşımların kararlı durumu karbonun grafit biçiminde bulunduğu gri dökme demirlere denk düşer. Aynı şekilde, su verilmiş çeliklerin bileşenleri (martensit, beynit, troostit), ısıtmayla ya da su vermeden sonra menevişlemeyle değiştirilebilen ve yok edilebilen yarı kararlı yapılar gösterir.
Katılaşma da, aşırıerime, yani metalin katılaşma sıcaklığının, alaşımlarınsa katılaşma eğrisinin altında sıvı halde bulunması gibi yarı kararlı bir durum oluşturabilir; bu durumda bir dış etkiyle ya da banyodaki bir değişiklikle (ani sıcaklık değişimi, katılaşma çekirdekleri oluşturan elementler aşılama, banyoyu karıştırma, vb.) katılaşma başlayabilir.
1. Duraksama ya da zayıflık belirtisi göstermeden verdiği kararda direnen, kararını değiştirmeyen, iradeli, azimli bir kimse: bu kimsenin davranışları için kullanılır: Ne istediğini bilen kararlı bir insan. Bir konuda kararlı o/mak. Kararlı bir tavır. Kararlı adımlarla yürümek.
Sponsorlu Bağlantılar
—Astrofiz. Kararlı hal. kararlı Evren ya da kararlı evrenbilim kuramı, Evren'in zaman boyunca sabit bir madde yoğunluğunu korumasını öngören evrenbilim kuramı. (Bk. ansikl. böl.)
—Ceb. Bir E kümesinin cebirsel yapısı için E nin kararlı parçası, E nin yapısını tanımayan yasaların her biri için E nin kararlı iarçası. || E den E içine tanımlanmış bir ygulamada bir E kümesinin kararlı parası, E nin f C X olan X parçası. || x E ya da 0 x E üzerinde tanımlanş bir iç ya da dış bileşim yasası için bir ümesinin kararlı parçası, A x A nın ya O x A nın her ikili bileşkesi A nın bir nanı olduğuna göre E nin A parçası, izs. kim. Yalnız aşırı yüksek sıcaklıkta ^mınan, ya da kimyasal tepkenlerin çok az etkileyebildiği cisimler için kullanılır. || Etkenlerinden birinin sonsuz küçük değişimi sonucu, dengenin kendisinde de sonsuz küçük bir değişimin meydana geldiği kimyasal bir denge için kullanılır. || Yarı kararlı, sistem enerjisinin kuramsal minimumuna denk düşmeyen, ama göz önüne alınan koşullarda tepkime ya da dönüşüm hızının önemsenmediği bir denge, bir bileşik, bir karışım için kullanılır. (Dıştan uygulanan zayıf bir etki [katalizör, sarsma, kıvılcım, bir katışkı maddesinin sokulması vb.], kendisine denk düşen nicelikte enerji açığa çıkartarak dönüşümün gerçekleşmesini sağlar. Örneğin oksijen/hidrojen karışımı, olağan sıcaklıkta, sistem enerjinin minimumuna denk düşen bu iki elementin bileşmesine, yani suya (kararlı durum) göre yarı kararlı bir denge durumu gösterir. Bir katalizörün [platin köpüğü ya da süngeri] katılımı, tepkime hızını önemli ölçüde artırarak tepkimeyi daha duyarlı hale getirir. Aşırıerimiş durumdaki sü ve cam, yarı kararlı sistemlerdir.) [Bk. ansikl. böl. Metalürj.]
—Kâğ. san. Kararlı kâğıt ya da karton, çevredeki havada meydana gelen nem değişikliklerinden fazla etkilenmeyen, düz yüzeyli kâğıt ya da karton.
—Kim. Soğukta az uçucu olan bazlar (sodyum hidroksit, potasyum hidroksit, kalsiyum hidroksit) için kullanılır.
—Mak. san. Bulunduğu denge konumundan uzaklaştırıldığında tekrar aynı denge konumuna dönen bir sistemin dengesi için kullanılır.
