ŞERBET a. (ar. şffrö’den şerbet).
1. Şekerle kaynatılmış meyve suyundan yapılan içecek. (Bk. ansikl. böl.)
2. Belli olaylar nedeniyle konuklara sunulan şekerli içecek: Mevlit şerbeti. Lohusa şerbeti.
3. Esk ilaç, genellikle de müshil olarak kullanılan sıvı ilaç.
4. Kimi katı maddelerin sulandırılmış, suda eritilmişi: Çimento şerbeti. Gübre şerbeti.
5. Şerbet gibi, yumuşak, güzel ve ılık hava için kullanılır.
6. Bal şerbeti, balı sulandırarak ya da şeker yerine bal kullanılarak yapılan şerbet. || Meyankökü şerbeti - MEYANKÖKÜ. || Mümessek şerbet, misk vb. maddelerle kokulandırılmış şerbet.
—Arıc. Zayıf kovanları beslemek için kullanılan şekerli sıvı. (Bir ölçü suya 2 ölçü, 1 ölçü ya da 1/2 ölçü şeker katılarak koyu, orta ya da sulu şerbet yapılır. Bir taşım kaynatıldıktan sonra 35-40 °C sıcaklıkta arılara verilir.)
—Deric. Sepi şerbeti, derileri sepilemekte kullanılan bitkisel tanen çözeltisi.
—Folk. Şerbet içme, Anadolu’nun bazı yörelerinde nişanın ertesi günü kız evinde düzenlenen tören. (Bk. ansikl. böl)
—Hidr. bağl. Çimento, kil gibi gereçlerin su içinde asıltı haline getirilmesiyle elde edilen ve kâgir bir yapıyı homojenleştirmek için bu yapının derzleri ya da oyukları içine serbestçe girecek kadar akışkan olan harç ya da hamur (Çimento şerbetleri dar boşluklara kolayca girebildiği için derzleri tıkamada ya da çeşitli öğeleri birbirine bağlamada kullanılır.) || Püskürtme şerbet, çimento, su ve gereğinde ince kum ve çeşitli katı maddelerinden oluşan çok akışkan karışım. (Püskürtme şerbetler özellikle inşaat ya da bayındırlık alanında kullanılır.)
—Şek. san. Kuvvetli şerbet, şekerin yıkanması (durultma) sonucunda elde edilen sıvı || Zayıf şerbet, merkezkaçlamayla ayrılan ve kristalleşecek olan ana sıvı.
—Tarım. Gübre şerbeti, yığılmış mayıstan sızan ve biraz yem kırıntısıyla birlikte sidik ve dışkı karışımından oluşan koyuca sıvı. (Bk. ansikl. böl.) || Gübre şerbeti çukuru, yere kazılan, çevresine duvar çekilerek sızdırmaz hale getirilen ve gübre şerbetini toplamaya yarayan çukur.
—ANSİKL. Şerbet yapmak için vişne, çilek, nar, kayısı, kızılcık, koruk, frenküzümü vb. meyveler şekerli suda kaynatılır, taneleri ezilip süzüldükten sonra soğutulur. Menekşe, portakal kabuğu, gül yaprağı vb.’den de şerbet yapılır. Kokulandırmak için içine tarçın, karanfil vb. baharat atılabilir.
—Folk. Nişanın ertesi günü kızın ailesi haberci çıkartarak ailenin yakınlarına ve komşulara nişanı haber verir ve şerbet içmeye davet eder. Evliliğin tatlı bir düzeni olması dileğiyle şerbetler içilir, kıza armağanlar verilir. Bazı yörelerde nikâhtan, sünnetten, doğumdan sonra da şerbet içilir.
—Tarım. Gübre şerbeti koyu bir sıvı olmakla birlikte pompalanmaya elverişlidir. Önemli miktarda ot, saman kırıntısı içerse ve çok koyu olsa bile çukurdan alınması, taşınması ve tarlaya yayılması için uygun araçlar yapılmıştır. Bitkisel kınntıla- rın daha da ufalanması ve şerbetin fıçılara yüklenmesi için türbinli pompalar icat edilmiştir. Bu iş için kullanılan çok büyük fıçılar, şerbeti homojen hale getirecek karıştırma takımı ve boruyla püskürtecek pompa düzeneği ile donatılmıştır.
Gübre şerbeti verimi artırıcı mineral maddeler içerdiğinden çok değerli bir gübredir. Ancak ürün tarlada büyümekteyken bu gübrenin verilmesi, kirlenme ve pis koku nedeniyle tavsiye edilemez. Ayrıca konutların ve su toplama yerlerinin yakınında kullanılması da sakıncalıdır. Binlerce hayranın beslendiği yerlerde gübre şerbetinin olduğu gibi toplanıp yayılması teknik açıdan kabil değilse, şerbetin daha küçük hacme indirilmesi için de fiziksel -kimyasal yöntemler vardır.
Kaynak: Büyük Larousse
Şerbet Nedir?
