Gerilim nedir?

Gerilim,
İki ucundan ters yanlara çekilen bir telin her noktasında, o iki güce karşı koyan güç, tevettür.
Bir iletkenin uçları arasındaki gizil güç farkı, potansiyel farkı, voltaj, gerilim olarak tanımlanır ve birimi volt olup voltmetre ile ölçülür.

Direnç,
Bir nesnenin elektrik akımına karşı durma özelliği, mukavemet, rezistans.
Bir çevrime istenilen değerde ek direnç katmak için kullanılan düzen, mukavemet, rezistans, direnç olarak tanımlanır ve birimi ohm olup ohmmetre ile ölçülür.

Gerilim (elektrik potansiyel farkı) elektronları maruz kaldıkları elektrostatik alan kuvvetine karşı hareket ettiren kuvvettir. Bir elektrik alanı içindeki iki nokta arasındaki potansiyel fark olarak da tarif edilir.Gerilimin sembolü U veya E harfleridir, birimi ise V harfiyle gösterilen Volt'tur. Doğru akım üreteçleri (piller, aküler ve bunların gurupları) genellikle 1.5- 110 V gerilime sahiptirler.

Evlerimizde kullanılan alternatif akım enerjinin gerilimi 220 V sanayide kullanılan alternatif akımın gerilimi ise 380 V’tur. Gerilim miktarı arttıkça gerilime maruz kalan kişinin can güvenliği azalır. Yüksek gerilimine izolasyonu daha zordur. O yüzden pratikte kullanılabilir enerji gerilimi, alçak gerilim olarak tabir edilen ve her türlü elektrikli alıcı (cihaz)nın çalışma gerilimi olan 110-380 V arasıdır.

Ancak enerjinin uzak yerlere taşınması ve dağıtılması için de gerilimin yükseltilmesi gerekir. Türkiye’de en yüksek gerilime sahip iletim hatları ve transformatörler 380 000 V= 380 kv olup en uzun mesafeli ve en güçlü hatlardır.Genel olarak 1000 V’a kadar alçak gerilim, 1000-15000 V arası orta gerilim, 15000 V’un üzeri ise yüksek gerilim olarak adlandırılır.

GERİLİM:
Enerji farkının göstergesine gerilim denir. Devredeki piller gerilimi sağlar.Yani bir iletkenin uçları arasından akım geçmesine sebep olacak etkidir.
Gerilimi de voltmetre ile ölçeriz.
Gerilimin birimi volt olarak ifade edilir ve “V” ile gösterilir.
Voltmetrenin direnci çok büyük olduğundan devreye paralel bağlanır.

DİRENÇ:
Cisimlerin elektrik akımını geçirirken gösterdiği zorluğa direnç denir. Direnç R ile gösterilir. Birimi ohm olup kısaca ile gösterilir. Devredeki her elemanın direnci vardır. Ampul de bir dirençtir.

Gerilim/akım oranının birimleri volt/amper olarak yazılır

Ohm kanunu, Bu oranı George Simon Ohm adındaki bir bilim insanı bulduğundan birime soyadı verilmiştir.gerilim, akım ve direnç üçlüsü arasındaki ilişkiyi belirtir.
Potansiyel farkı akım şiddeti grafiğinin eğimi, iletkenin direncini verir.

GRAFİKLER:


Kısa Devre:

Akımın dirençsiz yolu tercih etmesine kısa devre denir. Şekilde K anahtarı kapatılırsa, akım dirençsiz yoldan gider. Dolayısıyla lambanın üzerinden giden akım artık lamba üzerinden gitmez ve lamba söner.

AMPULLERİN PARLAKLIĞI:
- SERİ BAĞLAMA:
- Seri bağlı özdeş (aynı) lambaların hepsinden aynı akım geçer.
- Lambaların parlaklığı eşittir.
- Lamba sayısı arttıkça yani devreye ampul eklendikçe lambaların parlaklığı azalır.
- Lambalardan biri sönerse ya da patlarsa diğerleri de söner.
- Devreye takılan pil sayısı arttıkça lambaların parlaklığı artar.
- Pil sayısı artsa bile pilin dayanma süresi değişmez.
Yani devreye seri bağlı 1 pil yerine 3 pil taksak bile yine bir pil nekadar dayanırsa 3 pil de o kadar dayanır ve biter .


PARALEL BAĞLAMA:
- Paralel bağlı özdeş lambaların hepsi aynı parlaklıkta yanar.
- Lambalar özdeş ise hepsinin üzerinden aynı akım geçer.
- Anakoldaki akım her kola eşit paylaştırılır.
- Lambaların sayısı artırılırsa ya da azaltılırsa diğer lambaların parlaklıkları değişmez.
- Paralel bağlı devrede lamba sayısı arttıkça pillerin dayanma süresi azalır.


ÖRNEK:Şekildeki devrede A, B,C ve D lambalarının parlaklıkları arasındaki ilişkiye bakalım:

A lambası anakol üzerinde olduğundan en büyük akım üzerinden geçer ve en parlak lambadır.
D lambası paralel olmasına rağmen tek başına olduğundan,B ve C den daha çok akım geçer.B ve C ye göre parlaktır.
B ve C seri bağlı olduğundan aynı parlaklıkta yanar.
Buna göre A > D > B = C olur.

EŞDEĞER DİRENCİN BULUNMASI:
Birden devrede fazla direnç varsa eşdeğerini bulmamız gerekir.
Dirençler yani lambalar farklı bağlanırsa eş değer direnç de değişir.

1. Seri Bağlama
Dirençlerin uç uca bağlanmasıyla elde edilen bağlanma şekline seri bağlama denir.
- Dirençler seri bağlandığında eş değer direnç artar.
- Üreteçten çekilen akım kollara ayrılmaz ve bütün dirençlerin üzerinden eşit şiddette akım geçer.
A T = A1 = A2 = A3 veya IT = I1 = I2 = I3
- Her bir direncin uçları arasındaki gerilim toplamı, üretecin uçları arasındaki gerilim eşittir.
V = V1 + V2 + V3
- Dirençlerin toplamı toplam dirence eşittir.
Reş = R1 + R2 + R3


PARALEL BAĞLAMA:
Birer uçları bir noktada, diğer uçları da başka bir noktada olacak şekilde yapılan bağlama şekline paralel bağlama denir
Dirençler paralel bağlandığında eş değer direnç azalır.
- Paralel bağlamada üreteçten çekilen toplam akım K noktasında kollara ayrılır, sonra tekrar L noktasında birleşir ve üretece gelir.
A T = A1 + A2 + A3 veya IT = I1 + I2 + I3
- K - L noktaları arasındaki potansiyel farkı ne ise, bütün dirençlerin uçları arasındaki de o kadardır.
V = V1 = V2 = V3


BAKINIZ Gerilim Nedir? (Sözlük)