Patent Nedir?

Patent Nedir?

Bir patent, sahibine, buluşunun başkaları tarafından izinsiz olarak kullanılmasını, üretilmesini, satılmasını, satışa sunulmasını veya ithal edilmesini belirli bir süre için engelleme hakkını verir. Buna karşılık, buluş sahibi de buluşunu herkesin erişebileceği bir patent belgesinde ayrıntılı bir şlekilde açıklamak zorundadır. Bu itibarla patentler, bir bütün olarak toplum ile buluş sahipleri arasındaki bir toplumsal sözleşmeyi temsil eder. Buluş yapanın gizli tutmayı yeğlediği bir inovasyon, “know-how” veya “ticari sır” olarak anılır.

Marka Nedir?

Markalar tüketicinin, farklı üreticilerin sundukları mal ve hizmetleri birbirinden ayırt etmesine ve şöhretine güvendiği imalatçıların ürünlerini seçmesine olanak verir.

İyi bir marka imajı oluşturmak için zaman, emek ve para yatırımı yapmış üreticiler veya hizmet sağlayıcıları için markalar, diğer girişimcilerin bu itibardan haksız olarak yararlanmalarını önlemenin bir yoludur. Böylece piyasada girişimciler arasında sağlıklı bir rekabet oluşlur ve üreticiler ürünlerinin ya da hizmetlerinin kalitesine ve şöhretine yatırım yapmaya özendirilirler.

Tasarım Hakkı Nedir?

Tasarım hakları, bir ürünün veya ambalajının yeni ve özgün görsel vasıflarını korur. Koruma koşlulları, hem patent yasasından (yenilik) hem de telif hakkı yasasından (özgünlük) ödünç alınmış kavramlara dayanır. Bir tasarımın, tasarım korumasından yararlanabilmesi için, estetik özellikler sergilemesi ve daha eski bir tarihe ait bütünüyle aynı ya da benzer bir tasarımda yer almamış olması gerekir. Tasarımlar iki boyutlu (çizimler) veya üç boyutlu (modeller) formatlarda ifade edilebilir. Ürünlerin pazarlanabilmesine önemli katkı sağlayan tasarımlar, tekstil, moda, otomobil, mobilya ve dekorasyon gibi birçok sektörde önemli bir değer oluştururlar.

Ticari Sırlar Nedir?

Ticari sırlar, ilgili kişliler tarafından bilinmeyen ya da hakkında kolayca bilgi edinilemeyen ve bir işletmeye rekabet avantajı sağlayan, teknik, ticari ya da mali çeşlitli bilgi türlerini kapsar (imalat prosesleri, teknikleri ve “know-how”ı, müşteri listeleri ve profilleri, dağıtım metotları, mali bilgiler, ürün bileşlenleri vs. gibi).
Patentleyin, Taklit Edilmeyin!

Destek Patent Genel Müdürü

Son yıllarda hayatımıza giren ve Türkiye’de de yaygınlaşmaya başlayan markalaşma kavramı, sunduğu avantajların yanı sıra hem üretici, hem de tüketici açısından bazı olumsuzlukları da beraberinde getiriyor. Marka sahibi, ürününü her türlü tehdit ve taklide karşı koruma altına almak zorunda kalırken, tüketici de satın aldığı malın orijinal mi?, yoksa taklit mi? olduğundan emin olamamanın karmaşasını yaşıyor. Marka ne kadar büyük veya tanınmış, tanıtım ve reklamlara ne kadar para harcanmış olursa olsun, taklit edilme riski, marka sahibini her zaman tehdit etmeye devam ediyor.

Patent ve Marka Nedir?
Marka ve patent, günümüzde çok karıştırılan iki kavram. Yapılan araştırmalara göre, firmalarımızın büyük bir çoğunluğu da marka ve patent arasındaki farktan haberdar değil. Patent, buluş sahibinin, bulunan ürünü en az 7, en fazla 20 yıl üretme, kullanma, satma veya ithal etme hakkı olarak tanımlanabilir. Marka ise satışa sunulan ürün ve hizmetlerde ayırt ediciliği sağlamak amacıyla kişi adları, sözcükler, şekiller ve harfler gibi baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işarettir. Bir buluşun patent alabilmesi için, bazı kriterlerle örtüşüyor olması gerekiyor. Söz konusu buluşun, patent başvurusundan önce, yazılı, sözlü veya diğer şekillerde açıklanmamış olması şart. Buluşun ayrıca, konusunda uzman biri tarafından kolayca düşünülüp ortaya konamayacak, fakat kolay pratiğe geçirilebilir bir ürün olması da önem taşıyor.

Türkiye’de alınan bir patent tüm dünyada geçerli olmadığından, buluşun patentle korunması için, koruma istenen her ülkede, o ülkenin patent ofisine başvurmak gerekiyor. Buluşun patentlenmesi, direkt rekabet olmaksızın buluşun avantajlarından yararlanılması, rakiplerin ticari faaliyetlerinin kısıtlanması, alınıp satılabilir bir mülkiyet olması ve taklit halinde yasal yaptırımlar uygulanabilmesi gibi pek çok avantaj sunuyor.

