Türk Dilinde Yabancı Kelime Avı

antet : Fransızca antet (en-tête) sözü "Kâğıt veya zarf üzerine basılmış ad, adres, başlık." anlamında kullanılmaktadır. Bu söze karşılık olarak dilimizde zaten kullanılmakta olan başlık sözü Sözün antetli ve antetsiz biçimleri yerine de başlıklı ve başlıksız karşılıkları

konsept : Konsept (concept) sözü son zamanlarda sıklıkla kullanılmaya başlanan Batı kökenli kelimelerdendir. Bu söz için dilimizde, yerine göre kullanılmak üzere, kavram; anlayış, görüş,düşünce gibi birçok karşılık bulunmaktadır.

paradigma : Fransızca yoluyla (paradigme) dilimize geçen Latince kökenli paradigma sözü, dil bilgisi alanında "çekim" anlamında kullanılmaktadır. Yaygın olarak ise "1. Belirli bir alanda çalışan bilim adamlarının paylaştığı ortak değerler ve anlayışlar dizisi, 2. Model, örnek, numune, 3. Aynı söz dizimsel bağlam içinde birbirinin yerini alabilecek olan ve güçlü bir karşıtlık bağlantısı kuran ögelerin oluşturduğu bütün, dizi." anlamlarıyla değişik alanlarda kullanılmaktadır. Bu anlamları karşılamak üzere, paradigma sözü yerine değerler dizisi, dizi karşılıkları önerilmektedir.

change : Fransızca change "değişme, değiştirme" anlamına gelmektedir. Fransızca bu söz ve İngilizce exchange biçimi özellikle bankacılıkta para değişimi için kullanılmaktadır. Önerilen karşılıklar: para değişimi, para alım satımı. Sözün ayrıca bozuk para anlamı da bulunmaktadır.

amortisman : Fransızca amortisman (amortissement) sözünün "Taşınmaz malların aşınmalarına karşılık olarak yıllık kârdan ayrılan belirli pay." anlamındaki kullanımı için aşınma payı, yıpranma payı karşılıkları önerilmektedir.

ampirik : Fransızca empirique. "Bir kurama değil de yalnızca deneye, gözleme dayanan" anlamında sıfat olarak kullanılan bu söze karşılık olarak Kurulumuz, deneye dayalı kelimesini önermektedir. Ampirik kelimesiyle kökteş olan ampirist ve ampirizm sözleri de dilimizde zaman zaman kullanılmaktadır. Kurulumuz, bu sözlerden ampirist için deneyci, ampirizm sözü için de deneycilik kelimelerinin uygun birer karşılık olduğu görüşündedir. Örnekler: Eldeki deneye dayalı belgeler iki grupta toplanabilir. Bu alandaki deneye dayalı araştırmalar bir hayli az.

anakronizm : Fransızca anachronisme. Bu söz "tarihe aykırılık, çağa uymama" anlamlarında dilimizde kullanılmaktadır. Kurulumuz bu kelimeye karşılık olarak tarih yanılgısı sözünü önermektedir.


anekdot : Fransızca anecdote. "Kısa, özlü anlatımı olan güldürücü hikâye, fıkra" şeklinde tanımladığımız bu söz de dilimizde bir süreden beri kullanılan bir edebiyat terimidir. Kurulumuz, anekdot için fıkra ve hikâyecik sözlerinin uygun birer karşılık olduğu görüşünde birleşmiştir. Örnekler: İngilizlerin dilinden düşmeyen BBC ile ilgili bir fıkra vardır. Dün geceki eğlenceyle ilgili bir hikâyeciğiniz var mı?

absürt : Fransızca absurde (saçma, zırva, anlamsız). Kelimenin karşılıkları dilimizde zaten vardır: saçma, anlamsız. Örnek: Modacılar bu anlamsız (saçma) tasarımlardan para kazanmayı beklemiyorlar.

absürt komedi : saçma komedi.

adaptör : Fransızca adapteur. Uzun zamandan beri dilimizde kullanılan bu kelime Türkçe Sözlük’te “Bir aletin çapları birbirinden farklı olan parçalarından birini ötekine geçirebilmek için yararlanılan bağlayıcı” şeklinde tanımlanmıştır. Kurulumuz bu kelime için uyarlayıcı karşılığının benimsenmesine karar vermiştir. Örnek: Firmanın yeni ürettiği uyarlayıcı, araç çakmağına takılarak cep telefonu, el bilgisayarı gibi elektronik cihazların şarj edilmesini sağlıyor.

adisyon : Fransızca addition (ekleme; hesap). "Lokanta, otel vb. yerlerdeki hesap" anlamında kullanılan adisyon için bizim de teklif ettiğimiz kelime aynıdır: hesap. Örnek: Garson hesabı getiriyor.

ajitasyon : Fransızca agitation (tahrik etme, kışkırtma). Kelimenin karşılığı dilimizde zaten vardır: kışkırtma. Örnek: Bu olayın, kışkırtma olduğunu ileri sürdüler.
Kelimenin tıp alanındaki kullanımı da dikkate alınarak kışkırtma karşılığının yanı sıra çırpıntı sözünün de kullanılması gerektiği konusunda görüş birliğine varılmıştır.
ajitatör : kışkırtıcı.
ajite etmek : kışkırtmak.
ajite olmak : çırpıntıya uğramak.

background : İngilizce back ground (arka plân, zemin, fon). Teklif ettiğimiz karşılıklar: arka plân (mekân için), geçmiş (zaman için). Örnekler: Şarkıcının arka plânında bulutlar görünüyordu. Nobel kazanan romancının geçmişinde bir edebiyat ortamı vardı.

