VANA a. (fr. vanrıe; geç lat. venna'dan). Dışarıdan kumanda edilen bir tıkayıcı yardımıyla bir akışkanın boru içindeki dolaşımını durdurmak ya da serbest bırakmak için kullanılan aygıt. (Bk. ansikl. böl.)
—Hidr. pnöm. Biçim değiştirebilen tıkayı- cılı vana, tıkama işlemini biçim değiştirebilen esnek bir tıkacıyla (elastomer ya da metal) gerçekleştiren vanaların genel adı. (En çok kullanılan tipleri zadı vanalar ile sıkıştırdıklarında biçim değiştiren manşonlu vanalardır.) || Dönel vana, gövdesindeki boşluk içinde bu boşluğun biçimini taşıyan dönel bir parça bulunan vana; bu parça, gövde boşluğununkiyle çakışan ekseni çevresinde döner. (Dönel parça, koni, silindir ya da küre biçiminde olabilir. Gövde ve dönel parça üzerinde, bu parçanın açısal konumuna göre zıt yönde [kapatma] ya da üst üste [açma] delikler [pencereler] bulunabilir Deliklerin biçimi, kesiti ve sayısı ile gövde içindeki kanalların düzenleniş biçimi vana modellerine göre değişir.) || Kelebek vana, silindir biçimindeki gövdesinin içinde kelebek adı verilen bir tıkayıcının bir eksen çevresinde açısal hareket yaptığı vana. || Pistonlu vana, bir pistondan oluşan tıkayıcısı eksenine koşut olarak iki sızdırrm azlıktı al kası arasında kayan ve akış deliğini açan ya da tıkayan vana. || Supaptı vana, tıkayıcısı, gövdenin oturma düzeyinde akış eksenine koşut olarak hareket eden vana. (Tıkayıcısının biçimine göre supaplı ya da iğneli vanalar ayırt edilir.)
—Oto ve Elektrotekn. Akümülatör batarya vanası, bir otomobilin akümülatör bataryasının yalıtılmış borusu üzerine takılan tekkutuplu elektrik anahtarı.
—ANSİKL. Hidr. pnöm. Bir vana, iki flanşla boruya bağlı bulunan, dökme demirden, çelikten vb. bir gövdeden meydana gelir. Gövde, genellikle üzerine bir tıkayıcının dayandığı koşut ya da eğik iki oturma yüzeyinden oluşur. Tıkayıcı rijit ya da esnek tek bir parçadan, eklemli iki parçadan (mafsallı diskler, yaylı kapaklar vb.) ya da birkaç parçadan oluşabilir. Oturma yüzeyleri koşut olan vanaların tıkayralarında bir sıkma düzeneği bulunabilir Tikayıcı, üzerine ya içten ya da dıştan vida açılmış olan ve ucuna bir kelebek ya da volan takılı bulunan bir çubuğun hareketiyle çalıştırılır; çubuğun hareketi volana bağlı bir dişli ve bu dişliyle çalışan bir kre- mayerle de sağlanabilir Sızdırmazlık,çubuk boyunca salmastralarla sağlanır.
Vanalar kullanım amaçlarına göre iki gruba ayrılır: sanayide (demir-çelik, petrol ve gaz, kimya, tarım-besin sanayileri, elektrik santralları, su isalesi ve tasfiyesi) ve genel amaçlarla (su, gaz, sıkıştırılmış hava, ısıtma, klima, sulama tesisatları, hidroterapi tesisleri, sıhhi tesisatlar, laboratuvar donanımları vb.) kullanılan vanalar.
Kaynak: Büyük Larousse
Vana Nedir?