Türkiye’de ve Dünyada Patent Alışkanlıkları
“Patent hakkı”, bir ülkenin ne kadar gelişmiş olduğuna dair güzel bir gösterge. Patent, teknolojik bir yeniliğin bir mucidi, bir sahibi olduğunu gösterir ve yeniliği yaratan kişinin haklarını korur. Bir toplumda ne kadar çok patent başvurusu oluyorsa, yaratıcılık da o kadar ileri demektir. Günümüzde, dünya çapında aktif olarak korunan dört milyon patent bulunuyor. Her yıl buna 700.000 buluş için patent başvurusu ekleniyor. ABD’de 2001 yılı rakamlarıyla, patent almaya hak kazanan 160.030 başvurunun yüzde 47’si diğer ülkelerden yapılmış. Türkiye’ye bakıldığında, aynı yıl yapılan 2.668 patent başvurusunun yüzde 91’i yabancılara ait. 2001 yılında yapılan başvuruların sadece 41’i Türk firmalara ait. Dünya sıralaması yapıldığında Türkiye, 72 başvuruyla 33. sırada. ABD 43.000 başvuruyla lider. Onu 13.616 başvuruyla Almanya ve 11.846 başvuruyla Japonya takip ediyor. Güney Kore 8. sırada ve onu Kanada ve İsviçre izliyor. Çin ve Hindistan ise başvurularını, bir önceki yıla göre ikiye katlayarak ilerliyor.

Türkiye’de, 1995 yılında 20.000 civarında olan marka müracaatları, 2003 yılında 37.000’i aştı. Şu anda ülkemizde tescilli marka sayısı 250.000 civarında. Patent başvuruları, genellikle tekstil ve gıda sektörlerinde yapılıyor; kozmetik ve kimya onları takip ediyor.

Rekabet Stratejisinde Patentin Önemi
Profesyonelliğe önem veren birçok firma, Ar-Ge veya stratejik planlama departmanlarını bünyesinde barındırıyor. Bir şirketin kurumsal hedeflerini doğru belirlemesi ve bu yönde geliştirici stratejiler oluşturması, günümüzün rekabet ortamında ayakta durabilmesi için büyük önem taşıyor.

Firmalar için profesyonelliğin bir tanımı da “strateji” geliştirebilme ve uygulama yeteneği. Peki, en önemli strateji nedir? Pazarlamadan tedarik ilişkilerine her işlem ve departman için farklı stratejiler söz konusu. Ancak, hepsinin kesiştiği bir nokta var: ürün geliştirme stratejisi. Firmadaki tüm işlemler, ürün geliştirmeye ya destek sağlar ya da sağlam bir zemin oluşturur.

Günümüz rekabet ortamında, ürünler arasında fark yaratmak gittikçe zorlaşmaya başladı. Artık herkes en iyisini, en kalitelisini diğer rakipleri gibi üretebiliyor. Çünkü iletişim teknolojisinin hızla gelişmesi, her türlü bilgiye kolayca ulaşma imkanı sağlıyor ve üreticiler, neredeyse aynı bilgi ve teknolojiyi kullanıyor. Durum böyle olunca, aradan sıyrılmak ve tercih edilmek kaygısı büyüyor. Sonuçta firmalar, ürettikleri mal ve hizmet kalitesinin yanı sıra yarattıkları ya da yaratamadıkları marka imajlarının etki gücüne veya güçsüzlüğüne göre tercih ediliyor veya edilmiyorlar. Bu kadar zaman ve emek harcanmış yeni marka ve buluşları büyük bir heyecanla piyasaya sürerken, aslında bir o kadar da dikkatli olmak gerekiyor. Büyük bütçelerle hayata geçirilmiş bu yeni ürün ve isimlerin taklit edilmesini ve kopyalanmasını önlemenin tek yolu, ürünün patent hakkının alınmasından geçiyor. Bu sayede buluşlar, gururla ve gönül rahatlığıyla piyasaya tanıtılabiliyor ve mucitler, özgün olmanın keyfini çıkarabiliyorlar.

Buluş - Patent - Faydalı Model

Buluş Nedir?

Buluş, tarım dahil sanayideki herhangi bir teknik sorunun çözümüdür.Buluş, daha önce bulunmayan bir şeyin, insanın düşünce çabası ile geliştirilmesidir. Buluş, teknoloji alanında belirli bir sorunun çözümüne ilişkin yeni teknik çözümlerdir.

Patent Nedir?

Patent, buluş sahibinin buluş konusu ürünü belirli bir süre üretme, kullanma, satma veya ithal etme hakkıdır. Aynı zamanda, bu hakkı gösteren belgeye de Patent Tescil Belgesi denir.

Patentin Sağladığı Haklar:

• Patent hakkı sahibi, buluşun yeri, teknoloji alanı ve ürünlerin ithal veya yerli üretim olup olmadığı konusunda herhangi bir ayırım yapmaksızın patent hakkından yararlanır.
• Patent sahibinin, üçüncü kişiler tarafından izinsiz olarak patent konusu ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulmasını önleme hakkı vardır.
• Patentten doğan hakkı tecavüze uğrayan patent sahibinin, mahkemeden bulanabileceği taleplerden bazıları şunlardır:
• Patentten doğan haklara tecavüz fiillerinin durdurulması talebi;
• Tecavüzün giderilmesi ve maddi ve manevi zararın tazmini talebi;
• Patentten doğan haklara tecavüz suretiyle üretilen veya ithal edilen ürünlere, bunların üretiminde doğrudan doğruya kullanılan araçlara ve patente bağlı bir usulün kullanımını sağlayan araçlara el konulması talebi;
• Patentten doğan haklara tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması istenebilir.

Patent Korumadan Yararlanacak Kişiler:

Patent korumasından, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgahı olan veya sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler veya Paris Anlaşması hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler yararlanır.

Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere kanunen veya fiilen patent ve/veya faydalı model belgesi koruması tanıyan devletlerin uyruğundaki gerçek veya tüzel kişilerde, karşılıklılık ilkesi uyarınca Türkiye'de patent ve/veya faydalı model belgesi korumasından yararlanır.

Türkiye’de İki Çeşit Patent Sistemi Vardır:
Türkiye’de biri incelemesiz; diğeri incelemeli olmak üzere iki çeşit patent sistemi vardır.

