Arama

Keme (Rattus)

Güncelleme: 20 Kasım 2012 Gösterim: 1.963 Cevap: 2
Efulim - avatarı
Efulim
VIP VIP Üye
11 Ekim 2012       Mesaj #1
Efulim - avatarı
VIP VIP Üye
Keme (Rattus)
MsXlabs.Org & Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sponsorlu Bağlantılar

Keme (Rattus) (halk arasında bilinen adıya Sıçan veya Lağım faresi), Muridae familyasının Rattus cinsini oluşturan fare türleri.
Kemelerin sivri ağızları ve kesik üst dudakları vardır. Sadece bir adet keskin dişi ve bir kemirme dişi vardır. Çiğneme dişleri olan diğer dişleri ile birlikte toplam 16 dişi vardır. Kesme dişlerinin kökü yoktur ve ömürleri boyunca büyümeye devam eder. Bu yüzden fazla uzamaması için kemirmekten törpilenmesi gerekir. Kesme ve çiğneme dişleri arasında bir boşluk vardır, buna tıpta Diastema denir.
Kemelerin midesi iki parçaya bölünüktür. Bu bölünmüş mide sistemi ile istifra etmek imkânsızdır.
Ayakları ve kuyrukları ya tamamen kılsızdır ya da çok az kıllıdır. Arka ayaklarında beş ama ön ayaklarında sadece dört parmakları vardır. Çünkü bir baş parmak kemenin kemik yapısında bulunur ama okadar kısadır ki, çıkıntı oluşturmaz.
Kemelerde ter üreten organlar eksiktir, bu yüzden fazla sıcaklıklarını kılsız yerlerinden (ayakları, kulakları vs.) dışarıya verirler. Dişilerin boyunundan kıç kısmına kadar varan çok sayıda memeleri vardır.
Siyah ev kemesi kuyruğu hariç 16 ila 23 santim uzunluğu ile 18 ila 26 santim uzunluğuna varan Göçebe kemeden daha küçüktür.
Bu iki keme türünü birbirinden ayırt eden en önde gelen farkları, vücut ve kuyruk uzunluklarıdır; ev kemesinin kuyruğu daima vücudundan daha uzundur. Göçebe kemenin kuyruğu asla vücudundan daha uzun olmaz. Diğer önemli bir fark kulaklarının büyüklükleridir. Ev kemesinin kulakları göçebe kemenin kulaklarından büyüktür.

Kemelerin fiziksel kabiliyetleri
Kemelerin gözleri kafalarının yan taraflarında durdukları için büyük bir alanı aynı anda görebilirler, ama üç boyutlu görme kabiliyetleri yoktur.
Koku alma kabiliyetleri çok iyidir. Bu kabiliyeti sadece gıda aramakta değil aynı sürüye ait olan diğer kemeleri tanımak, bir dişinin çiftleşmeye hazır olduğunu anlamak ve hangi hayvanın sakin ve hangi hayvanın stresli olduğunu anlamak içinde kullanırlar.
Duyma kabiliyetleri çok iyidir. Çoğu diğer küçük kemirgenler gibi, kemelerde yüksek dalga (ultraschall) seviyesine kadar duyabilirler. Kulaklarının içinde bulunan denge organlarınında çok gelişmiş bir yapısı vardır ve bir kemenin aşılması imkânsız görünen engelleri aşabilmesini sağlar. Tat alma kabiliyetide çok büyüktür, tat alma sensörları sadece ağzında değil bıyıklarında da bulunur.

Yasadığı yerler

Hep insan kültürlerini takip etmiş olan kemelerin bu şekilde tanılmış olduklarından dolayı, çoğu keme türlerinin hala büyük ormanlarda saklı olarak yaşadıkları sıkca unutulur. En çok türleri Güneydoğu Asya'da bulunur. Kemelerin asıl köklerinin Hindistan, Güneydoğu Asya, Yeni Gine ve Avustralya'da aranması gerektiği düşünülür. Ama insanları takip etmelerinden dolayı bazı türleri bütün dünyaya yayılmıştır.

