Linux Kurulumu
VIP VIP Üye
Linux kurulumu nasıl yapılır?
Linux işletim sisteminin kurulumu için gerekli donanımlar nelerdir?
I. LINUX KURULUMU
Değişik dağıtımları olan LINUX işletim sistemlerinin farklı kurulum şekilleri vardır. Ayrıca, bilgisayarınızda bir işletim sisteminin bulunması ya da yeni (daha önce herhangi bir işletim sistemi kurulmamış) bir bilgisayara LINUX kurulumunu farklı olacaktır.
A. DONANIM GEREKSİNİMLERİ
Her Linux dağıtımı için farklı donanım gereksinimleri gerekebilir. Ancak, genel olarak gerekli donanımı tanımlamaya çalışırsak; Öncelikle belirtmek gerekirki, Linux işletim sistemleri PIII, P IV gibi gelişmiş işlemciler, yüksek ana bellek ve disk kapasitesine gereksinim duymadan da çalışabilir. Intel 80386 işlemcili bir kişisel bilgisayar üzerine Linux kurmak mümkündür. Ancak bu konuda karar verirken; pazarda bulabileceğimiz, çok amaçlı kullanabileceğimiz ve üzerinde diğer uygulamaların da çalışabileceği bir donanım düşünmek gerekir.
Donanım Gereksinimleri:
Linux işletim sistemini kurmak için bilgisayarın sabit diskinde yeterli boş yere gereksinimimiz vardır. Bununla birlikte, boş yer bir partition (disk bölümü) olarak tanımlı olmalıdır. Bu işlemler Fdisk gibi bilinen yardımcı programlar aracılığıyla yapılabileceği gibi, çoğu Linux dağıtımının kurulumu sırasında yapılabilir.
Disk bölümleri, Linux kurulum CD'leri tarafından ya da daha önce başka bir program tarafından oluşturulabilir: Bilgisayarınızda bir işletim sistemi kuruluysa; Mevcut disk bölümleri görülebilir. Onlardan birisi Linux için kullanılabilir. Bilgisayar üzerinde bir işletim sistemi kurulu değilse; disk üzerinde disk bölümü oluşturmak gerekir.
C. DISK DRUID
Disk Druid Partitions, sabit diksi biçimlemek (formatlamak) için kullanılan bir programdır. Disk Druid aracılığıyla sabit diske yeni bölüm (partition) de eklenebilir, mevcut bölüm değiştirilebilir ya da silinebilirsiniz. Yeni disk bölümü eklemede şu bilgiler sorulur:
Mount Point: Yeni disk bölümünün bağlanacağı yer.
Size (Megs): Disk bölümünün büyüklüğü.
Partition Type: Linux dosya sistemi için Linux native ve Linux Swap Partition için Swap.
Bir SCSI disk aygıtınız varsa adı: /dev/sda
Bir IDE disk aygıtınız varsa adı: /dev/hda
Swap (takas) disk bölümleri ise sanal belleği desteklemek için kullanılır. Bilgisayarınız belleği yetersiz ise bu bellek türünden yaratmanızda yarar var. Swap disk bölümünü sürücüsünüz başına koymaya çalışın. Diskin başın dış silindirler üzerinde olacağı için okuma/yazma kafaları daha hızlı işlem yapabilirler.
NOT: Bu dokümanlar Faruk Çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Burada adı geçen ticari ünvanlar ve markalar bilgi amaçlı kullanılmışlardır ve kendi imtiyazlarına sahiptirler. Bu dokümanlar ticari amaçlı olarak kullanılmaz.
D. FDISK PROGRAMI
Fdisk programı, MSDOS, Unix ve Linux tabanlı işletim sistemlerinde yaygın olarak bir disk bölümleme programıdır. Komut satırından ya da kurulum sırasında işletim sistemi tarafından karşımıza gelerek kullanımı yapılır.
Fdisk programı mevcut disk bölümlerini görüntüleyebilir. Yeni bir bölüm yaratabilir ya da mevcut bölümleri silebilir. Bütün işlemler tek bir tuşa basılarak yapılır.
E. KURULUM BİLGİLERİ
Takas Dosyası: Takas dosyası (swap file ya da swap space), işletim sisteminin bilgisayarın ana belleğinin (RAM) kullanım sırasında yetersiz kalması durumunda disk üzerindeki alanlardan kullanabilmesini sağlayan bir alandır.
NOT: Kurulum sırasında takas alanı için bir bölüm, bir bölüm de linux işletim sistemi için ayrılır.
