Akarsuyun Biriktirme Şekilleri
Ziyaretçi
Akarsu Biriktirme Şekilleri
1.Akarsuyun gücünün azalması
Akarsu biriktirmesi ile oluşmuş şekiller:
Deltaların oluşabilmesi için gerekli şartlar:
Gediz, Büyük ve Küçük Menderes, Meriç ,
2.BİRİKİNTİ KONİSİ VE BİRİKİNTİ YELPAZESİ
Eğimli yamaçlardan inen akarsuların, taşıdığı alüvyonları yamacın eteğinde biriktirmesi ile oluşurlar. Kum boyutundaki ince malzemeleri taşıyan ve geniş alanlara yayılan akarsular birikinti yelpazesi, çok iri malzeme taşıyan akarsuların ovalara ve tektonik oluklara açıldıkları yerlerde birikinti konileri oluşur. Konilerin eğimi daha fazla, oluşturan malzeme daha iridir. Bu yer şekilleri her bölgemizde görülür. Örnek: Erzurum, Erzincan, Konya ovalarında birikinti konileri ve yelpazeleri görülür.
3.DAĞ ETEĞİ OVASI
Dağların eteklerinde birikinti yelpazelerinin birbiriyle birleşmesi sonucunda az eğimli olan dağ eteği ovaları oluşur. Örneğin Bursa ovasının güney kesimi bu şekilde oluşmuştur. Ayrıca Bozdağların ve Aydın Dağlarının Gediz ve B. Menderes havzalarına bakan yamaçlarında görülürler.
4.DAĞ İÇİ OVASI
Etrafı dağlarla çevrili, az eğimli yerlerde karstik çanaklarda yâda tektonik çöküntülerde alüvyonların birikmesi sonucunda oluşur. Yâda bunlar karşılıklı iki yamaçta bulunan dağ eteği ovalarının zamanla ilerleyerek birleşmesi sonucu oluşular. Örnek: Bolu, Erzincan, Muş ovaları
5.TABAN SEVİYESİ OVASI
Akarsuyun denize döküldüğü ve derine doğru aşındırmanın sona erdiği yere taban seviyesi denir. Akarsuyun hızı ve taşıma gücü taban seviyesine yaklaştığı zaman azalır ve taşıdığı malzemeleri biriktirmesi ile meydana gelen ovalara da taban seviyesi ovası denir. Bunların deltalardan farkı; Deltalar deniz içinde, bunlar ise kara üzerinde oluşmuş olmasıdır.
6.IRMAK ADASI
Akarsu yatağının eğiminin azaldığı, yatağın genişlediği özellikle menderesler yapan ve taban seviyesine yaklaşan akarsuların yatağı ortasına biriktirmesi ile oluşan şekillerdir.
Sponsorlu Bağlantılar
1-) Eğimin azalması,
2-) Yatağının genişleyip yayılması,
3-) Su kütlesinin azalması (debi) ,
4-) Yatağın tıkanması ( heyelan v.b.)
2.Akarsuyun yükünün artması
1-) Yan kolların bol malzeme getirmesi,
2-) Doğal dengenin bozulması
3-) Kütle hareketleri
Akarsuların yatak eğimi azaldığında hızları, aşındırma ve taşıma güçleri azalır.
Biriktirmedeki, temel etken yatak eğimin azalmasıdır.
Bundan dolayı akarsu biriktirmesi ile oluşan yer şekillerinin yapısı incelendiğinde 2-) Yatağının genişleyip yayılması,
3-) Su kütlesinin azalması (debi) ,
4-) Yatağın tıkanması ( heyelan v.b.)
2.Akarsuyun yükünün artması
1-) Yan kolların bol malzeme getirmesi,
2-) Doğal dengenin bozulması
3-) Kütle hareketleri
Akarsuların yatak eğimi azaldığında hızları, aşındırma ve taşıma güçleri azalır.
Biriktirmedeki, temel etken yatak eğimin azalmasıdır.
akarsuyun akımı hakkında genel bilgileri elde edebiliriz. İri maddeler var ise akım yüksek, ince maddeler var ise akım düşüktür.