1. İncelemeli sistem; araştırma ve inceleme safhalarını kapsamaktadır. İşlemler daha uzun sürmekte, ancak incelemeli patent, başvurunun patentlenebilirlik kriterlerine sahip olup olmadığını gösteren bir inceleme raporuna dayanarak verildiği için 20 yıllık bir koruma elde edilmektedir.
2. İncelemesiz sistem; sadece araştırma safhasına sahip olup, ülkemizde mali kaynakları kısıtlı olan buluş sahiplerine ucuz, süratli ve 7 yıllık bir koruma sağlanmaktadır. İncelemesiz patent için koruma süresi sona ermeden inceleme talep edilirse bu süre 20 yıla tamamlanarak incelemeli patente dönüştürülebilmektedir.

Bir Buluşun Patent Verilerek Korunabilmesi İçin Gereken Özellikler :

• Yenilik; başvuru yapılmadan önce başkaları tarafından yazılı, sözlü ya da uygulanarak açıklanmamış olmak anlamında mutlak yeniliktir.
• Tekniğin bilinen durumunun aşılması; konuda uzman bir kişinin kolayca düşünüp uygulamaya koyamayacağı nitelik anlamındadır.
• Sanayiye uygulanabilirlik; buluşun tümüyle kuramsal olmak yerine pratiğe uygulanabilir özellik taşıması demektir.

Patent Verilemeyecek Konular ve Buluşlar
Aşağıda sayılanlar buluş niteliğinde olmadıkları için patent verilerek korunamazlar:

• Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları,
• Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar,
• Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar,
• Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller,
• İnsan ve hayvan vücuduna uygulanacak teşhis ve tedavi usulleri ile cerrahi usuller.( Bu usullerin herhangi birinde kullanılan terkip ile bunların üretim usulleri hariçtir)
• Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar,
• Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri.

Faydalı Model Nedir?
Türkiye’de ve dünyada yeni olan, sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine 10 yıl süre ile bu buluş konusu ürünü üretme ve pazarlama hakkının tanınmasıdır.
Yenilik: Başvuru tarihinden önce, Türkiye içinde veya dünyada herkesin ulaşabileceği şekilde yazılı olarak veya bir başka yolla açıklanmış veya yöresel veya ülke çapında kullanılmamış olmalıdır.
Sanayiye uygulanabilirlik: Tarım dahil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte olmalıdır.
Faydalı modelde araştırma ve inceleme safhaları yoktur. Bu yüzden daha kısa sürede alınabilir ve daha az masraflıdır. Özellikle bu yolla küçük ve orta ölçekli sanayi kuruluşları ile araştırma kuruluşlarının buluşlarını korumaları kolaylaştırılmaktadır.

Bir buluşun Faydalı Model Verilerek Korunabilmesi İçin Gerekli Özellikler:
Yenilik; başvuru yapılmadan önce başkaları tarafından yazılı, sözlü ya da uygulanarak açıklanmamış olmak anlamında mutlak yeniliktir.
Sanayiye uygulanabilirlik; buluşun tümüyle kuramsal olmak yerine pratiğe uygulanabilir özellik taşıması demektir.

Faydalı Model Belgesi ile Korunamayacak Buluşlar ve Konular:
Yukarıda patent verilemeyeceği belirtilen konuların yanısıra, usuller ve bu usuller sonucunda elde edilen ürünler ile kimyasal maddeler hakkında da faydalı model belgesi verilmez.

Patent ve Faydalı Model Arasındaki Farklar:

• Faydalı Modelde, tekniğin bilinen durumunun aşılması kriteri aranmaz,
• Koruma süreleri farklıdır, incelemeli patent için 20. incelemesiz patent için 7, faydalı model için 10 yıldır.
• Araştırma ve inceleme işlemlerinin olmaması nedeniyle patent verilmesine oranla faydalı model belgesinin verilmesi, hem zaman hem de masraf açısından daha elverişlidir.

Patent ve Faydalı Model belgesi koruma süreleri kaç yıldır?

• İncelemeli patent 20 yıl,
• İncelemesiz patent 7 yıl,
• Faydalı model belgesi 10 yıl,

Süreyle korunur. Koruma süresi sona eren Patent ve Faydalı Modeller halka maal olur.

Patent ve Faydalı Model Başvurusu İçin Gerekli Belgeler:

• Tarifname; Burada buluş konusu, ilgili olduğu teknik saha, tekniğin bilinen durumu, buluşun çözümünü amaçladığı teknik problemler, teknik resimlere ait açıklamalar ve buluşun sanayiye uygulanma biçimi detayları ile belirtilmelidir.
• Özet; Buluşa ait teknik bilginin özünü içermelidir
• İstemler; İstemlerde buluşun Patentle veya Faydalı Modelle korunması istenilen unsurları tanımlanmalıdır.

Türkiye’de Patent Alınınca Buluş Türkiye Dışında Korunmaz
Patent koruması ulusaldır. Buluş sadece başvuru yapılan ülkenin yasal düzenlemelerine göre korunmaktadır. Türkiye’de aldığınız patent sizi yurtdışında korumaz. Fakat isterseniz patentinizi başka ülkelerde de tescil ettirebilirsiniz. Buna ilişkin kolaylık sağlayan uluslar arası anlaşmalar mevcuttur. (Paris Sözleşmesi, Avrupa Patent Sözleşmesi)

Patent Ve Faydalı Modelin Aralarında Ne Gibi Farklar Var?
Patent olgusunu ele almadan önce, buluşun ne olduğunu tanımlamak gerekiyor. Basit bir tanımlamayla, buluş, ‘teknik bir sorunu çözerken geçilen her aşama sonunda elde edilen yöntem veya bu yöntem sonucunda ortaya çıkan ürünlerin oluşumunu sağlayan fikirler olup, daha önce bulunmayan bir şeyin, insanın düşünce çabası ile geliştirilmesi’ anlamına geliyor. Yani buluşu, teknoloji alanında belirli bir sorunun çözümüne ilişkin yeni teknik çözümler olarak tanımlamak mümkün. Patent ise, sanayi alanında uygulanabilir bir buluşun sahibine, bir kamu kurumu tarafından verilen ve bu buluşun belirli bir süre kendisinin izni olmaksızın başkalarınca kullanılmasını engelleme hakkı tanıyan bir belge.Bu belge, hak sahibine belirli bir süre için buluşun başkalarınca üretilmesi, kullanılması, satışı ve ithalini engelleme hakkı sağlıyor. Buluşların korunması ulusaldır, yalnızca başvuru yapılan ülkenin yasal düzenlemelerine göre korunur.

