ASP - Etkin Sunucu Sayfaları (Active Server Pages)

VIP VIP Üye

30 Haziran 2013 Mesaj #1

VIP VIP Üye

ASP Nedir?
MsXLabs.org

Active Server Pages (Türkçe: Etkin Sunucu Sayfaları) kısaca ASP, Microsoft'un ilk dinamik web sayfaları üretmek için geliştirdiği sunucu taraflı betik motoru. Klasik ASP ya da ASP Klasik olarak da bilinir. Bir ASP dosyasının içinde, özel nesneler ve VBS, JS, SQL kodları bulunur, bu sayfalar istemci tarafından istendiğinde sunucu öncelikle ASP içindeki kodları icra ederek, istemciye göndereceği bilgiyi oluşturur ve gönderir. Gönderilen bilgi genellikle HTML (ya da SGML) şeklindedir.

Fakat sadece bunlarla sınırlı değildir, aynı şekilde bir grafik dosyasıda oluşturulup, istemciye gönderilebilinir. ASP sayfaları HTML kodlarının içine gömülü şekilde oluşturulduğu halde bir kez server tarafından yorumlandığında saf HTML olarak döner. Kaynak kodlara bakıldığında ASP kodları görülmez. Bu kodlamacıların kaynaklarını saklamalarını kolaylaştırır. ASP'nin ortaya çıkış nedenlerinden birisi de CGI dillerinin Oturum (Session) ve Uygulamaların (Application) başından sonuna kadar izlenmesinin yetersiz oluşundandır.

ASP, Active Server Pages (Aktif sunucusu sayfaları) kısaltmasıdır.
ASP bir Microsoft yazılımıdır.
ASP, IIS (Internet Information Services) altında çalışan bir programdır.
IIS, Windows 2000, Windows NT 4.0, Windows XP Professional ve Windows 7 Ultima CD'sinde bulunan hazır bir program paketidir.
Ayrıca Windows 95/98'de PWS (Personel Web Server) ile de ASP kodlarını çalıştırabilirsiniz.

Bir ASP Dosyası Nedir?
ASP uzantılı bir dosya temelde HTML dosyası ile aynıdır. İçerisinde yazılar, HTML, XML, Scriptler bulunabilir. Ayrıca bu dosya içerisindeki kullanıcı tarafından belirtilmiş bazı yerlerde kullanılan ASP kodları sunucu tarafından derlenerek çalıştırılır hale getirilir. Ne zaman bir ASP dosyası çalıştırılırsa IIS otomatik olarak ASP motorunu çalıştırıp bu dosyayı derler. Hazırladığımız ASP kodları derlenerek sayfayı açan kullanıcıya HTML koduyla yazılmış düz bir sayfa gönderir.

ASP Kullanarak Neler Yapabilirsiniz?

Web sayfasındaki içeriği dinamik olarak düzenler, değiştirir ya da yeni içerik eklersiniz.
Kullanıcıların HTML formları ile gerçekleştirdiği sorgularına yanıt verir ve gönderilen verileri kullanırsınız.
Bir veritabanına bağlanıp veri kaynağındaki bilgileri alır, düzenler, üzerinde işlem yapıp siler, yenilerini ekler ve sonuçlarını kullanıcıya iletirsiniz.
Kullanıcı arayüzünü kişiselleştirebilir ve kullanıcılar için daha kolay ve işlevsel bir kullanım sunabilirsiniz.
CGI ve PERL ile birlikte kullanarak ASP'ye hız kazandırıp daha kolay işlemler yapabilirsiniz.
Güvenlidir, yazdığınız ASP kodları tarayıcılar tarafından görüntülenemez.
ASP kullanarak trafiğinizi ve sunucu kaynakları kullanımını azaltabilirsiniz.

ASP için Hangi Dilleri Bilmek Gerekir?
ASP ile kodlamayı öğrenebilmek için temel düzeyde HTML/XHTML ve herhangi bir script dili (JavaScript ya da VBScript) bilinmelidir.

ASP ile ilgili bilgiler aşağıdaki sıralama takip edilerek bu konu altında paylaşılacaktır.

