Alaska (Alaska Hakkında)
Kayıtlı Üye
Alaska
ABD’yi oluşturan eyaletlerden biri.
Sponsorlu Bağlantılar
Amerika kıtasının kuzeybatı ucunda, Büyük Okyanusun tektonik bakımdan hareketli kuzey kıyısında yer alır. ABD’nin, yüzölçümü en büyük (1.530.700 km2), ama nüfusu en düşük (1990; 551.947) eyaletidir.
Batıda, Bering Boğazı ve Denizi Alaska’yı Sibirya’dan ayırır. Kuzey ve kuzeybatıda Kuzey Buz Denizi, güneyde Büyük Okyanus, batıda Kanada’nın Yukon eyaleti ve İngiliz Kolumbiyası Alaska’yı çevirir. Başkenti Juneau’dur. Alaska anakarasının kuzey-güney uzaklığı 1.450 km, doğu-batı uzaklığı ise 1.290 km’dir. Aleut Adaları ve Güneydoğu Panhandle eklendiğinde, doğu- batı uzaklığı 4.800 km’yi bulur.
Alaska’da yaşayan Yerlilerin, günümüzden 15-40 bin yıl önce Bering Kara Köprüsü’nü geçerek Amerika kıtasına yerleşen ilk göçmenlerin soyundan geldiği sanılır. Eskimolar ve Aleutlar ise, bir olasılıkla, Alaska’ya 3-8 bin yıl önce gelen, daha yerleşik Kuzey Kutbu halklarının torunlarıdır.
Alaska’daki ilk AvrupalIlar, Kodiak Adasında bulunan Three Saints (Üç Azizler) Koyuna 1784’te yerleşen Rus kürk tacirleriydi. Bölge, 1799’dan 1867’ye değin bir Rus-Amerikan şirketi tarafından yönetildi. ABD dışişleri bakanı William H. Seward, bölgenin Amerika’ya satılmasını onaylayan belgeyi 1867’de imzaladı. Önemli altın kaynaklarının keşfi 1880’lerde ve 1890’larda çok sayıda Amerikalının Alaska’ya yerleşmesine neden oldu ve ABD Kongresi 1912’de Alaska Toprakları’nı kurdu. II. Dünya Savaşı sırasında Japonların bölgedeki etkinliği Alaska’da savunma tesisleri kurulmasını ve Alaska (Alcan) Karayolu’ nun yapımını zorunlu kıldı. Alaska 3 Ocak 1959’da 49. eyalet olarak ABD’ye katıldı. ABD hükümetinin çok geniş alanları elde tutması ve gene çok geniş alanların yerli halkların taleplerini karşılayabilmek için onlara dağıtılması, Alaska’nın iç yönetimini giderek karmaşıklaştırdı.
Jeomorfolojik açıdan Alaska dört ana bölgeye ayrılır:
1) Adalar ve sıradağlardan oluşan güney;
2) havzalar, ovalar ve yaylalardan oluşan iç kesimler;
3) Brooks Dağları;
4) tundralarla kaplı arktik ovaların bulunduğu Kuzey.
Alaska Sıradağlarındaki McKinley Dağı (6.194 m), Kuzey Amerika’nın en yüksek noktasıdır. Aleut, St. Elias ve Boundary dağlarının karakteristik özelliklerini etkin volkanlar, depremler ve buzullar belirler. Orta Alaska’nın bataklık iç kesimindeki sular, Yukon ve Kuskokwim ırmaklarınca akaçlanır.
Geniş alanlara yayılan coğrafi bölgeler ve farklı yüzey şekilleri, iklimin çok çeşitlenmesine yol açar. Güney kıyılarında hüküm süren deniz iklimi, oldukça ılıman, bol yağışlı ve sislidir. İç kesimlerde uzun yaz günleri ve uzun kış geceleri nedeniyle daha da sertleşen kara ikliminin yerini kuzeyde arktik çöl iklimi koşullan alır.
ABD’nin, nüfusu ve nüfus yoğunluğu en düşük eyaleti olmasına karşın, genç göçmenlerin akını nedeniyle Alaska’da nüfus artış hızı çok yüksektir. 1940-80 döneminde nüfus yüzde 454 oranında artmış, 1980’de ortalama yaş 26 olarak saptanmıştır. Yerli halklar nüfusun yüzde 16’sını oluşturur. En kalabalık yerli grup Eskimolardır (34.000). Onları Amerika Yerlileri (22.000) ve Aleutlar (8.000) izler. Alaskalıların yaklaşık yüzde 54’ü Anchorage’da, yaklaşık yüzde 15’i Fairbanks çevresinde, yaklaşık yüzde 13’ü de güneydoğudaki Panhandle bölgesinin dağınık kentlerinde yaşar.
Alaska’da sanayi, petrol ve doğal gaz üzerinde yoğunlaşmıştır. Trans-Alaska Boru Hattı’nın 1977’de açılmasından sonra Alaska ham petrol üretiminde Texas’ın ardından ABD’de ikinci sıraya yükselmiştir. Kömür, altın, gümüş, bakır önemli madencilik ürünleridir. İşgücünün üçte biri, eyalet ve federal hükümet kuruluşları ile savunma tesislerinde çalışır. Geleneksel balıkçılık ve ormancılık etkinlikleri, aşırı üretimi engellemeyi amaçlayan hükümet düzenlemeleri altında sürdürülmektedir. Soğuk iklim ürünlerinin çoğu Alaska’da da yetiştirilir. Ama ekilebilir alanların sınırlı olması yüzünden gıda maddelerinin çoğu ithal edilmektedir. Tanıtım ve ulaşım olanaklarının artmasıyla turizmde büyük bir atılım gerçekleşmiştir.
îç ve dış ulaşım, ağırlıklı olarak havayoluyla sağlanır. Alaska Denizyolları, kıyıdaki yerleşmeler arasında feribot seferleri düzenler. Güney bölgesinin iç kesiminde yer alan kentler, karayollarıyla Alaska otoyoluna bağlanmıştır. Böylece Batı Kanada ve öteki 48 eyaletle karayolu bağlantısı kurulmuştur.
Alaska’nın kültür yapısı, yerli halkların özgün sanatları ile buradaki Rus yerleşmelerinin kalıntıları üzerine oturmuştur. Bu niteliğiyle ABD’nin genel kültür çizgisinden farklıdır. Zengin doğal kaynaklarla donanmış, insanları kendine özgü bir kişilik ve güzellik taşıyan bu geniş kuzey ülkesi, büyük bölümüyle Amerika kıtasının el değmemiş son bölgesidir.
kaynak: Ana Britannica
Son düzenleyen Safi; 18 Ekim 2016 02:14
Beni Ona sorsanız, 1 ölüyüm. Bana O'nu sorsanız tüm kalemlerim...
