Stenografi

Stenografi
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sponsorlu Bağlantılar

Stenografi, alfabenin harfleri, noktalama işaretleri, kelimeleri yerine semboller ve kısaltmalar kullanan çabuk yazma sistemidir. Yazılar yakın, küçük ve dar yazıldığı için bu adı almıştır. Stenografi, meclis oturumlarında, mahkeme duruşmalarında, iş görüşmelerinde oldukça yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Stenografinin ilk kullanılmasının Romalılar zamanında olduğu sanılmaktadır. Cicero'nun senatodaki konuşmalarının Marcus Tullius Tiro tarafından bulunan nota ve kısa yazma usulüyle kaydedildiği söylenmektedir.
Modern stenografinin doğuş yeri İngiltere'dir. Isaac Pitman 1837 senesinde fonetik sistemi geliştirdi. Fonetik işaretin bir yazılış şekli vardır. 1888 senesinde John Robert Gregg tarafından geliştirilen ve Pitman sistemi gibi fonetik olan fonografi de stenografi olarak İngiltere'de çıktı ve Amerika'da yayılarak okullarda öğretilmeye başlandı. Stenografide kullanılan diğer bir sistem de, hızlı yazma sistemidir. 1923 senesinde Emma Dearborn geliştirmiştir.
Fonetik hece, kelime, cümle ve çeşitli imla işaretlerinden meydana gelen mektup türü yazıların makinayla yazılması stenograf denilen steno daktilosuyla mümkündür. Steno daktilo makinası genellikle işyerlerinde, mahkeme salonlarında, konferanslarda sessiz olarak çalışması ve dakikada 250 kelime yazılabilmesi sebebiyle tercih edilir. Bu daktilonun toplam yirmi iki harfinden dört çift sessiz harf sol tarafta, beş çift sessiz harf sağ tarafta ve dört sesli harf ise ortadadır. Diğer tuşlar, noktalama işaretleriyle boşluk bırakma içindir. Daktilo çift elle aynı anda birkaç harfe basılmak suretiyle kullanılabildiği için sürat çok artar. Steno daktilo ile yazılan yazıları ancak stenografi bilen kişiler okuyabilirler.

STENOORAFİ a. (fr. stünographie). Konuşmanın söylendiği hızla yazılmasını sağlayan kısaltmalı ve uzlaşımsal işaretlerden oluşan yazma yöntemi. (Kısalt. STENO.)

—ANSİKL. Modern stenografi, her zaman için sesçil bir temele dayanır. Ayrı heceler kullanan birkaç yazar bir yana bırakılırsa (Coulon de Thövenot, Leroy, stenotipçiler) her sözcük bir stenogramla belirtilir. İtalya'da, Orta Avrupa'da ve Rusya' da yeniden gözden geçirilen alman sistemlerinde eğim tektir, aralıksız çizgiler ve harflerin ince bölümleri işlek yazıyı anımsatır. Bu sistemlerin dışında doğrulardan, çemberlerden, yanm dairelerden ve noktalardan oluşan bugünkü yöntemler. Sa- muel Taylor'ın 1786'da ortaya attığı yöntemin şu ya da bu biçimde geliştirilmişidir. İngilizcedeki vurgusuz ünlülerin çoğu yansızlaştığından Taylor bunlara hiç yer vermedi ve 1837'de, bugün İngilizce konuşulan ülkelerde hâlâ en yaygın olan sistemi geliştiren isaac Pitman, monogram lannı değişik yüksekliklerde yazarak sözcüğün ilk harfini belirginleştirdi, sonraki harfleriyse bir eklenti olarak belirtti.
Fransızcaya uyarlanışında Pierre Bertin (1792) ufak tefek yenilikler yaptı. Onun çalışmalarını aynı yöntemle sürdüren Hippolyte Prövost, çeşitli bitim biçimleri, ünlüleri belirtmek için bazı göstergeler ve bağdaşmazlık kurallan geliştirdi. Onun çalışmalarını 1866 da öğrencisi Delaunay tamamladı. Farklı bir yönelişle, Conan de Prâpöan (1777-1837) sözcüklerin bünyesine ünlüleri de soktu; 1821 'de Aimö Paris, abeceyi, çok sayıda dar açı elde edecek biçimde seçtiği 16 göstergeye indirgedi; Emile Dupioyö (1833-1912), Condor- cet'nin bir raporundaki önerilere uygun olarak, açı sayısının azaltılması için değişik bir abece oluşturmaya çalıştı. 1864'te Louis Prosper Guörin, Aimö Ppris'in çalışmasını tamamladı, bu arada Emile Duploye’nin çalışması önemli ölçüde yetkinleşti ve metagrafi adı altında yaygınlaştı. Prövost-Delaunay'nin, Duployö’nin ve Aime Paris-Guörin'in yöntemleri franstzca konuşulan ülkelerde en yaygın olarak kullanılan yöntemlerdir.
Stenografi, bir toplantıda bir konuşmacının ya da konuşmacıların konuşmalarını tek bir okuyucunun kullanımına sunmak üzere metin halinde hazırlar. Hızlılık (bazen dakikada 200 sözcükten fazla) ve doğ m yorum büyük bir kültür isteyen bu sanatın en belirgin özellikleridir.