Trend Kavramı
VIP VIP Üye
Trend Kavramı
Piyasa analizine teknik bir yaklaşımda trend kavramı son derece temel bir yer tutar. Teknik analizci tarafından kullanılan bütün araçlar (destek ve direnç seviyeleri, fiyat modelleri, hareketli ortalamalar, trend çizgileri vb.) piyasanın o trendine katılabilme amacına yönelik olarak, piyasanın trendini belirlemeye yardımcı olma amacını taşırlar.
Genel anlamda trend, basitçe, piyasanın gittiği yöndür. Fakat, bizim daha kesin bir tanımlamaya ihtiyacımız var. Öncelikle, piyasa hangi yöne doğru ilerliyor olursa olsun genellikle doğrusal bir çizgi izlemez. Piyasa hareketleri bir seri zigzag ile karakterize olur. Bu zigzaglar, görünür tabanları ve tepeleri olan bir seri birbiri arkasına gelen dalgayı temsil ederler. Bu taban ve tepelerin yönü, piyasanın trendini oluşturur.
Bu tepe ve tabanlar yukarıya doğru, aşağıya doğru ya da yatay olarak hareket ediyor olabilir. Yön ne olursa olsun, bu bize piyasanın trendini gösterir. Bir yukarı-trend, birbirini takip eden bir seri yükselen tabanlar ve tepeler olarak tanımlanır. Bir aşağı-trend, yukarı-trend’in tanımının tam tersi yani, düşen tabanlar ve tepelerdir. Yatay tepeler ve tabanlar, yatay fiyat trendini belirler. (Bkz. Şekil 4.1a, b, c, d.)
Trendin 3 Yönü Vadır
Büyük bir çoğunluk, piyasaların daima bir yukarı-trend ya da bir aşağı-trend içinde olduğu düşüncesi içindedir. Gerçekte ise, piyasalar üç yönde hareket ederler. Aşağıya, yukarıya ve yanlamasına. Bu farklılığı akılda tutmak önemlidir çünkü tutucu bir tahminle bile zamanın en azından üçte birinde fiyatlar düz, yatay bir model şeklinde, işlem aralığı da denilen bir biçimde hareket ederler. Bu tip bir yatay hareket, arz ve talep güçlerinin nispi bir denge durumunda, fiyatların da kararsız olduğu bir dönemi gösterir. Yatay bir piyasanın, yatay trende sahip olduğu şeklinde bir belirlemede bulunduysak da bu piyasalar çoğunlukla "trendsiz" olarak anılırlar.
Teknik araçların ve sistemlerin tamamı, öncelikle aşağı ya da yukarı hareket eden piyasalar için düzenlenmiş olan "trend-takipçisi" bir yapıdadırlar. Piyasalar "trendsiz" ya da yatay hareket etme dönemi içine girince, teknik sistemler ya tamamen başarısız kalırlar ya da iyi sonuçlar vermezler.
Kendi tanımından kalkarsak, bir trend-takipçisi sistemin, görevini yapabilmek için bir trende ihtiyacı vardır. Buradaki başarısızlık, sistemin kendisinde değildir. Başarısızlık daha çok, trend içinde olan piyasalar için düzenlenmiş bir sistemi trendsiz piyasalarda uygulamaya çalışan kişiye aittir.
Trend Üçe Ayrılır
Trendin üç kategorisi şöyledir:
Örneğin Dow Kuramı, ana trendi bir yıldan uzun bir süre için etkili olan bir trend olarak sınıflandırır. Dow, ikincil (orta) trendi, üç haftadan başlayıp birkaç aya uzanan bir dönemde, kısa trendi de iki, üç haftadan daha az sürede etkili olan trendler olarak tanımlar.
Her bir trend, kendisinden bir sonraki daha büyük trendin bir parçasıdır. Örneğin, orta trend ana trendin bir düzeltmesidir. Uzun vadeli bir yukarı-trend’de piyasa, yukarı hareketine yeniden başlamadan önce, birkaç ay süren bir düzeltme hareketi yaşar. Bu ikincil düzeltmenin kendisi de, daha kısa vadeli tepelerin ve tabanların ortaya çıktığı kısa vadeli dalgalardan oluşur. Bu durum, her bir trendin kendisinden sonraki daha büyük trendin bir parçası olması ve o trendin kendisinden küçük trendlerden oluşması şeklinde yinelenir. (Bkz. Şekil 4.2a ve 4.2b.)