Bütün ülkelerin yasal düzenlemelerinde, buluşların patentle korunabilmesi için 3 temel koşul; yeni olması, bir buluş basamağını içermesi (tekniği bilinen durumunun aşılması) ve sanayi sektörüne uygulanabilir olması özellikleri aranıyor. Yenilik, başvuru yapılmadan önce başkaları tarafından yazılı, sözlü ya da uygulanarak açıklanmamış olması anlamını taşıyor. Tekniğin bilinen durumunun aşılması kriteri ise ‘konuda uzman bir kişinin kolayca düşünüp uygulamaya koyamayacağı nitelik’ anlamında. Sanayi sektörüne uygulanabilirlik, buluşun tümüyle kuramsal olmak yerine pratiğe uygulanabilir özellik taşıması. Bu üç kriteri taşıyan buluşlar patent ile korunuyor.
Faydalı model ise, ‘Türkiye’de ve dünyada yeni olan, sanayi sektörüne uygulanabilen buluşların sahiplerine 10 yıl süre ile bu buluş konusu ürünü üretme ve pazarlama hakkının tanınması’ olarak tanımlanabilir. Ülkelerin yasalarına göre değişmekle birlikte, buluşlar; patent ile 20 yıl, faydalı model belgesi ile 10 yıl süreyle korunabilir. Patent ve faydalı model belgelerinin koruma süreleri uzatılamaz. Ancak, incelemesiz verilen patent için başvuru tarihinden itibaren 7 yıl içinde inceleme talebinin yapılması halinde, incelemeli sisteme geçiş yapılabilir ve inceleme sonucu olumlu olursa, koruma süresi 20 yıla uzatılır.

Patent ile faydalı model kıyaslandığında;

• Faydalı modelde, tekniğin bilinen durumunun aşılması kriteri aranmaz,
• Koruma süreleri farklıdır,
• Faydalı model belgesine, ek faydalı model belgesi verilmez.

Araştırma ve inceleme işlemlerinin olmaması nedeniyle patent verilmesine oranla faydalı model belgesinin verilmesi, hem zaman hem de masraf açısından daha elverişlidir.

Patent/Faydalı Model İle İlgili Yararlı Bilgiler:

Patent/Faydalı Model Belgesini Aldıktan Sonra Hangi İşlemler Yapılmalı?
Patent/faydalı model belgesi sahibi veya yetkili kıldığı kişi, patentle veya faydalı model belgesi ile korunan buluşunu, patent/faydalı model belgesinin verildiğine ilişkin ilanın Resmi Patent Bülteni’nde yayımlandığı tarihten itibaren 3 yıl içinde kullanmak ve Türk Patent Enstitüsü’ne kullandığını ispatlamak zorunda.
Ayrıca, patent/faydalı model belgesi hakkının devam edebilmesi için patent/faydalı model belgesinin koruma süresi boyunca her yıl ücret tarifesinde belirtilen yıllık ücretleri, Türk Patent Enstitüsü’nün bildirimine gerek olmaksızın, vade tarihinde veya vadeyi takip eden altı aylık ek süre içerisinde peşin olarak ödemek gerekli.

Patent Aldığınız Ürün Sözleşmesinde Nelere Dikkat Etmelisiniz?
Genel olarak, fikir ürünleri üzerindeki manevi ve ekonomik hakların kullanılması yazılı kuralları gerektirir. Örneğin eser sahibi, eserinin kamuya sunulması, çoğaltılması, yayınlanması, işlenmesi, temsili vb. eylemler konusunda karar verme yetkisine doğal olarak sahip. Eser sahibi bu yetkisini yalnız yazılı şekilde kullanabilir. Sözlü olarak yapılan işlemlerin geçerliliği yok. Sözkonusu olay, eğer hizmet ya da iş görme sözleşmeleri sırasında özel olarak düzenlenmemişse, buluşlar, endüstriyel tasarımlar ve diğer sınai hakların kullanılması aşamalarında da benzer kurallar geçerli. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 52’inci maddesi, hakların kullanılmasının yazılı şekle tabi olduğunu belirtiyor.

Patent/Faydalı Model Tescilinin Patent Sahibine Sağladığı Haklar Neler?
Patent hakkı sahibi, buluşun yeri, teknoloji alanı ve ürünlerin ithal veya yerli üretim olup olmadığı konusunda herhangi bir ayırım yapmaksızın patent hakkından yararlanır.
Patent sahibinin,üçüncü kişiler tarafından izinsiz olarak aşağıda sayılanların yapılmasını önleme hakkı var:

• Patent konusu ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka hangi nedenle olursa olsun elde bulundurulması,
• Patent konusu olan bir usulün kullanılması,
• Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul patentinin kullanılmasının üçüncü kişiler tarafından başkalarına teklif edilmesi,
• Patent konusu usul ile doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin satışa sunulması veya kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka hangi nedenle olursa olsun elde bulundurulması.