Temel Bilgiler
- ASP Nedir?
- ASP Kurulumu
- ASP Kod Yapısı
- ASP Değişkenleri
- ASP IF-ELSE Deyimi
- ASP Tarih ve Saat
- ASP Do While Döngüsü
- ASP For Next Döngüsü
ASP İleri Düzey
- ASP Veritabanı Bağlantısı (ADO)
- ASP Fonksiyonları
- ASPForm İşlemleri
- ASP Cookies (Çerezler)
- ASP Session (Oturum)
- ASP Include
- ASP Dosya İşlemleri

Kaynak
Konu eski üyemiz Sorrow'a aittir, kendisine teşekkür ederiz. (07.06.2006 Açılış - 30.06.2013 Güncelleme)

theMira

Mira

VIP VIP Üye

30 Haziran 2013 Mesaj #2

VIP VIP Üye

ASP Kurulumu
MsXLabs.org

Windows Bilgisayarınızı Web Sunucusu Yapın
Bilgisayarınıza IIS or PWS kurarak bilgisayarınızın bir web sunucusu olarak çalışmasını sağlayabilirsiniz. Microsoft IIS ve PWS ücretsiz bir web sunucusu bileşenidir.

IIS - Internet Information Server
IIS, Microsoft Windows'un web sunucular için internet tabanlı hizmetlerini içerir. Windows 2000, XP, Vista ve Windows 7 ile birlikte gelir. Ayrıca Windows NT için de kullanılabilir. Kolaylıkla kurulur ve web uygulamaları geliştirmek ve test etmek için idealdir.

PWS - Personal Web Server
PWS, Microsoft Windows'un 95/98 ve NT gibi eski sürümlerinde bulunur. Kolaylıkla kurulur ve ASP kullanarak web uygulamaları geliştirmekte ve test etmekte kullanılır. PWS'yi kullanmanızı tavsiye etmiyoruz. Bunun nedeni PWS'nin çok eski olması, bazı kodların çalışmayacak olması ve güvenlik açıklarının olmasıdır.

Windows Web Sunucusu Sürümleri

Windows 7 tüm sürümleri - IIS 7.5'yi destekler
Windows Vista Business, Enterprise ve Ultimate - IIS 7'yi destekler
Windows Vista Home Premium - IIS 7
Windows Vista Home Edition - IIS ya da PWS'yi desteklemez
Windows XP Professional - IIS 5.1
Windows XP Home Edition - IIS ya da PWS'yi desteklemez
Windows 2000 Professional - IIS 5.0
Windows NT Professional - IIS 3 ve 4'e destek verir
Windows NT Workstation - PWS ve IIS 3'e destek verir
Windows ME - PWS veya IIS'yi desteklemez
Windows 98 - PWS
Windows 95 - PWS'ye destek verir

IIS'yi Windows 7 ve Windows Vista'ya Nasıl Kurarsınız?

Aşağıdaki adımları takip edin:

1. Başlat menüsünden Denetim Masası'nı açın.
2. Programlar ve Özellikler'e iki defa tıklayın.
3. Windows Özelliklerini Aç veya Kapat linkine tıklayın (solda).
4. Internet Information Services (IIS) seçeneğini seçili hale getirin ve TAMAM diyin.

Windows güncelleştirmeleri ile IIS'nizin güncellenmesini sağlayarak güvenliğinizi arttırabilirsiniz.

IIS'yi Windows XP ve Windows 2000'e Nasıl Kurarsınız?

Aşağıdaki adımları takip edin:

1. Başlat menüsünden Denetim Masası'nı açın.
2. Program Ekle/Kaldır'a iki defa tıklayın.
3. Windows Bileşenlerini Ekle/Kaldır'a tıklayın.
4. Internet Information Services (IIS)'a tıklayın.
5. Detayları tıklayın.
6. World Wide Web Service'nin solundaki kutuyu işaretleyin ve TAMAM diyin.
7. İleri'ye tıklayıp IIS'nin kurulmasını başlatın.

Windows güncelleştirmeleri ile IIS'nizin güncellenmesini sağlayarak güvenliğinizi arttırabilirsiniz.

Web Sunucunuzu Test Edin
Kurulum tamamlandıktan sonra ASP çalıştırmayı deneyelim. Bunun için;

1. Hard diskinizde "Inetpub" adında bir klasör göreceksiniz, onu açın.
2. O klasörün içinde "wwwroot" adında bir klasör daha var, onu açın.
3. Adı "benimsitem" olan bir klasör oluşturun ve bu klasörü açın.
4. Bir ASP kodu yazıp dosyayı test.asp adıyla bu klasöre kaydedin.
5. Tarayıcınızda adres kısmına "http://localhost/benimsitem/test.asp" yazıp sayfayı görüntüleyin.

Kaynak

theMira

Mira

VIP VIP Üye

1 Temmuz 2013 Mesaj #3

VIP VIP Üye

ASP Kod Yapısı

ASP Kodları Kullanabilmek İçin
Kaynak kodumuza <% yazıp ASP kodlarını yerleştiriyoruz, ASP derleyicisinden çıkmak içinse %> kullanıyoruz. Böylelikle ASP kodlarımız derleyici tarafından okunabiliyor.