D. KURULUMUN YAPILACAĞI BİLGİSAYARI TANIMAK
Diğer işletim sistemlerinde olduğu gibi, Linux işletim sistemini kuracağınız bilgisayar tanımanız çok iyi olacaktır. Bilgisayarı oluşturan disk sistemi, disk kontrol birimi, ekran kartı (video adapter), network kartı (network adapter), modem, yazıcı, fare (ps/2, seri, vb) ve diğer multimedya birimlerinin Linux tarafından tanınan ya da Linux sürücülerinin olması gerekir.
Bunun dışında kurulum sırasında bilgisayarı tanımlayıcı bilgileri de oluşturmanız gerekecektir:
Kişisel bilgisayarlar BIOS ayarlarına göre (açılış sırasında düzenlenebilir) varsayım ayar olarak A sürücüsünden (disket sürücü) açılırlar. Bunun anlamı bilgisayarın A sürücüne bakarak, varsa takılı disketi okuyarak açılmasıdır. Bu anlamda, bilgisayarın A sürücüsüne takılı olan açılış disketi okunarak işletim sistemi açılır.
F. CD'DEN AÇILIŞ
Yaygın bir diğer yöntem ise, işletim sistemi CD'leri ile kurulum yapmaktır. CD sürücüye takılan Linux CD'si ile açılış yapmaktır. Bu durumda, bilgisayarın BIOS ayarlarından açılış sırası olarak "Boot from CD-Rom" olarak ayarlanmalıdır.
II. KURULUM İŞLEMLERİ
Kurulum sırasında, bilgisayarla tanışan işletim sistemi belli soruları kuran kişiye yönelterek kurulumu şekillendirir. Bunlar: Dil seçimi, klavye, fare seçimi gibi soruların ardından disk üzerinde kurulum yerinin belirlenmesi ve işletim sisteminin disk üzerine kopyalanmasıyla devam eder.
Bu aşamada disk bölümü (partition) seçilir ya da yaratmak gerekir. Mount (bağlama) işlemi, Linux işletimi sisteminin kurulacağı disk bölümünü belirtir. Sonuç olarak, Linux işletim sistemi disk bölümünü kullanabilir. Yok ise yaratabilir, istenirse formatlanabilir.
Linux'un kullanacağı disk formatı ext2'dir.
Kurulum sırasında ayrıca en önemli işlem bilgisayarın donanım birimlerinin tanınmasıdır. Bu durumda aygıtları iyi tanımak ve gereken sürücü (driver) yazılımlarını bulundurmak gerekir.
A. LILO KURULUMU
LILO (Linux Loader), linux işletim sistemi uyumlu bir önyükleme yöneticisi (boot manager) programıdır. LILO sayesinde, bilgisayarda bulunun Linux ve diğer işletim sistemleri açılış sırasında seçilerek başlatılabilir.
B. AĞ AYARLARI
Bilgisayarınız bir ağ içinde yer alıyorsa, bir network kartı ile ağa bağlı durumda olacaktır. Bu durumda ağ kartının (network adapter) kurulum sırasında işletim sistemi tarafından tanınması gerekecektir. Ardından, kartın yapılandırma işlemi sırasında kendisine uygun bir IP adresi vererek bilgisayarın ağa girmesi sağlanır.
NOT: Bütün aygıtlarda olduğu gibi, ağ kartı da kurulum sırasında otomatik olarak tanınır ya da tanınmazsa disket üzerinde sürücüsü yüklenerek tanıtılır.
III. SİSTEM YÖNETİMİ
Linux işletim sisteminde sistemi yöneticisinin kullanıcı adı root'dır. root kullanıcı adının parolasını bilerek bu kullanıcı adını kullanmaya yetkili kullanıcı ya da sistem yönetici işletim sistemi üzerinde bütün işlemleri yapabilir.
Bu anlamda Linux sistemini kullanacak kullanıcıların tanımlanması gerekir. Bu işlem root kullanıcısı tarafından yapılır.
A. BİR KULLANICI HESABI YARATMAK
Sisteme girmeye ve kullanmaya yetkili bir kullanıcı hesabı yaratmak için adduser komutu kullanılır.
# adduser ali
Ali adlı bir kullanıcı yaratılır.
B. GRUP HESABI YARATMAK
Bir şirket içinde bilgisayar kullanan çok sayıda kullanıcı varsa, onların izinlerini tek tek yönetmek yerine ortak izin gereksinimlerine göre grup hesapları oluşturmak ve kullanıcıları bu gruplara eklemek daha mantıklıdır.