Aynı Buluşa Hem Patent Hem De Faydalı Model Belgesi Verilebilir Mi?
Aynı buluş konusu için, birbirinden bağımsız olarak, patent ve faydalı model belgesi verilmez. Ancak, patent veya faydalı model belgesi verilmesi için yapılmış olan bir patent ya da faydalı model belgesi başvurusu, 551 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ilgili hükümlerine uygun olarak diğerine çevrilebilir.

Patentinizi Üçüncü Şahıslara Karşı Veya Başka Ülke Pazarlarına Karşı Nasıl Korursunuz?
Koruma olayı, fikirler için değil, fikir ürünleri için söz konusudur. İfade edilmemiş fikirler için bir koruma sözkonusu değil. Fikrinizi buluş tanımı kapsamına girecek şekilde oluşturmanız gerekir. Buluşunuzu/patentinizi izinsiz kullanan kişilere karşı tecavüz davası açarak; üretilen ürünlerin toplatılmasını, el konulmasını, işyerinin kapatılmasını ve mahkeme masrafları ile tazminatın ödenmesini sağlayabilirsiniz. Ayrıca mahkeme kararını, en yüksek tirajlı iki gazetede yayınlatabilirsiniz.
Öte yandan, sahip olduğunuz bir patentin başka ülkelerde korumasının olup olmadığını uluslararası patent veri tabanlarından ve/veya bu ülkelerdeki patent ofislerinden sorgulayarak öğrenebilirsiniz.

Patent/Faydalı Model Tescil Belgeleri Üzerindeki Tasarruflar/Değişiklikler Nelerdir, Enstitü’ye Bildirilmesi Zorunlu Mudur?
Patent/faydalı model belgesi hakkı devredilebilir, lisans sözleşmesi yoluyla kiralanabilir, veraset yolu ile varislere intikal edebilir ya da rehin edilebilir. Patent/faydalı model belgesi üzerinde yapılan devir, lisans, veraset yoluyla intikal ve rehin gibi tasarruflarla, adres ve unvan değişikliklerinin üçüncü kişilere karşı bir hüküm ifade edebilmesi için, bunların patent siciline kayıt edilmesi gerekiyor. Bu tür değişiklikleri Türk Patent Enstitüsü’ne bildirmek zorunluluğu bulunuyor.

Patent/Faydalı Model Haklarına İlişkin Hangi Cezalar Mevcut?
Patent hakları konusundaki ihlal ve tecavüz hallerine ilişkin suçlar üç ayrı grupta toplanıyor ve her biri için ayrı cezai hükümler uygulanıyor:
Birinci grup;

• Kimlik bildiriminin gerçeğe aykırı olarak yapılması,
• Patent koruması olduğunu belirten işaretin kaldırılması,
• Haksız olarak patent başvurusu veya patent hakkı sahibi olarak kendini gösterme gibi durumlarda, üç yüz milyon liradan altı yüz milyon liraya kadar ağır para cezası ve 1-2 yıl hapis cezası.

İkinci grup;

• Patent korumasına ilişkin mevzuatın devir ve intikal, rehin ve haciz ile ilgili maddelerinde yazılı haklardan birini veya bu haklarla ilgili lisansı başkasına devretme veya verme veya rehin etme veya bu haklar üzerinde herhangi bir tasarrufta bulunulması,
• Patent hakkının sahibi olmadığı veya koruma süresi bittiği veya herhangi bir nedenle patent hakkının hükümsüzlüğü veya patent korumasından doğan hakkının sona ermesi durumlarında, hukuken korunan bir patent hakkı ile ilgili olduğu kanısını uyandırma, gibi durumlarda, altı yüz milyon liradan bir milyar liraya kadar ağır para cezası ve 2-3 yıl hapis cezası.

Üçüncü grup;

• Patent haklarına tecavüz durumunda, altı yüz milyon liradan bir milyar liraya kadar ağır para cezası ve 2-4 yıl hapis cezası, ayrıca işyerinin kapatılması ve ticaretten men.

28.07.1999 tarih ve 4421 sayılı “Türk Ceza Kanunu ile Cezaların İnfazı Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile (Madde 4 b/9) 01.01.1994 ila 31.12.1998 tarihleri arasında yürürlüğe girmiş bulunan kanunlardaki para cezaları sekiz kat arttırılmıştır.

Patent Verilemeyecek Konular Ve Buluşlar Neler?
Aşağıda sayılanlar buluş niteliğinde olmadıkları için patent verilerek korunamaz:

• Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları,
• Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar,
• Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar,
• Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller,
• İnsan ve hayvan vücuduna uygulanacak teşhis ve tedavi usulleri ile cerrahi usuller.(Bu usullerin herhangi birinde kullanılan terkip ve maddeler ile bunların üretim usulleri hariç.)
• Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar,
• Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri.

Patent/Faydalı Model Tescil Harcamaları Karşılıksız Olarak Destekleniyor Mu?
27 Haziran 1995 tarihinden sonra Türk Patent Enstitüsü’ne yapılan patent, faydalı model ve endüstriyel tasarım başvurularından tescil edilenlere ait, 27 Şubat 1998 tarihinden sonraki harcamaların yüzde 75’i, Para Kredi ve Koordinasyon Kurulunun 98/3 Sayılı Kararı kapsamında ‘Patent, Faydalı Model Belgesi ve Endüstriyel Tasarım Tescili Harcamalarının Desteklenmesine İlişkin Tebliğ’ uyarınca karşılıksız desteklenmekte.
Bu karşılıksız destekten, Türkiye’de yerleşik T.C. uyruklu gerçek kişiler, ayrıca destek başvurusunun yapıldığı yıldan önceki son iki takvim yılında Türkiye’de yerleşik olduğunu belgeleyen yabancı uyruklu gerçek kişiler yararlanabiliyor.
Bu destek çerçevesinde tüm ödemeler; desteklenen incelemesiz patent, incelemeli patent, faydalı model belgesinin, Türk Patent Enstitüsü’nden buluş sahibince alınmasından sonra yapılıyor. Türk Patent Enstitüsü aracılığıyla yapılan Patent İşbirliği Antlaşması (PCT) kapsamındaki patent başvurularına ilişkin ödeme ise başvuru aşamasından sonra gerçekleşiyor.