Şimdi ASP kullanarak sayfaya Merhaba Dünya! yazdıralım:

Bu kodu sonu .asp ile biten bir dosyaya kaydedip web dizinimize atalım ve çalıştıralım. Aşağıdakinin yazıldığını göreceğiz:

Yukarıda Response.Write ekrana yazı yazdırmamız için gerekli koddur. Response.Write'dan sonra ekrana yazdırılacak yazı yazılır. Bu yazıyı ister direkt (") işareti ile başlayıp yazarız, ister parantez içine alarak. İkisi de aynı işi görüyor.

HTML Kodları Arasında Kullanmak
Tüm belgede ASP kodu yazabileceğimiz gibi sadece belli bir yerde de kullanabiliriz. Böyle durumda HTML kodlarının arasına ASP kodlarını yazıyoruz.

Response.Write'ın Kolay Kullanımı
Sadece yazı yazdırma amaçlı bir kod açtığımızda yüzde (%) işaretinden hemen sonra eşittir (=) koyarak ekrana yazdırma işlemini kolaylıkla yapabiliriz.

Şu şekilde görünecektir:

Tırnak İşareti Kullanımı
Alfasayısal (string) değerleri yazarken tırnak (") işareti kullanmamız gerekebilir. Bu durumda kaçış işareti olarak yine tırnak işaretini kullanabiliriz.

Aşağıdaki şekilde görünecektir:

Kodlar Arasına Açıklama Yazmak
Bazen, kodlar ile ilgili bir bilgi ya da hatırlatma eklememiz gerekebilir. Bu durumda üst ayraç (') kullanarak açıklama yazabiliriz. Bu yazdıklarımız derleyici tarafından görülmez.

Aşağıdaki şekilde görünecektir:

Kaynak

theMira

Mira

VIP VIP Üye

1 Temmuz 2013 Mesaj #4

VIP VIP Üye

ASP Değişkenleri

Her programlama dilinde olduğu gibi ASP'de de değişkenlerle çalışmaktayız. Bu değişkenler alfasayısal (cümle, kelime, harf ve sayılar) ya da sayısal olabilir. Şimdi bunları birer örnekle görelim:

Alfasayısal (String) Değişkenler

Bu değişkenler harf ve rakamlar içeren değişkenlerdir.
Alfasayısal değişkenler ve (&) ya da artı (+) işareti ile birbirine bağlanırlar.

Kod çalıştırılırsa aşağıdaki bilgi ekrana yansır:

Sayısal (Integer) Değişkenler
Bu değişkenler sayı içeriren değişkenlerdir. Sayı içeren değişkenler üzerinde matematiksel işlemler yapılabilir. Bunlar: Toplama (+), çıkarma (-), çarpma (*), bölme (/) ve bölümünden kalanı bulma (mod).

Kod çalıştırılırsa aşağıdaki bilgi ekrana yansır:

Ondalıklı sayıları kullanırken nokta (.) ile ayırıyoruz.

Kod çalıştırılırsa aşağıdaki bilgi ekrana yansır:

Dize (Array) Değişkenler
Bu değişkenler Dim kullanılarak önceden tanımlanırlar ve birden fazla aynı türden değişken barındırabilirler. Aşağıdaki örnekte 4 üyesi olan bir dize "Dim Dize(4)" yazılarak oluşturulup bunlara ayrı ayrı değerler verilip ekrana FOR EACH kodu ile yazdırılmıştır:

Kod çalıştırılırsa aşağıdaki bilgi ekrana yansır:

Kaynak

theMira

Mira

VIP VIP Üye

1 Temmuz 2013 Mesaj #5

VIP VIP Üye

ASP IF-ELSE Deyimi

Bazı durumların gerçekleşip gerçekleşmemesine bağlı olarak işlem yapmamızı sağlayan bu komutlarda "Eğer bir koşul sağlanıyorsa" anlamı vardır. Koşul cümlesine göre işlem yapılır.

IF, ELSEIF, ELSE ve END IF
IF ... THEN eğer koşul sağlanmışsa, ELSEIF ... THEN bir önceki koşul sağlanamamışsa farklı bir koşul tanımlamak için, ELSE önceki hiçbir koşullar sağlanamamışsa dikkate alınır ve END IF ile komut bitirilir.

Aşağıdaki örnekte "sayi" değişkeni 4 değeriyle belirtilmiş ve IF ... END IF aralığında sayının 5'ten küçük, 5'ten büyük olup olmadığı denetlenmiş, hiçbiri değilse 5 olduğuna karar verilmiştir. Buna göre de ekrana yazı yazdırılacaktır.