Beklenen Yaşam Süresi

Beklenen Yaşam Süresi
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sponsorlu Bağlantılar

Beklenen yaşam süresi, bir canlının ortalama ne kadar yaşadığını ortaya koyan istatistiki bir ölçüttür.
Beklenen yaşam süresi genel olarak farklı cinsiyetler ve coğrafyalar için ayrı ayrı hesaplanır. Bu ölçüt genel olarak doğumda bir insanın ortalama ne kadar yaşayabileceğini belirtmek için kullanılır ve bu değer ölüm anındaki yaşa eşittir. Bununla beraber "beklenen yaşam süresi" teknik olarak her yaş için hesaplanabilir ve insanın kalan yaşam süresini verebilir.
Beklenen yaşam süresi, hesaplamak için seçilen gruba göre büyük değişiklik gösterebilir. Örneğin yüksek çocuk ölümlerinin yaşandığı bir ülkede beklenen yaşam süresi yaşamın ilk birkaç senesinde çok hassastır. Bundan dolayı 5 yaşından sonrası için hesaplanan beklenen yaşam süresi kullanılabilir ve bu ölçüt çocuk ölümleri haricindeki etkilerin incelenmesinde kolaylık sağlar.
Terim genellikle insan bağlamında ama aynı zamanda bitki veya hayvanlar için de kullanılır. Üretilen nesneler için de kullanılan terim gıdalarda raf ömrü olarak da anılmaktadır.

Bölgelere göre yaşam süresi

CIA World Factbook 2008'e göre dünya üzerinde yaşam süreleri (yaş)

Ülkelere göre yaşam süreleri
İnsanlarda ortalama yaşam süresi ülkelere göre farklılıklar gösterebilmektedir. Svaziland'da 39,5 yıl olan yaşam süresi Japonya'da 81 yıldır. Andorra ise 83,5 yıl ile dünyanın en uzun ortalam yaşam süresine sahip ülkesidir. Türkiye'de ise 2008 yılı itibariyle beklenen yaşam süresi TÜİK tarafından 73.6 yıl olarak açıklanmıştır.
Bilinen en uzun yaşamış insan ise 125 yıl ile Türk kadın Halim Solmaz'dır. Dünyada yaşam süresi, çoğunlukla halk sağlığı, tıbbi bakım ve diyetlere göre ülkeden ülkeye büyük farklılıklar gösterir. Ölümler yoksul ülkelerde çoğunlukla savaş, açlık ve hastalıklardan (AIDS, Sıtma, vb.) kaynaklanmaktadır.

Türkiye'de yaşam süreleri
Akdeniz Üniversitesi Gerontoloji (Yaşlılık Bilimi) Bölümünce sürdürülen araştırmalara göre, il ve ilçelere göre yapılan değerlendirmede Türkiye'de en uzun ömürlülerin Nazilli'de, en kısa ömürlülerin ise Yozgat'ta olduğu ortaya çıkmıştır.
Türkiye`nin en uzun ömürlü ama en sağlıklı insanlarının büyük çoğunlukta yaşadığı ilin Aydın, ilçenin ise Nazilli olduğu ortaya çıkmıştır. 2009 yılı itibariyle her 100 kişiden 23`ü 60 yaş üzerinde, 90 yaş üzeri 161 sağlıklı yaşlı bulunmaktadır.
Aynı araştırmaya göre, TÜİK verilerine göre Yozgat ve çevresinde 65-75 yaş aralığında ölümlere daha sık rastlandığını, 80-90 ve üzeri yaş gruplarına çok yoğun rastlanmadığı ortaya çıkmıştır. Bölgelerin yaşam sürelerine göre yapılan ölçümlerde en uzun ömürlülerin Karadeniz Bölgesi'nde, en kısa ömürlülerin Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde olduğu görülmüştür.

beklenen yaşam süresi


nam-ı diğer life expectancy. verilen bir yaşta, kalan hayatın yıl olarak ortalamasıdır. beklenen yaşam süresi hesabı, pek çok değişkenin etkisi altındadır. doğum tarihi, yaşamın sürdürüldüğü bölge, cinsiyet, ekonomik durum ve daha bir çok faktör, beklenen yaşam süresi hesap eden fonksiyona etkir. mesela bir ülkede çocuk ölümleri fazla ise, 3-4 yaşlarındaki bir çocuğun beklenen yaşam süresi -bir kaç yıl sonra artmak üzere- azdır. ya da kadınlar mesela, hangi yaşta olursa olsun erkeklerden daha düşük bir ölüm oranına sahiptirler. veya ekonomik durumu kötü olan, sağlık ve gıda konusunda daha elverişsiz koşullara sahip insanın yaşam süresi kısalır. bunlar hep gompertz fonksiyonu dediğimiz, beklenen yaşam süresi hesabında kullanılan üstel fonksiyonun değişkenleri arasındadır. bu arada sadece insanlar için değil, hayvanlar ve bitkiler için de bu hesap yapılır. hatta raf ömrü dediğimiz mesele bile benzer bir yöntemle hesaplanır.