Uluslararası Patent Başvurusu Nedir? Nasıl Yapılır?
Kısaca PCT olarak bilinen, Patent İşbirliği Antlaşması‘na göre 123 ülkede aynı anda patent başvurusu yapılması ve patent verilme aşamasına kadar getirilmesini sağlayan bir başvuru sistemi. Genellikle 30 aylık bir süreci kapsar. Bu süreçte belge verilmeyip, 30. ayın sonunda ulusal/bölgesel aşamaya geçilir. Korumaya ilişkin belge (Patent) ulusal/bölgesel aşama sonunda ulusal/bölgesel ofisler tarafından verilir.

Yurt dışında patent/faydalı model başvurusunda bulunmak isteyen buluş sahipleri veya başvuru sahipleri, bu ülkelerin her birinde, o ülkenin sistemine uygun bir şekilde ve o ülkenin dilinde hazırlanmış ayrı ayrı başvurularda bulunmak zorundalar. Ancak, 1 Ocak 1996 tarihinde yürürlüğe giren Patent İşbirliği Antlaşması (PCT) uyarınca, birden fazla ülkede buluşlarını koruma altına almak isteyen başvuru sahipleri, tek bir başvuru ile PCT’ye üye ülkelerin tamamında veya bir kısmında patent başvurusu yapabilirler. PCT ile ilgili temel bilgileri içeren kitapçık ve PCT başvurusu yapabilmek için gerekli başvuru formları Türk Patent Enstitüsünden temin etmek mümkün.

Ayrıca, 1 Kasım 2000 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Avrupa Patent Sözleşmesi uyarınca yapılacak bir patent başvurusu ile de, sözleşmeye üye ülkelerin tamamında veya seçilen ülkelerde bir patent koruması elde edilebiliyor.

Patent İşbirliği Antlaşması (PCT) Aracılığıyla Bir Başvuru Nasıl Yapılır?
PCT aracılığıyla Türk Patent Enstitüsü’ne yapılan uluslararası bir başvuru ile, bu anlaşmaya üye ülkelerin tamamında veya seçilen ülkelerde, Türkiye’ye yapılan başvurunun tarihinden itibaren koruma elde etmek mümkün. Bununla ilgili uluslararası başvuru dilekçelerinin bir sureti (İngilizce, Almanca veya Fransızca) ve başvuru aşamasında ödenmesi gereken ücretlerle ilgili bilgiler Türk Patent Enstitüsü’nden temin edilebiliyor.

Türk Patent Enstitüsü’ne uluslararası başvuru dilekçesi, buluş konusunu açıklayan İngilizce, Almanca, Fransızca veya Türkçe hazırlanmış tarifname, istemler, özet ve varsa resimler ve ilgili ücretlerin ödendiğine dair belge sunularak yapılan PCT başvurularında, Enstitü sadece başvuruları kabul etmek ve uluslararası başvurularla ilgili işlemleri yürütmekle görevli WIPO-Uluslararası Büro ve seçilen araştırma kuruluşuna iletmekle yükümlü. Bundan sonraki tüm işlemler başvuru sahibi ile Uluslararası Büro ve seçilen Araştırma Kuruluşu arasında devam ediyor.

Türkiye’de Onaylanan Patent Tüm Dünyada Geçerli Mi?
Buluşların patent ile korunması, her ülkede geçerli olan ulusal yasalar çerçevesinde sağlanıyor. Yani bir buluşun patent ile korunması için, korunma istenen her ülkede patent başvurusunun yapılması zorunlu.
Dünya Patenti veya Uluslararası Patent bir hedef olmakla birlikte bu hedefe henüz ulaşılamadı. Sadece, 1 Kasım 2000 tarihinden itibaren Türkiye’nin de dahil olduğu 20 Avrupa ülkesi tarafından kabul edilen ve Avrupa Patent Sözleşmesi olarak adlandırılan bölgesel koruma sistemi, dünya patenti veya uluslararası patent uygulamasının bir denemesi olarak kabul ediliyor. Ama bu sözleşmeye göre yapılan tek bir başvuru ile alınan patent belgesiyle buluşun korunması, patentin geçerli olduğu ulusal kanunlar çerçevesinde oluyor.

Yurtdışındaki Bir Ürün İçin Türkiye’de Patent Alınabilir Mi?
Buluşlarla ilgili bütün ülkelerin yasal düzenlemelerinde buluşların patentle korunabilmesi için, buluşun yeni olması, (başvurudan önce yayınlanmamış veya kamuya açıklanmamış olması) gerekiyor. Buluş konusu ürünü ABD’de pazarda gördüyseniz bu ürün yenilik özelliği taşımaz. Bu nedenle Türkiye’de veya bir başka ülkede patent/faydalı model başvurusu yapılamaz. Başvuru yapılsa bile yeni olmadığı için patent verilmez. Ayrıca, buluşçu olmadığı halde yanlış bildirimle buluşçu olarak başvuru yapılması durumunda 4128 sayılı yasa gereğince yaptırımları bulunmaktadır.

