Dünya Kentleri: Kaşgar (Qeshqer)

Kaşgar
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kaşgar, Ordu Kend, (Uygurca: Qeshqer, Çince: Kāshéngáěr ya da Kāshí), Doğu Türkistan'da Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin batısında yer alan tarihi bir vaha şehridir.

• Doğu Türkistan'da Sincan Uygur Özerk Bölgesideki bir vaha şehri olan Kaşgar'da Iydgâh Camii

• Ülke: Çin Halk Cumhuriyeti
• Özerk bölge: Sincan Uygur Özerk Bölgesi
• Yüz ölçümü>
  • Toplam: 294,21 km² (113,6 sq mi)
• Rakım: 1.290 m (4.232 ft)
• Nüfus (2003)>
  • Toplam: 351.874
• Zaman dilimi: +8 ()
  • Yaz (YSU): UTC ()
• Posta kodu: 844000
• Alan kodu: 0998

Kaşgar'ın Sincan Uygur Özerk Bölgesideki konumu

Şehrin kuruluşu tarihi Han Hanedanlığı dönemine kadar uzanmaktadır. Şehirde ilk hüküm süren Müslüman Türk hükümdarı Karahanlılar'dan Abdülkerim Satuk Buğra Han'dır. Divânu Lügati't-Türk'de, "Kaşgar" "Doğu Türk ilinde tanınmış şehir adı." olarak tanımlanır. Kutadgu Bilik'de; "Kent: Şeher. Bu kelmeden alınaraq Qaşqar üçün "Ordu Kend" derlər. Hanın oturduğu şeher demekdir. Çünki Afrasiyab, havası gözel olduğu üçün burada otururdu".

502 - 550 yılları arasında Hunlar, 552 - 648 yılları arasında Göktürkler, 648 - 649 yılları arasında Tang Hanedanı zamanında Çinliler, tekrar 659 yılından itibaren 744 yılına kadar Göktürkler, 790 ve 791 - tahminen 842 yılları arasında Tibetler ve 1006 yılından itibaren Karahanlılar 1032 - 1210 yılları arasında Doğu Karahanlılar, Doğu Karahanlıları yıktıktan sonra Karahitaylar, daha sonra; önce 1227 - 1370 yılları arasında Çağatay Hanlığı, daha sonra 1370 - 1514 yılları arasında Doğu Çağatay Hanlığı bu bölgede egemenlik sürmüştür. Kaşgar 1399 yılında kısa bir süre de olsa Timurlular Devleti'nin idaresine girdi. Timur Ankara Savaşı'ndan sonra Anadolu'dan getirdiği Kara Tatarların bir bölümünü Kaşgar'a yerleştirdi.

Yarkand Hanlığı dönemi
Doğu Türkistan'da 1514 ile 1680 yılları arasında Altışehir (Altıshahr) olarak bilinen Hotan, Yarkent, Yengihisar, Kaşgar, Aksu, ve Uçturfan gibi şehirleri içine alan bölgede Yarkand Hanlığı, (mamlakati Yarkand, mamlakati Moghuliya, mamlakati Saidiya) egemenlik sürmüştür.

Çin saldırıları
Kaşgar 1759'da Çin'lilerin eline geçti. Bu tarihten sonra bölgede yaşayan Müslümanlar Çin idaresine karşı mücadele başlattılar. Yakup Han (Yakub Beg Badawlat) bölgede bağımsız bir devlet kurdu ve 1872'den itibaren ülkesinde Osmanlı Sultanı Abdülaziz adına hutbe okutmaya başladı. Kaşgar, Yakup Han'ın hükümdarlığı kaynaklarında sık sık söz edilen Yettishahr ("Heptapolis") yedi şehir'den birisidir, diğerleri Hotan (Khotan), Yarkent (Yarkand), Yengihisar (Yangihisar), Aksu, Kuçar (Kucha) ve Korla'dır. Yakup Han'ın ölümünden sonra Çin tekrar Kaşgar'ı ele geçirdi. Çin yönetimi 1884'te bölgede Sincan vilayetini kurdu. 1949 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra 1955' te Sincan Uygur Özerk Bölgesi kuruldu.

19. yüzyıldan itibaren birden bire jeopolitik önem kazanan Kaşgar , Büyük Oyun adı verilen İngiltere ve Rusya arasında Orta Asya'nın kontrolü için yaşanan çekişmede bir satranç taşıdır. Bu dönemde İngiliz ve Rus ajanları Orta Asya'nın kontrolü için birbirleriyle yarıştılar ve her ikisi birer konsolosluk açtılar. Bu yarışmayı tabiki İngilizler kazandı. Şimdi her iki Konsolosluk binaları Hotel olarak kullanılmaktadır.

• Rus konsolosluğu

• İklim

• Afak Hoca türbesi

• Iydgâh Camii, Kaşgar

• Kaşgar, 1868

• Yusuf Has Hacib ünlü eseri Kutadgu Bilig'i bu şehirde yazdı.
• Divân-ı Lügati't-Türk'ün yazarı Mahmud 'da Kaşgar'da doğdu.

Kaşgar
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Çin'in Sinkiang eyaletinde kent. Kaşgar, eski çağlardan beri bilinen bir kültür ve ticaret merkezidir. İ.S. 8. yüzyıl ortalarına değin Çin egemenliğinde kaldı. Bundan sonra Karluk, Uygur ve Karahanlı devletlerinin en önemli kenti oldu. 1759'da Çinlilerin eline geçinceye değin, yüzyıllar boyu türlü Türk boy, devlet ve hanlıklarının, Moğol devletlerinin egemenliğinde önemli bir kent olarak kaldı. Bugün Çin-Sovyet sınırına yakın, 201.817 (1993) nüfuslu, pamuk, ipek ve koyun postu ticareti merkezidir.