Yaşam tarzı

Kemeler sürü halinde, erkekler ve dişiler karışık bir şekilde yaşarlar. Sürü içinde arkadaş olanlar, sosyal bağlantılarını güçlendirmek için birbirlerini idrar ile işaretlendirirler. Kemeler çok sosyal hayvanlardır ve bir hiyerarşi içerisinde işbirliği yaparlar. Bazı kaynaklarda anlatılan çok ilginç bir siyasi sistemleri, birçok kemelerin bir araya gelmesi ile meydana gelen "keme kralı"'dır.


Beslenme
Kemeler yeni çevrelere ayak uydurmakta ve hayatta kalma savaşı vermekte çok büyük ustalardır; mesela pirinç kemesi ve bambus kemesi sadece pirinç ya da bambus yedikleri için böyle adlandırılmışlardır. Bazen aç kaldıklarında, sabun, deri, kâğıt, tekstil ve tahta, ya da solucan, böcekler ve küçük kuşlar gibi inanılmaz şeyler yeselerde, kemelerin gerçekten her şeyi yedikleri söylenelemez. Eğer et ile bitkisel gıda arasında seçenekleri olursa, bitkisel gıdayı tercih ederler. Eğer kemeler aradıkları her şeyi bulabildikleri bir çevrede yaşarlarsa, yedikleri et miktarı bütün yediklerinin %10'unu oluşturur. Şehirlerde yaşayan kemeler insanların çöplerinden ve depolarından beslenirler. Protein ihtiyaçlarını özellikle fındık türleri ve tohumlar ile giderirler. Kemelerin bir istifra etme refleksine sahib olmadıklarından dolayı, hazm edemedikleri ve yuttukları tehlikeli maddeleri bir kere yuttuktan sonra bir daha çıkaramazlar.

Üreme

Kemeler çok doğurganlardır. Daha henüz altı haftalıkken erginleşirler. Alfa dişiler hatta beş haftada bile erginleşebilirler. Böylece bir dişi keme bir yılda altı ya da sekiz defa gebe kalıp yavruluyabilir, ama istatistiklere göre yılda ortalama dört defa yavrularlar. Her gebelikte beş ila onsekiz yavru dünyaya gelir. Gebelik zamanı çoğunlukla Mart, Nisan ve Eylül'dür. Ama bu dünyaya gelen yavruların sadece %5'i hayatta kalmayı başarırlar. Eğer çiftleşme, yeterince gıda olmayan bir zamana rastladıysa, dişi dölü rahiminde geri tutarak gebeliğini daha bereketli bir zamana kadar erteleyebilir. Alfa dişiler diğerleri tarafından beslendiği için, gebeliğini hiçbir zaman ertelemeye gerek duymaz, ve diğerlerinden daha çok, yani yirmi civarında yavru dünyaya getirir.

Döllenme

İlk çiftleşme girişimi dişi tarafından başlatılır, çiftleşme hormonları üretir, erkek hayvanlar bunun kokusunu alır. Çiftleşme merasimi altı saate kadar sürebilir, ve sürünün içerisinde gerçekleşirse dişi keme 200 ila 500 kere çiftleşe bilir. Her birisi sadece birkaç saniye sürer, dişi kuyruğunu yana çeker ve böylece erkeğin işini kolaylaştırır. Dişi mümkün olduğu kadar çok erkekle birden çiftleşmeye önem verir, çünkü dölü depolayabilir ve sonunda en güçlü ve sağlıklı erkeğin genleri hedefe ulaşır.

Gebelik

Ortalama 20 ila 24 gün arası sürer. Bu zamanda dişinin çok su içmeye ihtiyacı olur ve proteini zengin olan gıda ile beslenmesi gerekir.

Doğum

Çoğunlukla sabahın erkeninde gerçekleşir. Ev hayvanı olarak yetiştirilmiş kemeler (Rattus domesticus), bazen iç güdüleri doğadaki akrabalarınkinden daha zayıf olduğu için, bir yuva yapmayı unuturlar.