Avrupa Patent Sözleşmesinin (EPC) Türkiye’ye Sağlayacağı Yararlar Neler?
Türkiye’nin Avrupa Patent Sözleşmesi’ne katılımı 27 Ocak 2000 tarih ve 4504 sayılı Kanun ile kabul edildi. Türkiye ile birlikte 20 ülkenin üye olduğu Sözleşme, 1 Kasım 2000 tarihinden itibaren Türkiye’de de yürürlüğe girdi. Bu sözleşmeye katılımın sağlayacağı yararlardan bazıları şöyle sıralanabilir:

• Türk vatandaşları güçlü, basit ve ucuz bir sistem olan Avrupa patent sisteminden yararlanma hakkını elde ettiler.
• Türkiye’nin Avrupa patent hukuku içinde yer alması sağlandı.
• Türkiye’nin Avrupa ile entegrasyonunda önemli bir adım atıldı.
• Sözleşmeye katılım sonrasında Türkiye’ye yapılan patent başvuru sayısı artacağından teknik bilginin yaygınlaşması sağlandı.
• Avrupa Patent Ofisi veri tabanına ücretsiz erişim sağlanacağından, teknolojik ilerlemenin en önemli araçlarından biri olan teknik bilgiye hızlı ve ücretsiz erişim Türk araştırmacılarına ve sanayicilere büyük avantaj sağlar duruma geldi.

Öte yandan, diğer ülke vatandaşlarının da sözleşmeye üye ülkelerden birinde yapacakları tek bir Avrupa patent başvurusuyla Türkiye’de koruma elde etmelerinin, Türkiye’ye yabancı sermaye akışının ve rekabetin sağlanması için kuvvetli bir ortam oluşturması bekleniyor.

Yazılımlara Patent Alınabilir Mi?
Bu durum, ülkelerin yasalarına göre değişiklik gösteriyor. Bilgisayar yazılımlarının, buluşlar gibi patent ile korunması bazı ülkelerde kabul ediliyor. Birleşik Devletler, Japonya, Kanada’da uygulanan patent ile koruma sisteminin Avrupa ülkelerinde uygulanması gecikmiş olup çalışmalar sürdürülüyor. Türkiye’de yazılımlar 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası hükümlerince sanat eseri olarak korunuyor. Ancak hem Avrupa’da hem de Türkiye’de belirli koşullar altında, teknik bir yönü olan yazılımların patentle de korunması Avrupa Patenti kapsamında mümkün olabilir.

Patent
Mucitlerin yaptıkları buluşlarla il­gili ticari haklarını korumak amacıyla belirli yasal düzenlemeler yapılmıştır.

Daha önce kimsenin tasarlamadığı yeni bir buluş yapan kimse bu buluşunun özelliklerini ayrıntılı bir raporla ilgili kamu kuruluşuna bildirir ve buluşu için bir patent alır. İhtira beratı da denen patent, o buluşun kullanım hakkını belirli bir süre için yalnızca buluşun mucidine verir. Patente konu olan buluş o süre içinde mucidinin izni olmadan kullanılamaz. Böyle­ce bir buluşun kullanılmasından sağlanan gelir onun mucidine kalır.

Patent konusu her ülkenin kendi yasalarıyla düzenlenmiştir. Genellikle patent hakkı 20 yıl kadar sürer. Bununla birlikte, Fransa gibi bazı ülkelerde, özellikle yararlı olduğu düşü­nülen bazı buluşlar için yalnızca altı yıllık bir patent süresi tanınır.

Bazı ülkelerde patentin sürekliliği için be­lirli bir paranın düzenli olarak ödenmesi gerekir. Bu ödeme yapılmazsa patent sona erer ve o buluşu herkes kullanabilir.
Mucitlere İtalya'da ilk patent belgelerinin verildiği 15. yüzyıldan beri patent uygulaması çeşitli biçimlerde sürmektedir. İngiltere'de bir buluş için verilen en eski patent, Utynamlı John'a bulduğu renkli cam yapma yöntemi için 1449'da verilen patenttir.

Bir buluş için patent verilmesinde başlıca iki yöntem vardır. Avrupa ülkelerinin çoğun­da yasal koşullara uygun olarak yapılan her başvurunun sahibine patent verilir. Patentin haksız olarak verildiğini ileri süren herkes patentin iptali için mahkemeye başvurabilir. Patente konu olan buluş mahkemede ayrıntılı olarak incelenir ve patent verilmiş olan kişi­nin gerçekten yeni bir şey bulup bulmadığına karar verilir.

Patent konusunda uygulanan öbür sistem ABD, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya, İngiltere, Almanya Federal Cumhu­riyeti, İsveç ve Avusturya'daki sistemdir. Bu sistemde, patent başvurusu yapan kişi buluşu­nun ayrıntılı bir açıklamasını ve çalışma biçi­mini ortaya koyan belgeler vermek zorunda­dır. Bunları inceleyen uzmanlar buluşun ger­çekten yeni olup olmadığına karar verir. Uzmanlar söz konusu buluşun daha önce yapılmamış olduğuna ve başvurunun kuralla­ra uygun olduğuna inanırlarsa başvuru kabul edilir; buluşla ilgili bilgiler basılıp yayımlanır. Daha sonra, patent verilmesine yapılabilecek itirazlar için bir süre tanınır. Başvuru sahibi­nin gerçek mucit olmaması, buluşun ana düşüncesini başkasından almış olması bir iti­raz nedeni olabilir. Bir patentin verilmesine itiraz edildiği zaman bazen karan mahkeme­nin vermesi de gerekebilir.

Türkiye'de patent uygulaması ile ilgili ku­rallar 1980 tarihli İhtira Beratı Kanunu ile düzenlenmiştir. Patent konusunda Fransa'daki uygulamayı temel alan bu yasada 1918'de ve 1932'de bazı değişiklikler yapılmıştır. Ya­saya göre patent başvurulan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın ilgili dairesine yapılır. Patent verilebilmesi için yeni buluşun sanayide kullanılabilmesi, yenilik taşıması ve uygulanabilir olması koşulları aranır. Patent süresi başvuranın isteğine göre 5, 10 ya da 15 yıl olabilir. Patent başvurusuyla ilgili kararlara karşı idari yargı yoluna gidilebilir. Haksız verilmiş patentlerin iptali için de asliye hukuk mahkemesinde dava açılabilir.