# groupadd muhasebe
Ardından Ali kullanıcısını bu gruba eklemek için:
# gpasswd –a ali muhasebe
C. SÜPER KULLANICI
Linux işletim sistemini kuran kullanıcı, sistem yöneticisi olan root kullanıcının parolasını belirlediği için süper kullanıcı olarak adlandırılır. Bu kullanıcı sisteme yönetici olarak (admin) olarak girer ve bütün işlemleri yapar.
# login root
password:
#
D. SİSTEM YÖNETİM ARAÇLARI
Sisteme root kullanıcı adıyla giren süper kullanıcılar çeşitli araçlar (programlar) kullanarak sistemi yönetirler.
Bu araçlar kullanılan Linux dağıtımına göre değişebilir. Bazı Linux dağıtımları Control Panel penceresi aracılığıyla bazı X Windows System yapılandırma aracına sahiptir.
Yaygın kullanılan bir yönetim aracı: Linuxconf.
Linuxconf, ağ yönetim işlemleri, dosya ve dizin işlemleri vb birçok sistem yönetimi işlemini gerçekleştirmek için kullanılan grafik bir araçtır. Şu anda birçok Linux dağıtımda Lunixconf programı kullanılabilir.
Grafik kullanımının yanı sıra Lunixconf programını metin tabanlı ve HTML olarak da kullanabilirsiniz.
D. AĞ YAPILANDIRMA
Ağ yapılandırma bilgileri, kuruluş sırasında ve kuruluş sonrasında yapılabilir. Ancak kurulum sırasında bilgisayarınızı bir ağa katacaksanız, ağın yöneticisi ya da ağın yöneticisine danışarak gerekli bilgileri almak gerekir. Bu bilgileri başında workgroup ya da domain’in adı, kullanıcı adı ve parolası, IP adresi vb.
Ağ yapılandırma sırasında öncelikle ağ kartları için IP adresleri düzenlenir. Bu düzenleme IFCONFIG komutu ile yapılır.
Örneğin bilgisayarın birinci ağ kartını 192.168.1.1, IP adresi verilir.
# /sbin/ifconfig eth0 192.168.1.1
Linux işletim sisteminin kurulumu için gerekli donanımlar nelerdir?
Sponsorlu Bağlantılar
I. LINUX KURULUMU
Değişik dağıtımları olan LINUX işletim sistemlerinin farklı kurulum şekilleri vardır. Ayrıca, bilgisayarınızda bir işletim sisteminin bulunması ya da yeni (daha önce herhangi bir işletim sistemi kurulmamış) bir bilgisayara LINUX kurulumunu farklı olacaktır.
A. DONANIM GEREKSİNİMLERİ
Her Linux dağıtımı için farklı donanım gereksinimleri gerekebilir. Ancak, genel olarak gerekli donanımı tanımlamaya çalışırsak; Öncelikle belirtmek gerekirki, Linux işletim sistemleri PIII, P IV gibi gelişmiş işlemciler, yüksek ana bellek ve disk kapasitesine gereksinim duymadan da çalışabilir. Intel 80386 işlemcili bir kişisel bilgisayar üzerine Linux kurmak mümkündür. Ancak bu konuda karar verirken; pazarda bulabileceğimiz, çok amaçlı kullanabileceğimiz ve üzerinde diğer uygulamaların da çalışabileceği bir donanım düşünmek gerekir.
Donanım Gereksinimleri:
- Minimum 32-bit Intel tabanlı kişisel bilgisayar (kişisel) bilgisayar.
- Minimum 32 MB ana bellek.
- Minimum 1 GB sabit disk alanı.
- Disket sürücü ve CD-ROM sürücü.
Linux işletim sistemini kurmak için bilgisayarın sabit diskinde yeterli boş yere gereksinimimiz vardır. Bununla birlikte, boş yer bir partition (disk bölümü) olarak tanımlı olmalıdır. Bu işlemler Fdisk gibi bilinen yardımcı programlar aracılığıyla yapılabileceği gibi, çoğu Linux dağıtımının kurulumu sırasında yapılabilir.
Disk bölümleri, Linux kurulum CD'leri tarafından ya da daha önce başka bir program tarafından oluşturulabilir: Bilgisayarınızda bir işletim sistemi kuruluysa; Mevcut disk bölümleri görülebilir. Onlardan birisi Linux için kullanılabilir. Bilgisayar üzerinde bir işletim sistemi kurulu değilse; disk üzerinde disk bölümü oluşturmak gerekir.
