Bütçe ve Bütçe İlkeleri
Ziyaretçi
Bütçe ve Bütçe İlkeleri
Bütçe
Belirli bir dönemdeki gelirin nasıl harcanacağının, çeşitli gereksinimlerin öncelikleri dikkate alınarak önceden planlanmasına bütçe yapmak, yapılan bu plana da bütçe denir. Bütçe, gelirin giderler arasında akıllıca bölüştürülmesine yardımcı olur. Bu anlamıyla bir devlet ya da şirket bütçesinden söz edilebileceği gibi, bir kişinin ya da ailenin bütçesinden de söz edilebilir.
Bir aile bütçesi yapılırken aylık ya da yıllık gelir temel alınarak, giderler (kira, beslenme, giyim, ulaşım, eğitim, sağlık, tatil giderleri gibi) buna göre belirlenir.
Şirketler için de bütçe büyük önem taşır. Şirketler aylık, yıllık ya da daha uzun süreler için bütçe yapar. O dönemde elde etmeyi umduğu geliri ve o geliri elde etmek için yapacağı harcamayı (kira, işçi ücretleri, hammadde, enerji giderleri gibi) planlar. Şirket bütçesinin amacı gelir ve giderlerin, şirketin kârını en yüksek düzeye çıkaracak biçimde düzenlemesidir.
Devlet bütçesi de devletin yapması gereken kamu hizmetlerinin gerektirdiği harcamaların ve bunun için gerekli gelirlerin önceden plan-lanmasıdır. Ama, devlet bütçesi hazırlanırken yapılması gereken giderler (savunma, eğitim, sağlık, genel yönetim, yatırım harcamaları gibi) temel alınır ve bunun için gerekli kaynakların (vergi, borçlanma gibi) sağlanmasına çalışılır.
İster aile, ister şirket, ister devlet bütçesi olsun, bütçe her zaman yaşamsal önem taşır ve insanların yaşayışını temelden etkiler. Bir ailenin, şirketin ya da devletin iyi yönetilip yönetilmediği bütçesine bakarak anlaşılabilir. Aile bireylerinin sağlık, beslenme, eğitim gereksinimlerine az para ayıran, gösterişe yönelik harcamalara öncelik tanıyan bir aile bütçesinde doğru önceliklerin seçildiği söylenemez. Bütçesindeki öncelikler doğru olarak belirlenmeyen bir şirketin kârı azalır ve bu yanlışlar sürerse şirket iflas edebilir.
Devlet bütçesi de bütün yurttaşların yaşamını büyük ölçüde etkilediği için yaşamsal önem taşır ve bu önemi nedeniyle bütçeyi kimin hazırlayacağı, bütçedeki öncelikleri belirleyen kararları kimin alacağı tarih boyunca toplumsal mücadelelere yol açmıştır. 17. yüzyılda İngiltere'de kral ile halkın temsilcisi olan parlamento arasında bütçeyi hazırlama hakkı konusundaki uzun mücadeleyi parlamento kazanmış ve bütçeyi yapma hakkı kraldan parlamentoya geçmiştir. Demokratik ülkelerde bütçe konusunda son söz her zaman parlamentolarındır. Bir hükümetin bütçesi onun nelere öncelik verdiğini, hükümet . politikalarının kimlere hizmet ettiğini ortaya koyar.
Devlet bütçesindeki giderleri karşılamaya devletin normal geliri olan vergi geliri yetmiyorsa bu tür bütçeye açık bütçe denir. Bütçedeki açık, borçlanarak ya da para basarak karşılanır. Açık bütçeler, açığın büyüklüğüne göre büyüyen oranda bir enflasyon (hızlı fiyat artışı) nedenidir.
Bütçe İlkeleri
Uzun yılların uygulamaları sonucunda bütçelerin hazırlanmasında belirli teknikler ve ilkeler gelişmiştir. Bunların başlıcaları:
1. Genellik ilkesi, bütçedeki gelirlerin ve giderlerin ayrı ayrı belirtilmesi, gelirlerin elde edilmesi için yapılan giderlerin, gelirden düşülmemesi ilkesidir.
2. Birlik ilkesi, devletin bütün gelir ve giderlerinin tek bir bütçe içinde yer almasıdır.
3. Tahsis edilememe ilkesi, belirli gelirlerin belirli giderlere ayrılmaması, bütün gelirlerin bir yerde toplanıp, bütün harcamaların oradan karşılanması ilkesidir.