Patent

Patent, buluş sahibinin buluş konusu ürünü belirli bir süre üretme, kullanma, satma veya ithal etme hakkıdır. Bu hakkı gösteren belgeye de patent denir. Geleneksel terminoloji ile sınai mülkiyet haklarının içinde önemli bir yer tutan [patent hakkı], özellikle teknoloji transferinin aracı olması bakımından gelişmekte olan ülkeleri daha çok ilgilendiren maddi olmayan bir mala ilişkin haktır.

Makineler, araçlar, aygıtlar, kimyasal bileşikler ve işlemleri ile her türlü üretim yöntemleri, patent korumasının kapsamındadır.

Patent yasalarının amacı; buluş yapmayı, yenilikleri ve yaratıcı fikri faaliyetleri teşvik etmek için gerekli olan korumayı ve buluşlarla elde edilen teknik çözümlerin sanayide uygulanmasını sağlamaktır. Verilen patentler ve bunların sanayide uygulanması ile teknik, ekonomik ve sosyal ilerlemenin gerçekleşmesi sağlanır. Sanayi alanında gelişmiş ülkelerde verilen patent sayılarının yüksekliği bu düşüncenin doğruluğunu kanıtlamaktadır.

Patent alınma prosedürü Patent başvurusu yapılmadan önce, başvuru sahibinin buluş konusu tekniği ile ilgili olarak, Türk Patent Enstitüsü’ne başvurup patent araştırması yapması gerekiyor. Tekniğin bilinen durumunun araştırılması, buluş sahibine, kendi buluşunu mevcut patentlerle karşılaştırma, benzerlikleri ve farklılıkları görme imkanını sağlar. Başvuru sahibi buluşunun yeni olup olmadığı konusunda genel bir fikre sahip olur. Böylece mevcut teknoloji bilinerek yapılan bir patent başvurusunun reddedilme olasılığı azaltılmış olur.

Patent/faydalı model belgesi başvurusunda bulunmak isteyenler, Ankara’daki Türk Patent Enstitüsü’ne şahsen ya da posta yoluyla başvurabilir. Patent/faydalı model başvurusunun geçerli olabilmesi için; Başvuru dilekçesi (1 nüsha), Buluş konusunu açıklayan tarifname (3 nüsha), Patentle korunması istenilen buluşun unsur veya unsurlarını kapsayan istem veya istemler (3 nüsha), Tarifnamede, istem veya istemlerde atıf yapılan resimler (3 nüsha), Özet (3 nüsha),

Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belge gerekli. Buluşun açıklama metni yazılırken dikkate alınacak ana kriter, patent korumasının açıklanan bilgilerle sınırlı olmalı. Tarifnamede açıklanmayan ve dolayısıyla sistemlerde belirtilmeyen buluş iddiaları, açıklanmadığı için korunmaz. Ayrıca, daha ayrıntılı bilgi için Patent/Faydalı Model Belgesi Başvuru Kılavuzu’nun edinilmesinde fayda var.

Marka Tescil Nedir? Neden Marka Tescil?

Bir işletmenin mal veya hizmetini diğer işletmenin mal veya hizmetinden ayıran her türlü işarete marka denir.

Neler Marka Tescili Olabilir?
Kişilerin isimleri, sloganlar, şekiller, sayılar ve her türlü işaret marka tesciline konu olabilir.

Marka Tescil Kriteri
Marka tescilinde en önemli unsur markaya konu olan işaretin ayırt ediciliğidir.Ayırt edicilik marka tesciline konu olan isim,işaret veya şeklin diğer mal ve hizmetlerden bariz bir şekilde farklı olması kriteridir.

Marka Tescili Nerede Yapılır?
Marka tescili Türk Patent Enstitüsü nezdinde yapılır.Türk Patent Enstitüsü’nde kayıtlı resmi vekiller aracılığı ile de yapılabilir.Tescil süreci doğru araştırma, takip ve bilgi birikimini gerektirir. Tescil aşaması yaklaşık 1 yılı bulabilmektedir.
Tescil koruması başvurunun yapıldığı gün saat ve dakika itibariyle başlar.Marka tescil başvurusunun yapılmasından sonra Türk Patent Enstitüsü tarafından başvurunun şekli şartları yerine getirip getirmediği kontrol edilir ve başvuru sahibi veya vekiline resmi yazı ile bildirilir.

Kimler Marka Tescil Başvurusu Yapabilir?
Türkiye’de yerleşik bulunan ticari faaliyette bulunan herkes marka tescil başvurusu yapabilir.Ayrıca Türkiye’de yerleşik Paris sözleşmesi taraf olan ülkelerden gerçek veya tüzel kişiler de marka başvurusu hakkına sahiptir.

Marka Başvurusu Nasıl yapılır?
Marka başvurusu; başvuru sahibi veya resmi vekil tarafından online ortamda veya gereken evrakların doldurulmasından sonra yapılabilir.

Marka Başvurusunda İstenen Evraklar Nelerdir?
Marka başvurusu yapılırken şahıs adına veya tüzel kişilik (Limited şirketi,Anonim şirket vb) adına farklılık göstermektedir.

Tüzel Kişi (şirket) Başvuruları;

• Vergi Levhası fotokopisi
• Şirket imza sirküleri fotokopisi
• Markayı ifade eden logo varsa
• Vekaletname (Noter Onayı gerekmez)

Şahıs Başvurusu İçin;

• Kimlik fotokopisi
• Markayı ifade eden logo varsa
• Vekaletname (noter onayı gerekmez)