Şekil 4.2a’da, ana yukarı-trend, yükselen tepe ve tabanlarla gösterilmiştir (1, 2, 3, 4 noktaları). Düzeltme dönemleri (2-3) ana yukarı-trend’de orta vadeli bir düzeltmeyi temsil eder. Fakat, 2-3 dalgasının daha küçük 3 dalgadan oluştuğuna da dikkat edelim (A, B, C). Teknik analizci C noktasında, ana trendin hala yukarı doğru olduğunu ancak orta ve kısa trendlerin aşağı doğru olduğunu söyleyecektir. 4 noktasında, her üç trend de yukarı doğru olacaktır.
Trendin çeşitli dereceleri arasındaki farklılığı kavrayabilmek önemlidir. Eğer birisi size, o günkü piyasanın trendinin ne yönde olduğunu sorarsa, eğer siz o kişinin hangi trend hakkında soru sorduğunu bilmiyorsanız, yanıt vermek imkansız olmasa da güçtür. Siz, o kişiye ancak, daha önce incelediğimiz, trendin üçe sınıflanması tanımlaması çerçevesinde bir yanıt verebilirsiniz.
Değişik tarzda işlem yapan kişiler olduğu için, bir trendin ne anlama geldiği konusunda bir miktar anlaşmazlıklar oluşur. Uzun dönemli bir yatırımcı için, birkaç günden birkaç haftaya uzanan fiyat hareketlerinin anlamı olmayabilir. Günlük işlem yapan bir yatırımcı için ise, 2-3 günlük bir fiyat hareketi, bir "ana trend" oluşturabilir. Bu nedenlerle, bir trendin çeşitli derecelerinin kavranması ve aynı trendden söz ediliyor olması özellikle önemlidir.
Sponsorlu Bağlantılar
Genel anlamda trend, basitçe, piyasanın gittiği yöndür. Fakat, bizim daha kesin bir tanımlamaya ihtiyacımız var. Öncelikle, piyasa hangi yöne doğru ilerliyor olursa olsun genellikle doğrusal bir çizgi izlemez. Piyasa hareketleri bir seri zigzag ile karakterize olur. Bu zigzaglar, görünür tabanları ve tepeleri olan bir seri birbiri arkasına gelen dalgayı temsil ederler. Bu taban ve tepelerin yönü, piyasanın trendini oluşturur.
Bu tepe ve tabanlar yukarıya doğru, aşağıya doğru ya da yatay olarak hareket ediyor olabilir. Yön ne olursa olsun, bu bize piyasanın trendini gösterir. Bir yukarı-trend, birbirini takip eden bir seri yükselen tabanlar ve tepeler olarak tanımlanır. Bir aşağı-trend, yukarı-trend’in tanımının tam tersi yani, düşen tabanlar ve tepelerdir. Yatay tepeler ve tabanlar, yatay fiyat trendini belirler. (Bkz. Şekil 4.1a, b, c, d.)
Şekil 4.1a Yükselen tepe ve tabanlarıyla bir yukarı-trend örneği görülüyor:
Şekil 4.1b Alçalan taban ve tavanlarıyla bir aşağı-trend örneği görülüyor:
Şekil 4.1c Yatay taban ve tabanlarıyla bir yatay-trend örneği görülüyor. Bu tür piyasaya "trendsiz piyasa" da denir:
Şekil 4.1d Grafiğin sol tarafında bir aşağı-trend görülüyor. Fiyatlar şu anda yatay bir hareket içindedirler. Ekim ayındaki tepenin geçilmesi yeni bir yukarı-trend başlatacaktır. Eylül ve Aralık aylarının tabanlarının aşağısına düşülmesi, aşağı-trend’in sürmesine neden olacaktır:
Trendin 3 Yönü Vadır
Büyük bir çoğunluk, piyasaların daima bir yukarı-trend ya da bir aşağı-trend içinde olduğu düşüncesi içindedir. Gerçekte ise, piyasalar üç yönde hareket ederler. Aşağıya, yukarıya ve yanlamasına. Bu farklılığı akılda tutmak önemlidir çünkü tutucu bir tahminle bile zamanın en azından üçte birinde fiyatlar düz, yatay bir model şeklinde, işlem aralığı da denilen bir biçimde hareket ederler. Bu tip bir yatay hareket, arz ve talep güçlerinin nispi bir denge durumunda, fiyatların da kararsız olduğu bir dönemi gösterir. Yatay bir piyasanın, yatay trende sahip olduğu şeklinde bir belirlemede bulunduysak da bu piyasalar çoğunlukla "trendsiz" olarak anılırlar.