—Metalürj. Bir denge ya da dengeli bir hal için kullanılır. (Demir-karbon diyagramı buna örnektir) || Kararlı döküm, yaşlanmayan, yumuşak soğuk çekme çelik dökümü; bu işlem sırasında çelik, katılaşma başlangıcından sonra külçe kalıbında sakinleştirilir.
—Oto. Dinamik kararlı, ilk yörüngesini etkileyen tedirginlik etkilerini kendi kendine düzeltme eğiliminde olan özdevinimli bir taşıt için kullanılır. (Bu az döner bir taşıtın durumudur.)
—Uz. havc. Kararlı platform, uzayda sabit bir yönde kalan mekanik bütün.
♦ be. Kararlı biçimde: Çok kararlı görünüyor. Kararlı konuşmak.
—ANSİKL. Astrofiz. Kararlı hal kuramı. Çeşitli türlerde kararlı evrenbilimler öne sürülmüştür. 1952'de astrofizikçi Bondi ve Hoyle tarafından önerilen kuram gökadalardaki kırmızıya kaymayı ve Hubble yasası'nı açıklamak için Evren'in genişlemesi fikrini benimsiyordu. Böyle genişleme halindeki bir Evren’in sabit bir yoğunluğu koruyabilmesi için Bondi ve Hoyle "sürekli yaratılış" adı verilen ve içinde her 10 000 yılda cm3 başına ortalama bir hidrojen atomunun yaratılması gereken kararlı bir evrenbilim düşündü. Bu sürekli yaratılış fizik yasalarını çiğnemekle birlikte big bang evrenbiliminin tersine başlangıç ayrıksınlığı bulunmayan, sonsuz yaşta bir Evren'in anlaşılmasını sağladı. Bununla birlikte bu kuram, onu önerenlerce terk edildi, çünkü bazı temel gözlem olaylarının özellikle 3° K'lik evrenbilimsel ışınımın ve Evrendeki hafif elementlerin (özellikle döteryumun) bolluğunun açıklanmasını sağlamıyordu. (ÇEKİRDEKBİREŞİMİ.) Özellikle 70'li yıllarda Pecker ve Vigier tarafından önerilen diğer kararlı evrenbilimler, kırmızıya kaymayı ve Hubble yasası' nı açıklamak için "ışığın yıpranması" olayının öngörüldüğü, genişlemeyen bir Evren çerçevesinde yer alır. 3° K'lik evrenbilimsel ışınım bu modelde hesaba katılmışsa da döteryum bolluğunu açıklamak olanaksız görünmektedir. Kısacası, bugün için önerilen kararlı evrenbilimler tatmin edici değildir; big bang evrenbilimleri başlıca gözlem olgularını açıkladıklarından gökbilimcilerin çoğu tarafından onaylanmıştır.
—Metalürj. Yapıları oda sıcaklığında zamanla değişmeyen birçok metal ve alaşım yarı kararlı durumda kullanılır. Karbonun demirle birleşerek demir karbür (sementit) olarak bulunduğu beyaz dökme demirler ve olağan çelikler yarı kararlı durumdadır; bu alaşımların kararlı durumu karbonun grafit biçiminde bulunduğu gri dökme demirlere denk düşer. Aynı şekilde, su verilmiş çeliklerin bileşenleri (martensit, beynit, troostit), ısıtmayla ya da su vermeden sonra menevişlemeyle değiştirilebilen ve yok edilebilen yarı kararlı yapılar gösterir.
Katılaşma da, aşırıerime, yani metalin katılaşma sıcaklığının, alaşımlarınsa katılaşma eğrisinin altında sıvı halde bulunması gibi yarı kararlı bir durum oluşturabilir; bu durumda bir dış etkiyle ya da banyodaki bir değişiklikle (ani sıcaklık değişimi, katılaşma çekirdekleri oluşturan elementler aşılama, banyoyu karıştırma, vb.) katılaşma başlayabilir.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
SİLENTİUM EST AURUM
