Doğal Hayvan Toplulukları
Ülkemiz fauna bakımından son derece farklı hayvan topluluklarını barındırması ile dikkat çeker. Anadolu yarımadasının kıtalar arasındaki konumu buna başlıca etkendir. Ülkemizin Kuzey ve Güneyinde yer alan bazı hayvan türleri dördüncü zamanda meydana gelen iklim değişikliklerine bağlı olarak Anadolu yarımadası üzerinde kalmış ve böylece tür zenginliği ortaya çıkmıştır. Buna göre ülkemizde mevcut doğal faunayı memeliler, kuşlar, sürüngenler ve kurbağalar yanında, balıklar olmak üzere dört ana grupta ele alabiliriz.
1. Memeliler
Ülkemizde yer alan başlıca memeli hayvanlar içinde en büyük grubu kemirgenler ile geviş getirenler teşkil eder. Kendi içinde böcekçiller, yarasalar, tavşanımsılar, kemiriciler, etçiller, çift toynaklılar olmak üzere türlere ayrılan bu grup içinde belli başlı hayvanlar ise kirpiler, köstebekler, fareler, yarasalar yanında, kurt, çakal, tilki, sansar, ayı, domuz, geyik, gelincik, sırtlan, dağ keçileri, tavşanlar, sincaplardır.
2. Kuşlar
Ülkemiz coğrafi bölgeleri çok çeşitli kuşların yaşamaları için son derece elverişli bir ortama sahiptir. Ormanlar, göller, sazlık ve bataklıklar, kıyılar, stepler, dağlar, ovalar, kuşların barınmaları ve üremeleri açısından uygun ortamlardır. Bu bakımdan ülkemizde 400'e yakın kuş türünün varolduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca ülkemiz yerküre üzerinde nesli tükenmek üzere olan türlerin de yaşadığı (kelaynak) bir ülke olmak özelliğindedir.
Ülkemizde dikkati çeken başlıca kuş türlerinin varyetelerini ötücüler, ağaçkakangiller, Gökkuzgunumsular, gugukkuşları, baykuşlar, güvercinler, yağmur kuşları, batak kuşları, tavuksular, kartallar, kazsılar, flemingolar, pelikanlar, uzunbacaklılar olarak sıralayabiliriz. Bu varyeteler içinde yer alan türlerin ülkemizde barındığı en elverişli alanlar ise Çamaltı Tuzlası, Sultan Sazlığı, Darıca Kuş Cenneti, Eğridir, Beyşehir, Eber, Akşehir gölleri çevreleri ile Kızılırmak, Yeşilırmak ve Çukurovadaki lagünlerdir.
3. Sürüngenler ve Kurbağalar
Ülkemiz klimatik şartlardaki farklılıklar nedeniyle farklı coğrafi bölgelerimizde değişik iklim özellikleri gösterir. Bu bakımdan kurbağalar ve sürüngenler yönünden zengin bir görüntü verir. Türkiye'de 80 kadar sürüngen türü yaşar. Bunlardan 8'ini kaplumbağalar, 40'ı kertenkeleler oluştururken 33 kadar türüde yılanlar meydana getirir. Kurbağalara gelince bunlar genelde ülkemizin her bölgesinde yaygınlık gösterirler, ancak suyu pek fazla terketmeyen ova kurbağası türü diğer türlere nazaran yoğunluk kazanmakla beraber son yıllarda yurt dışına yapılan ihracat nedeniyle sayıları gittikçe azalmaktadır.
Ülkemizde bulunan yılanların çoğu zehirsiz olup insanlar için fazla tehlike arzetmezler. Kırk tür içinde yedi tanesi gerçek zehirli engerek yılanıdır. Yılanlar içinde yavaş hareket eden türler zehirli olurlarken hızlı hareket edenler ise zehirsiz ve zararsızdırlar, bunlar bilakis tarlalardaki zararlı böcek ve fareleri yediklerinden biyolojik mücadelede etkili olurlar.