Kemeler ve insanlar


Kemeler: kültür'ün takipçileri
Dünyaca tanılan 56 türlerinden insanları takip edip insanların yakınlarında sömürücü olarak yaşamaya alışmış olanları şunlardır:
  • Göçebe keme (Rattus rattus norvegicus)
  • Ev kemesi (Rattus rattus rattus)
  • İskender kemesi (Rattus rattus alexandrinus)
  • Meyve kemesi (Rattus rattus frugivorus)
  • Türkistan kemesi (Rattus rattus rattoides)
  • Küçük pasifik kemesi (Rattus rattus exulans)
  • Polinez kemesi (Rattus rattus concolor)
  • Pirinç kemesi (Rattus rattus argentiventer) , (tırmanamaz!)
  • Himalaya kemesi (Rattus rattus nitidus)
  • Malayziya ev kemesi (Rattus rattus diardii)
  • Savah kemesi (Rattus rattus brevicaudatus)
Ev farelerinin renkli türlerinde olduğu gibi, kemelerinde ev hayvanı olarak yetiştirilmelerinden dolayı (Rattus rattus domesticus) farklı renkler oluşmuştur. Bu ev hayvanı olarak tutulan keme, göçebe keme'den üretilmiştir. Çok sosyal hayvanlar oldukları için, onları evcilleştirmek hiçte zor değildir. İyimser ve oynamayı seven ev hayvanlarıdırlar. Laboratuvarlarda deneyler için kullanılanlar da Rattus domesticus türündendir.
Bu altda açıklanacak olan zarar veren Kemeler, sadece üstde sayılmış olan, insanları takip eden Kemeleri kast etmektedir. Büyük ormanlarda ve doğada yaşayan türleri değil.

Verdikleri zarar

Insanların yakınında yaşayan Keme türleri, insanların mallarına zarar veren hayvanlar olarak görülür. Tarıma verdikleri zarar büyüktür ve bu yüzden sayılarını az tutmak için çeşitli zehirler kullanılır. Çiçek bahçelerinde özellikle kökleri kemirerek zarar verirler.
Ama verdikleri zarar tabiiki sadece bitkilere değildir, binalarda da büyük hasara yol açabilirler. Tahtaları kemirip, duvarlara delikler açabilirler ve su borularının içine yuva yaparak tıkayabilirler. Birde birçok hastalıkların taşıyıcıları olduklarından dolayı, girdikleri yerler dezenfekte edilmesi gerekir.

Kemelerin insanlara geçirdikleri hastalıklar

Dışarıda yaşayan kemeler, birçok başka hayvanlar gibi farklı hastalıkları geçirebilirler.
"Keme biti" (Xenopsylla cheopis), bir ısırması ile insanlarada Yersinia pestis bakterisini geçirebildiği için, kemeler veba hastalığının taşıyıcısı olabilirler.
Ama orta çağda ki büyük veba salgınlarının gerçekten kemeler tarafından yayıldığı tezi artık en modern bilimde destek bulmuyor. Büyük bir ihtimalle durdurması imkânsız olan bir salgındı. Bir de şunu deneyin: Veba

Keme: Virus taşıyıcısı

Kemeler ve diğer küçük kemirgenler, çeşitli Borelia türlerinin, bakterilerin, asalakların ve hastalıkların taşıyıcılarıdır.

Kemelere karşı uygulanan yöntemler

Evlere giden içme sularının depolandığı yerlerde, kemeleri buradan uzak tutmak için bir sürü yöntem ve kurallar vardır.
Diğer yerlerde en tesirli yöntem zehir kullanmaktır. Ama bu zehir kemeyi hemen yediği gibi değil, çok daha geç öldürmesi gerekir. Bu yüzden Rodentisit adlı zehir kullanılır. Çünkü eğer bir keme bu yemi yediği gibi derhal ölürse, diğer kemeler bu zehirli yeme dokunmayacak kadar zekidir.