bienal : Fransızca biennal (iki yılda bir olan). "İki yılda bir tekrarlanan yarışma, şölen, sergi vb. olaylar" için kullanılan bienal sözüne karşılık olarak teklif ettiğimiz kelime: yılaşırı (şenlik, şölen, sergi vb.). Örnek: Kasım ayında yapılacak olan Dördüncü Yılaşırı Resim Sergisi'ne Türk ressamları da katılacak.

casting : İngilizce casting. Türkçede sinema alanında kullanılan ve “bir filmdeki karakterleri canlandıracak oyuncuları seçme işi” anlamına gelen casting için Kurulumuz, oyuncu seçimi ve deneme çekimi karşılıklarını önermektedir. Örnekler: Ağır Roman Türk sineması açısından beklentileri karşılayacak düzeyde değil. Özellikle oyuncu seçimi hatalı. Ünlü manken Paris’te Metropolitan Ajans’ın deneme çekimlerine katılacak.

çip : Fransızca chip. Bilgisayar alanında kullanılan bu söz için Kurulumuzun önerisi yonga'dır. Örnek: Robert Rice'in son zamanlardaki en başarılı girişimi, bilgisayar yongaları üreten Inter firmasıyla sözleşme imzalamasıdır.

acneingilizce'den geçmiştir) SİYAH NOKTALAR, SİVİLCE

Yabancı Kökenli- Türkçe Karşılık

CV-------------- Özgeçmiş, ÖG
Link----------- Bağlantı
Center--------- Merkez
Data----------- Veri
Prezentasyon--- Sunum
Download etmek- İndirmek
İzolasyon------ Yalıtım
Konsensus------ Uzlaşma
İllegal--------- Yasadışı
Departman------ Bölüm
Revize etmek--- Yenilemek
Global--------- Küresel
Seküriti------- Güvenlik
Sempatik------- Canayakın
Solüsyon------- Çözelti
Partikül------- Parçacık
Konsantrasyon (kimya)- Derişim
Radyasyon------ Işınım
Dominant------- Baskın
Enformatik----- Bilişim
Ego------------ Benlik
Softveyr------- Yazılım
Hardveyr------- Donanım
Versiyon------- Sürüm
Elastik-------- Esnek
Ekstra--------- Fazladan
Seyv etmek----- Kaydetmek
Printaut------- Çıktı
Printır-------- Yazıcı
Döküman-------- Belge
Text----------- Metin
Anons etmek---- Duyurmak
Objektif------- Nesnel
E-mail--------- E-posta, ileti
Deklare etmek--- Bildirmek
Deklarasyon ---- Bildiri
Mantalite------ Anlayış
Dizayn--------- Tasarım
Kriter--------- Ölçüt
Empoze etmek--- Dayatmak
Proses--------- Süreç
Sensör--------- Algılayıcı
Fonksiyonel---- İşlevsel
Monoton-------- Tekdüze
Direkt--------- Doğrudan
Rasyonel------- Akılcı
Orijinal------- Özgün
Edvayzır------- Danışman
Start almak---- Başlamak
Fiidbek--------- Geri bildirim
Konsept-------- Kavram, içerik
Epruv---------- Onay
Prestij-------- İtibar, saygınlık
Absürt--------- Saçma, abes
Mediko--------- Sağlık merkezi
Kampüs--------- Yerleşke
Wörkşop-------- Çalıştay
Laptop--------- Dizüstü
Teori---------- Kuram
Pozisyon------- Konum
Orijin--------- Köken
Dizayn--------- Tasarım
Şov ------------Gösteri
Depar-----------Çıkış
Branş----------Dal
Misyon---------Görev
Lokal------------Yerel
Çekap-----------Tam bakım
Kaos------------Kargaşa
Seas-----------Oturum
Kamuflaş-------Gizleme

Bu durumu halk benimsemiştir ve dilimize yerleştiğinden dolayı günlük hayatta da kullanılmaktadır. Türkçemizi iyi kullanmalıyız ki kendimizi iyi ifade edebilelim. Benliğimizden uzaklaşmayalım. Yaptığım araştırmalar, anketler vs. sonucunda günlük hayatta kullandığımız en sık yabancı kelimeleri listeleyebilirim; dizayn(tasarım), online(çevrimiçi), objektif(nesnel, tarafsız), partner(eş), okey(tamam) vs. Peki ya neden? Türkçede kullanılacak kelime mi yokta biz bu yabancı kelimeleri kullanıyoruz? Hayır. Dilimizde70.000 civarında kelime bulunmaktadır. Oysa günlük hayatımızda kullandığımız ortalama kelime sayısı yüz ile yüz yirmi arasında değişir. Dünya da kullanılmış en eski dillerden biri olan Türkçe şu anda Dünyada en çok konuşulan diller arasında bulunmaktadır. Aslında Türkçe çok zengin bir dildir. En çok kullanılan dillerden biri olmasının sebebi ise; sadece Türkiye de değil, yaklaşık 50 civarında ülkede de Türkçe konuşulmasıdır. Bunlardan bazıları; Nah civan, Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan, Tataristan, Afganistan, Tacikistan’dır. Ayrıca yabancı kelimeler birçok Türkçe kelimeyi kapsıyor. Örneğin; trend kelimesinin karşılığı moda, yönelmek, eğimli olmak, modayı izleyen gibi anlamlara gelir. İngilizce de tek bir kelime ile ifade edilen akrabalık bildiren kelime Türkçe de en az üç kelimeye karşılık gelmektedir. Yine Türkçede amcaoğlu, dayıoğlu gibi birçok ifade vardı. İngilizce cousin(kazın) dilimize kuzen olarak girmiştir. Bu nedenle dilimizdeki dört, beş kelime unutulmuştur.