Antranik Paşa

Antranik Paşa
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Antranik Paşa tam adı Antranik Gırcikyan (1819, İstanbul, 3/15 Aralık 1894, İstanbul), Ermeni asıllı Osmanlı fizikçi ve hekim.

Paris'te fizik öğrenimi gördükten sonra 1844'te İstanbul'a döndü. 1851'de, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'de (Askeri Tıbbiye) hikmet-i tabiiye (fizik) muallim muavinliğine atandı. Aynı zamanda bu okulda tıp öğrenimi görerek binbaşı rütbesiyle 1856'da hekim diploması aldı. Bilgisini geliştirmesi için devlet tarafından Avrupa'ya gönderildi. İtalya, Fransa ve İngiltere'de kaldı. Kısa bir süre Paris Elçiliği ataşemiliterliği yaptı. 1865'te İstanbul'daki görevine döndü. 1870-71 arasında Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'de müdürlük yaptı. 1874'te Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye'de (Sivil Tıbbiye) fizik müderrisliğine getirildi. Ayrıca Mühendishane-i Askeri ve Mekteb-i Harbiye'de de fizik dersi verdi.
Tıbbiyede Fransızca olan öğretim dili Türkçeleştirilince Fransız fizikçi Adolphe Ganot'nun bir kitabını İlm-i Hikmet-i Tabiiye (Fizik Bilimi, 1876, 3 cilt) adıyla Türkçeye çevirdi. Daha sonra gene bir çeviri olan Medar-ı Hatıra-i Etibba (1892, 2 cilt) adlı iç hastalıkları, histoloji ve deri hastalıkları kitabını yayımladı. Kitapta, teşhis ve tedavide kullanılan araç gereç ve ameliyat yöntemlerini gösteren 855 resim vardı.
Antranik Paşa, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane müdür muaviniyken öldü, ölmeden hemen önce rütbesi paşalığa yükselmişti. Cemiyet- Tıbbiye-i Osmaniye üyeliğinde de bulunan Antranik Paşa, aynı zamanda iyi bir hakkaktı. Yapıtlarındaki bütün şekilleri kendisi çizerdi. Türkiye'de ilk röntgen uygulamasını gerçekleştiren Esad Feyzi ve Tosyavizade Rıfat Osman onun yanında yetişmişti.