MsXLabs.org & Temel Britannica
Sponsorlu Bağlantılar
Belirli bir dönemdeki gelirin nasıl harcanacağının, çeşitli gereksinimlerin öncelikleri dikkate alınarak önceden planlanmasına bütçe yapmak, yapılan bu plana da bütçe denir. Bütçe, gelirin giderler arasında akıllıca bölüştürülmesine yardımcı olur. Bu anlamıyla bir devlet ya da şirket bütçesinden söz edilebileceği gibi, bir kişinin ya da ailenin bütçesinden de söz edilebilir.
Bir aile bütçesi yapılırken aylık ya da yıllık gelir temel alınarak, giderler (kira, beslenme, giyim, ulaşım, eğitim, sağlık, tatil giderleri gibi) buna göre belirlenir.
Şirketler için de bütçe büyük önem taşır. Şirketler aylık, yıllık ya da daha uzun süreler için bütçe yapar. O dönemde elde etmeyi umduğu geliri ve o geliri elde etmek için yapacağı harcamayı (kira, işçi ücretleri, hammadde, enerji giderleri gibi) planlar. Şirket bütçesinin amacı gelir ve giderlerin, şirketin kârını en yüksek düzeye çıkaracak biçimde düzenlemesidir.
Devlet bütçesi de devletin yapması gereken kamu hizmetlerinin gerektirdiği harcamaların ve bunun için gerekli gelirlerin önceden plan-lanmasıdır. Ama, devlet bütçesi hazırlanırken yapılması gereken giderler (savunma, eğitim, sağlık, genel yönetim, yatırım harcamaları gibi) temel alınır ve bunun için gerekli kaynakların (vergi, borçlanma gibi) sağlanmasına çalışılır.
İster aile, ister şirket, ister devlet bütçesi olsun, bütçe her zaman yaşamsal önem taşır ve insanların yaşayışını temelden etkiler. Bir ailenin, şirketin ya da devletin iyi yönetilip yönetilmediği bütçesine bakarak anlaşılabilir. Aile bireylerinin sağlık, beslenme, eğitim gereksinimlerine az para ayıran, gösterişe yönelik harcamalara öncelik tanıyan bir aile bütçesinde doğru önceliklerin seçildiği söylenemez. Bütçesindeki öncelikler doğru olarak belirlenmeyen bir şirketin kârı azalır ve bu yanlışlar sürerse şirket iflas edebilir.
Devlet bütçesi de bütün yurttaşların yaşamını büyük ölçüde etkilediği için yaşamsal önem taşır ve bu önemi nedeniyle bütçeyi kimin hazırlayacağı, bütçedeki öncelikleri belirleyen kararları kimin alacağı tarih boyunca toplumsal mücadelelere yol açmıştır. 17. yüzyılda İngiltere'de kral ile halkın temsilcisi olan parlamento arasında bütçeyi hazırlama hakkı konusundaki uzun mücadeleyi parlamento kazanmış ve bütçeyi yapma hakkı kraldan parlamentoya geçmiştir. Demokratik ülkelerde bütçe konusunda son söz her zaman parlamentolarındır. Bir hükümetin bütçesi onun nelere öncelik verdiğini, hükümet . politikalarının kimlere hizmet ettiğini ortaya koyar.
Devlet bütçesindeki giderleri karşılamaya devletin normal geliri olan vergi geliri yetmiyorsa bu tür bütçeye açık bütçe denir. Bütçedeki açık, borçlanarak ya da para basarak karşılanır. Açık bütçeler, açığın büyüklüğüne göre büyüyen oranda bir enflasyon (hızlı fiyat artışı) nedenidir.
Bütçe İlkeleri
Uzun yılların uygulamaları sonucunda bütçelerin hazırlanmasında belirli teknikler ve ilkeler gelişmiştir. Bunların başlıcaları:
- Genellik,
- Birlik,
- Tahsis edilememe
1. Genellik ilkesi, bütçedeki gelirlerin ve giderlerin ayrı ayrı belirtilmesi, gelirlerin elde edilmesi için yapılan giderlerin, gelirden düşülmemesi ilkesidir.
2. Birlik ilkesi, devletin bütün gelir ve giderlerinin tek bir bütçe içinde yer almasıdır.
3. Tahsis edilememe ilkesi, belirli gelirlerin belirli giderlere ayrılmaması, bütün gelirlerin bir yerde toplanıp, bütün harcamaların oradan karşılanması ilkesidir.
MsXLabs.org & Temel Britannica