4. Tatlı ve Tuzlu Su Faunası (Balıklar)
Üç yönden denizlerle çevrili olan ülkemizde bir taraftan farklı deniz hayvanları popülasyonları ile karşılaşılırken diğer taraftan geniş iç sular alanına sahip olmamız nedeniylede zengin bir tatlısu potansiyeli ile karşı karşıya olduğumuz bir gerçektir. Ancak ülkemiz bu zengin potansiyelden gerektiğince faydalanmamaktadır. Ülkemiz tatlı sularındaki ekonomik değer ifade eden balık türlerini turna, sazan, kefal, alabalık, gümüş ve yayın olarak sayabiliriz.
Akdeniz ekosistemi içine giren kıyılarımızda ise 400'e yakın balık türü yaşar. Bunlar içinde Karadenizde karakteristik olarak dikkati çekenler hamsi, mersin, orkinos, zargana, kalkan olurken, Marmara'dakiler ise uskumru, çinekop, lüfer, sarıkanat, palamut ve levrektir. Akdeniz karakteristik türleri içinde ise kılıç, karagöz, çupra, kırlangıç, barbunya, mercan, mezgit, tekir, kalyos, istavrit sayılabilir.
Özet
Orta kuşakta yer alan Türkiye doğal bitki örtüsü (vejetasyon) yönünden zengin bir ülkedir. Bu zenginliğin başlıca nedeni kısa mesafelerde değişen litolojik yapı ile buna bağlı olarak ortaya çıkan toprak özellikleri ve klimatik şartlardaki farklılıktır. Ayrıca ülkemizde üçüncü zamana ait endemik bitkiler ile bugünkü iklim şartlarının eseri olmayan relik (kalıntı) bitkilere de rastlanır. Türkiye'de doğal bitki örtüsünü diğer bir değişle bitki formasyonlarını orman, maki, step, alpin çayırlar, kıyı bitkileri olmak üzere beş grupta ele alabiliriz. Konuya bu açıdan bakıldığında Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerimiz orman alanları bakımından zenginlik ifade ederken, İç ve Güneydoğu Anadolu bölgelerimiz step, Akdeniz Ege Bölgeleri maki sahalarının genişlediği bölgelerimizdir. Alpin çayırlar dağlarımızın yüksek kesimlerinde yer alırken kıyı bitkileride kıyılarımızda görülür. Ülkemizdeki ormanlar Karadeniz Bölgesinin denize bakan yamaçları haricinde kuru orman karakterindedir. Nemli ormanlarımızdaki türlerin başlıcaları kayın, gürgen, kestane, göknar, sarıçam, karaçam, ladin olurken kuru ormanlarımızdaki türler ise çeşitli meşe ve ardıçlar ile kızılçam, karaçamlardır.
Ülkemizdeki ormanların alt ve üst sınırları coğrafi bölgelerimize göre farklılıklar gösterir. Orman sınırının en yüksek olduğu bölgemiz Doğu Anadolu bölgesidir. Ülkemizin sahip olduğu coğrafi bölgelerindeki farklı şartlar doğal olarak değişik Hayvan topluluklarına yaşam ortamı olmuştur. Anadolu yarımadasının bir geçiş alanı üzerinde yer alması da ülkemizde yaşayan hayvan türlerinin sayısının fazla olmasının ayrı bir nedenidir. Ayrıca kuvaternerde meydana gelen iklim değişiklikleride kuzeyde ve güneyde yaşayan hayvanların (fauna) ülkemizde barınmalarını sağlamıştır. Buna göre ülkemizde fauna bakımından çeşitli familyalara ait tür zenginliği ile karşılaşılır.
Ayrıca üç tarafı denizlerle çevrili olan ülkemizde 400 balık türünün mevcut olduğu ancak bunlar içinde ticari değeri olanlarının farklı kıyılarımızda fazla sayıda olmadığını söyleyebiliriz.
Fauna (Doğal Hayvan Toplulukları)