Sınıflandırma

Kemeler yani Rattus cinsi, eskiden bu familyada sayılan birçok türü modern bilimde artık diğer familyalara sayılıyor olsalar bile, yine de memeli hayvanların arasındaki en büyük familyalardan biridirler. Eskiden kemelere sayılıpta şimdi diğer familyalara ait oldukları ortaya çıkanlar şunlardır:
Lenothrix, Anonymomys, Sundamys, Kadarsanomys, Diplothrix, Margaretamys, Lenomys, Komodomys, Palawanomys, Bunomys, Nesoromys, Stenomys, Taeromys, Paruromys, Abditomys, Tryphomys, Limnomys, Tarsomys, Srilankamys, Niviventer, Maxomys, Leopoldamys, Berylmys, Mastomys, Myomys, Praomys, Hylomyscus, Heimyscus, Stochomys, Dephomys ve Aethomys.


Bunlar çıkarılmasına rağmen yine de geriye kemeler ailesinden 56 Rattus türü kalır. Wilson & Reeder 1993 yılında bu türleri beş sistematik gruba ayırmaya çalışmıştır. Bu sisteme göre şu şekilde sınıflandırılırlar:

  • Rattus Grubu
    • Ev kemesi (Rattus rattus), Kozmopolit, (Linnaeus, 1758)
      • İskender ev kemesi (Rattus rattus alexandrinus)
      • Meyve kemesi (Ratus rattus frugivorus)
      • Malayziya kemesi (Rattus rattus diardii)
      • Savah kemesi (Rattus rattus brevicaudatus)
      • Rattus rattus domesticus
      • Rattus rattus albus
      • Rattus rattus ater
      • Rattus rattus brookei
      • Rattus rattus caeruleus
      • Rattus rattus chionagaster
      • Rattus rattus flaviventris
      • Rattus rattus fuliginosus
      • Rattus rattus fulvaster
      • Rattus rattus intermedius
      • Rattus rattus jurassicus
      • Rattus rattus latipes
      • Rattus rattus leucogaster
      • Rattus rattus nemoralis
      • Rattus rattus nericola
      • Göçmen sıçan (Rattus rattus norvegicus) Türkiye
      • Rattus rattus picteti
      • Kara sıçan (Rattus rattus rattus) Türkiye
      • Rattus rattus ruthenus
      • Rattus rattus sueirensis
      • Rattus rattus sylvestris
      • Rattus rattus tectorum
      • Rattus rattus varius
      • Rattus rattus nezumi
      • Rattus rattus flavipectus
    • Asya ev kemesi (Rattus tanezumi), Doğu ve Güneydogu Asya, Temminck, 1844
    • Himalaya kemesi (Rattus nitidus), Himalaya, Güneydogu Asya, (Hodgson, 1845)
    • Türkistan kemesi (Rattus turkestanicus), Orta Asya. (Satunin, 1903)
    • Rattus tiomanicus, Malayziya, Endonezya, (Miller, 1900)
    • Rattus baluensis, kuzey Borneo, (Thomas, 1894)
    • Rattus mindorensis, Mindoro (Filipinler), (Thomas, 1898)
    • Rattus palmarum, Nikobaren, (Zelebor, 1869)
    • Rattus lugens, Mentawai-AdalarI, (Miller, 1903)
    • Rattus adustus, Enggano (Endonezya), Sody, 1940
    • Rattus tawitawiensis, Tawitawi (Filipinler), Musser & Heaney, 1985
    • Rattus hoffmanni, Sulawesi, (Matschie, 1901)
    • Rattus mollicomulus, Sulawesi, Tate & Archbold, 1935
    • Rattus koopmani, Peleng (Endonezya), Musser & Holden, 1991
    • Pirinç kemesi (Rattus argentiventer), Güneydogu asya, (Robinson & Kloss, 1916)
    • Rattus hoxaensis, Vietnam
    • Rattus losea, Güneydogu asya, (Swinhoe, 1871)
    • Rattus osgoodi, Vietnam, Musser & Newcomb, 1985
    • Rattus remotus, Güneydogu asya
    • Rattus everetti, Filipinler, (Günther, 1879)
    • Rattus tyrannus, Ticao (Filipinler)
  • Xanthurus Grubu
    • Rattus xanthurus, Sulawesi, (Gray, 1867)
    • Rattus pelurus, Peleng (Endonezya), Sody, 1941
    • Rattus foramineus, Sulawesi, Sody, 1941
    • Rattus bontanus, Sulawesi, Thomas, 1921
    • Rattus marmosurus, Sulawesi, Thomas, 1921
  • Yeni Gine Grubu
    • Rattus novaeguineae, Yeni Gine, Taylor & Calaby, 1982
    • Rattus praetor, Yeni Gine, Bismarck-Archipel, Salomonen, (Thomas, 1888)
    • Rattus elaphinus, Taliabu (Endonezya), Sody, 1941
    • Rattus feliceus, Seram (Endonezya), Thomas, 1920
    • Rattus morotaiensis, Maluku, Kellogg, 1945
    • Rattus steini, Yeni Gine, Rümmler, 1935
    • Rattus mordax, Yeni Gine, (Thomas, 1904)
    • Rattus sanila, Papua Yeni Gine, Flannery & White, 1991
    • Rattus giluwensis, Yeni Gine, Hill, 1960
    • Rattus jobiensis, Yeni Gine, Rümmler, 1935
    • Rattus leucopus, Yeni Gine, Queensland, (Gray, 1867)
  • Avustralya Grubu
    • Rattus lutreolus, Avustralya, Tazmanya (Gray, 1841)
    • Rattus fuscipes, Avustralya, (Waterhouse, 1839)
    • Rattus tunneyi, Avustralya, (Thomas, 1904)
    • Rattus sordidus, Yeni Gine, Queensland, (Gould, 1858)
    • Rattus villosissimus, Avustralya (Waite, 1898)
    • Rattus colletti, Kuzey Territory, (Thomas, 1904)
    • Rattus hainaldi, Flores, Kitchener, How & Maharadatunkamsi, 1991
    • Rattus timorensis, Timor, Kitchener, Aplin & Boeadi, 1991
  • Açıklık kazanmamış
    • Pazifische Ratte (Rattus exulans), Güneydoğu Asya, Pasifikler, (Peale, 1848)
    • Rattus annandalei, Malay Yarımadası, Sumatra, (Bonhote, 1903)
    • Rattus korinchi, Sumatra, (Robinson & Kloss, 1916)
    • Rattus montanus, Sri Lanka, Phillips, 1932
    • Rattus hoogerwerfi, Sumatra, Chasen, 1939
    • Rattus stoicus, Andaman, (Miller, 1902)
    • Rattus nativitatis, Christmas Adası, (Thomas, 1889)
    • Rattus enganus, Enggano (Endonezya), (Miller, 1906)
    • Rattus macleari, Christmas Adası, (Thomas, 1887)
    • Rattus ranjiniae, südl. Indien, Agrawal & Ghosal, 1969