C. DISK DRUID
Disk Druid Partitions, sabit diksi biçimlemek (formatlamak) için kullanılan bir programdır. Disk Druid aracılığıyla sabit diske yeni bölüm (partition) de eklenebilir, mevcut bölüm değiştirilebilir ya da silinebilirsiniz. Yeni disk bölümü eklemede şu bilgiler sorulur:
Mount Point: Yeni disk bölümünün bağlanacağı yer.
Size (Megs): Disk bölümünün büyüklüğü.
Partition Type: Linux dosya sistemi için Linux native ve Linux Swap Partition için Swap.
Bir SCSI disk aygıtınız varsa adı: /dev/sda
Bir IDE disk aygıtınız varsa adı: /dev/hda
Swap (takas) disk bölümleri ise sanal belleği desteklemek için kullanılır. Bilgisayarınız belleği yetersiz ise bu bellek türünden yaratmanızda yarar var. Swap disk bölümünü sürücüsünüz başına koymaya çalışın. Diskin başın dış silindirler üzerinde olacağı için okuma/yazma kafaları daha hızlı işlem yapabilirler.
NOT: Bu dokümanlar Faruk Çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Burada adı geçen ticari ünvanlar ve markalar bilgi amaçlı kullanılmışlardır ve kendi imtiyazlarına sahiptirler. Bu dokümanlar ticari amaçlı olarak kullanılmaz.
D. FDISK PROGRAMI
Fdisk programı, MSDOS, Unix ve Linux tabanlı işletim sistemlerinde yaygın olarak bir disk bölümleme programıdır. Komut satırından ya da kurulum sırasında işletim sistemi tarafından karşımıza gelerek kullanımı yapılır.
Fdisk programı mevcut disk bölümlerini görüntüleyebilir. Yeni bir bölüm yaratabilir ya da mevcut bölümleri silebilir. Bütün işlemler tek bir tuşa basılarak yapılır.
E. KURULUM BİLGİLERİ
Takas Dosyası: Takas dosyası (swap file ya da swap space), işletim sisteminin bilgisayarın ana belleğinin (RAM) kullanım sırasında yetersiz kalması durumunda disk üzerindeki alanlardan kullanabilmesini sağlayan bir alandır.
NOT: Kurulum sırasında takas alanı için bir bölüm, bir bölüm de linux işletim sistemi için ayrılır.
D. KURULUMUN YAPILACAĞI BİLGİSAYARI TANIMAK
Diğer işletim sistemlerinde olduğu gibi, Linux işletim sistemini kuracağınız bilgisayar tanımanız çok iyi olacaktır. Bilgisayarı oluşturan disk sistemi, disk kontrol birimi, ekran kartı (video adapter), network kartı (network adapter), modem, yazıcı, fare (ps/2, seri, vb) ve diğer multimedya birimlerinin Linux tarafından tanınan ya da Linux sürücülerinin olması gerekir.
Bunun dışında kurulum sırasında bilgisayarı tanımlayıcı bilgileri de oluşturmanız gerekecektir:
- Bilgisayarın adı (host name).
- IP adresi.
- Varsa katılacak domain adı.
Kişisel bilgisayarlar BIOS ayarlarına göre (açılış sırasında düzenlenebilir) varsayım ayar olarak A sürücüsünden (disket sürücü) açılırlar. Bunun anlamı bilgisayarın A sürücüne bakarak, varsa takılı disketi okuyarak açılmasıdır. Bu anlamda, bilgisayarın A sürücüsüne takılı olan açılış disketi okunarak işletim sistemi açılır.
F. CD'DEN AÇILIŞ
Yaygın bir diğer yöntem ise, işletim sistemi CD'leri ile kurulum yapmaktır. CD sürücüye takılan Linux CD'si ile açılış yapmaktır. Bu durumda, bilgisayarın BIOS ayarlarından açılış sırası olarak "Boot from CD-Rom" olarak ayarlanmalıdır.
II. KURULUM İŞLEMLERİ
Kurulum sırasında, bilgisayarla tanışan işletim sistemi belli soruları kuran kişiye yönelterek kurulumu şekillendirir. Bunlar: Dil seçimi, klavye, fare seçimi gibi soruların ardından disk üzerinde kurulum yerinin belirlenmesi ve işletim sisteminin disk üzerine kopyalanmasıyla devam eder.
Bu aşamada disk bölümü (partition) seçilir ya da yaratmak gerekir. Mount (bağlama) işlemi, Linux işletimi sisteminin kurulacağı disk bölümünü belirtir. Sonuç olarak, Linux işletim sistemi disk bölümünü kullanabilir. Yok ise yaratabilir, istenirse formatlanabilir.