Akarsu biriktirmesi ile oluşmuş şekiller:
1-Deltalar,
2-Birikinti koni ve yelpazeleri,
3-Dağ içi ve dağ eteği ovaları,
4-Taşkın ovaları (taban seviyesi),
5-Kum (ırmak) adalarıdır.
1-DELTA
Akarsuların taşıdıkları alüvyonları döküldükleri deniz yâda gölün sığ kesimlerinde biriktirmesi sonucu deltalar oluşmuştur. Akarsuların en yaygın biriktirme şeklidir.
2-Birikinti koni ve yelpazeleri,
3-Dağ içi ve dağ eteği ovaları,
4-Taşkın ovaları (taban seviyesi),
5-Kum (ırmak) adalarıdır.
1-DELTA
Akarsuların taşıdıkları alüvyonları döküldükleri deniz yâda gölün sığ kesimlerinde biriktirmesi sonucu deltalar oluşmuştur. Akarsuların en yaygın biriktirme şeklidir.
Deltaların oluşabilmesi için gerekli şartlar:
1-Akarsuyun belli bir büyüklükte olması,
2-Bol miktarda kum, mil, çakıl vb. malzeme taşıması .
3-Denizin çok derin olmaması,
4-Gel-git genliğinin az olması,
5-Güçlü akıntıların olmaması gerekir.
Başlıca delta ovalarımız; Bafra, Çarşamba, Çukurova ve Silifke, Bakırçay, 2-Bol miktarda kum, mil, çakıl vb. malzeme taşıması .
3-Denizin çok derin olmaması,
4-Gel-git genliğinin az olması,
5-Güçlü akıntıların olmaması gerekir.
Gediz, Büyük ve Küçük Menderes, Meriç ,
2.BİRİKİNTİ KONİSİ VE BİRİKİNTİ YELPAZESİ
Eğimli yamaçlardan inen akarsuların, taşıdığı alüvyonları yamacın eteğinde biriktirmesi ile oluşurlar. Kum boyutundaki ince malzemeleri taşıyan ve geniş alanlara yayılan akarsular birikinti yelpazesi, çok iri malzeme taşıyan akarsuların ovalara ve tektonik oluklara açıldıkları yerlerde birikinti konileri oluşur. Konilerin eğimi daha fazla, oluşturan malzeme daha iridir. Bu yer şekilleri her bölgemizde görülür. Örnek: Erzurum, Erzincan, Konya ovalarında birikinti konileri ve yelpazeleri görülür.
3.DAĞ ETEĞİ OVASI
Dağların eteklerinde birikinti yelpazelerinin birbiriyle birleşmesi sonucunda az eğimli olan dağ eteği ovaları oluşur. Örneğin Bursa ovasının güney kesimi bu şekilde oluşmuştur. Ayrıca Bozdağların ve Aydın Dağlarının Gediz ve B. Menderes havzalarına bakan yamaçlarında görülürler.
4.DAĞ İÇİ OVASI
Etrafı dağlarla çevrili, az eğimli yerlerde karstik çanaklarda yâda tektonik çöküntülerde alüvyonların birikmesi sonucunda oluşur. Yâda bunlar karşılıklı iki yamaçta bulunan dağ eteği ovalarının zamanla ilerleyerek birleşmesi sonucu oluşular. Örnek: Bolu, Erzincan, Muş ovaları
5.TABAN SEVİYESİ OVASI
Akarsuyun denize döküldüğü ve derine doğru aşındırmanın sona erdiği yere taban seviyesi denir. Akarsuyun hızı ve taşıma gücü taban seviyesine yaklaştığı zaman azalır ve taşıdığı malzemeleri biriktirmesi ile meydana gelen ovalara da taban seviyesi ovası denir. Bunların deltalardan farkı; Deltalar deniz içinde, bunlar ise kara üzerinde oluşmuş olmasıdır.
6.IRMAK ADASI
Akarsu yatağının eğiminin azaldığı, yatağın genişlediği özellikle menderesler yapan ve taban seviyesine yaklaşan akarsuların yatağı ortasına biriktirmesi ile oluşan şekillerdir.