Sen sadece aynasin...
Efulim - avatarı
Efulim
VIP VIP Üye
11 Ekim 2012       Mesaj #2
Efulim - avatarı
VIP VIP Üye
Keme / Sıçan (Rattus)
MsXlabs.Org &Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Ad:  Rattus_norvegicus_1.jpg
Gösterim: 1170
Boyut:  119.6 KB
Sponsorlu Bağlantılar
Kemirgen memeli hayvanların birçoğuna, özellikle sıçangiller familyasındaki bütün hayvanlara verilen ortak ad. Bütün dünyaya yayılmış, zararlı hayvanlardır. Ayrıca hastalık da taşırlar. Kuyrukları uzun, çıplak ve pulludur. Tüyleri esmer kahverengidir. Çok çabuk ürerler. Bunlardan ev sıçanı (Rattus rattus), 20 cm, boyunda, kuyruğu boyundan uzun, tüyleri karadır. Göçmen sıçan (R. norvegicus), daha büyüktür (25 cm.). Kahverengi tüylüdür. Lağımlarda yaşar.
Sen sadece aynasin...
iceslush - avatarı
iceslush
VIP ETC
20 Kasım 2012       Mesaj #3
iceslush - avatarı
VIP ETC
rattus
http://www.msxlabs.org/forum/signaturepics/sigpic813898_4.gif

Benzer Konular

31 Aralık 2009 / HayLaZ61 X-Sözlük
16 Aralık 2011 / HANDSOME Zooloji