Linux'un kullanacağı disk formatı ext2'dir.
Kurulum sırasında ayrıca en önemli işlem bilgisayarın donanım birimlerinin tanınmasıdır. Bu durumda aygıtları iyi tanımak ve gereken sürücü (driver) yazılımlarını bulundurmak gerekir.
A. LILO KURULUMU
LILO (Linux Loader), linux işletim sistemi uyumlu bir önyükleme yöneticisi (boot manager) programıdır. LILO sayesinde, bilgisayarda bulunun Linux ve diğer işletim sistemleri açılış sırasında seçilerek başlatılabilir.
B. AĞ AYARLARI
Bilgisayarınız bir ağ içinde yer alıyorsa, bir network kartı ile ağa bağlı durumda olacaktır. Bu durumda ağ kartının (network adapter) kurulum sırasında işletim sistemi tarafından tanınması gerekecektir. Ardından, kartın yapılandırma işlemi sırasında kendisine uygun bir IP adresi vererek bilgisayarın ağa girmesi sağlanır.
NOT: Bütün aygıtlarda olduğu gibi, ağ kartı da kurulum sırasında otomatik olarak tanınır ya da tanınmazsa disket üzerinde sürücüsü yüklenerek tanıtılır.
III. SİSTEM YÖNETİMİ
Linux işletim sisteminde sistemi yöneticisinin kullanıcı adı root'dır. root kullanıcı adının parolasını bilerek bu kullanıcı adını kullanmaya yetkili kullanıcı ya da sistem yönetici işletim sistemi üzerinde bütün işlemleri yapabilir.
Bu anlamda Linux sistemini kullanacak kullanıcıların tanımlanması gerekir. Bu işlem root kullanıcısı tarafından yapılır.
A. BİR KULLANICI HESABI YARATMAK
Sisteme girmeye ve kullanmaya yetkili bir kullanıcı hesabı yaratmak için adduser komutu kullanılır.
# adduser ali
Ali adlı bir kullanıcı yaratılır.
B. GRUP HESABI YARATMAK
Bir şirket içinde bilgisayar kullanan çok sayıda kullanıcı varsa, onların izinlerini tek tek yönetmek yerine ortak izin gereksinimlerine göre grup hesapları oluşturmak ve kullanıcıları bu gruplara eklemek daha mantıklıdır.
# groupadd muhasebe
Ardından Ali kullanıcısını bu gruba eklemek için:
# gpasswd –a ali muhasebe
C. SÜPER KULLANICI
Linux işletim sistemini kuran kullanıcı, sistem yöneticisi olan root kullanıcının parolasını belirlediği için süper kullanıcı olarak adlandırılır. Bu kullanıcı sisteme yönetici olarak (admin) olarak girer ve bütün işlemleri yapar.
# login root
password:
#
D. SİSTEM YÖNETİM ARAÇLARI
Sisteme root kullanıcı adıyla giren süper kullanıcılar çeşitli araçlar (programlar) kullanarak sistemi yönetirler.
Bu araçlar kullanılan Linux dağıtımına göre değişebilir. Bazı Linux dağıtımları Control Panel penceresi aracılığıyla bazı X Windows System yapılandırma aracına sahiptir.
Yaygın kullanılan bir yönetim aracı: Linuxconf.
Linuxconf, ağ yönetim işlemleri, dosya ve dizin işlemleri vb birçok sistem yönetimi işlemini gerçekleştirmek için kullanılan grafik bir araçtır. Şu anda birçok Linux dağıtımda Lunixconf programı kullanılabilir.
Grafik kullanımının yanı sıra Lunixconf programını metin tabanlı ve HTML olarak da kullanabilirsiniz.
D. AĞ YAPILANDIRMA
Ağ yapılandırma bilgileri, kuruluş sırasında ve kuruluş sonrasında yapılabilir. Ancak kurulum sırasında bilgisayarınızı bir ağa katacaksanız, ağın yöneticisi ya da ağın yöneticisine danışarak gerekli bilgileri almak gerekir. Bu bilgileri başında workgroup ya da domain’in adı, kullanıcı adı ve parolası, IP adresi vb.
Ağ yapılandırma sırasında öncelikle ağ kartları için IP adresleri düzenlenir. Bu düzenleme IFCONFIG komutu ile yapılır.
Örneğin bilgisayarın birinci ağ kartını 192.168.1.1, IP adresi verilir.
# /sbin/ifconfig eth0 192.168.1.1
Son düzenleyen nötrino; 19 Haziran 2013 14:27
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.