Teknik araçların ve sistemlerin tamamı, öncelikle aşağı ya da yukarı hareket eden piyasalar için düzenlenmiş olan "trend-takipçisi" bir yapıdadırlar. Piyasalar "trendsiz" ya da yatay hareket etme dönemi içine girince, teknik sistemler ya tamamen başarısız kalırlar ya da iyi sonuçlar vermezler.
Kendi tanımından kalkarsak, bir trend-takipçisi sistemin, görevini yapabilmek için bir trende ihtiyacı vardır. Buradaki başarısızlık, sistemin kendisinde değildir. Başarısızlık daha çok, trend içinde olan piyasalar için düzenlenmiş bir sistemi trendsiz piyasalarda uygulamaya çalışan kişiye aittir.
Trend Üçe Ayrılır
Trendin üç kategorisi şöyledir:
- Ana trend
- Orta trend
- Kısa dönemli trend
Örneğin Dow Kuramı, ana trendi bir yıldan uzun bir süre için etkili olan bir trend olarak sınıflandırır. Dow, ikincil (orta) trendi, üç haftadan başlayıp birkaç aya uzanan bir dönemde, kısa trendi de iki, üç haftadan daha az sürede etkili olan trendler olarak tanımlar.
Her bir trend, kendisinden bir sonraki daha büyük trendin bir parçasıdır. Örneğin, orta trend ana trendin bir düzeltmesidir. Uzun vadeli bir yukarı-trend’de piyasa, yukarı hareketine yeniden başlamadan önce, birkaç ay süren bir düzeltme hareketi yaşar. Bu ikincil düzeltmenin kendisi de, daha kısa vadeli tepelerin ve tabanların ortaya çıktığı kısa vadeli dalgalardan oluşur. Bu durum, her bir trendin kendisinden sonraki daha büyük trendin bir parçası olması ve o trendin kendisinden küçük trendlerden oluşması şeklinde yinelenir. (Bkz. Şekil 4.2a ve 4.2b.)
Şekil 4.2a Trendin 3 derecesinin örneği: ana, ikincil ve kısa dönemli trendler. 1, 2, 3 ve 4 noktaları, ana yukarı-trend’i gösteriyor. 2-3 dalgası, ana yukarı-trend içinde ikincil bir düzeltmeyi gösteriyor. Her bir ikincil dalga, kısa dönemli trendlere bölünür. Örneğin 2-3 ikincil dalgası, daha küçük olan A-B-C dalgalarına bölünür:
Şekil 4.2b Eğer birileri Aksigorta’nın trendinin ne olduğunu sorarsa onlara, ana trendin aşağıya doğru, orta vadeli trendin (son 5-6 haftalık trend) yatay ve kısa dönemli trendin de (son bir ya da iki haftalık trend) yukarıya doğru olduğu söylenmelidir. Hangi trend için konuşulduğunun belirlenmesi her zaman için önemlidir:
Şekil 4.2a’da, ana yukarı-trend, yükselen tepe ve tabanlarla gösterilmiştir (1, 2, 3, 4 noktaları). Düzeltme dönemleri (2-3) ana yukarı-trend’de orta vadeli bir düzeltmeyi temsil eder. Fakat, 2-3 dalgasının daha küçük 3 dalgadan oluştuğuna da dikkat edelim (A, B, C). Teknik analizci C noktasında, ana trendin hala yukarı doğru olduğunu ancak orta ve kısa trendlerin aşağı doğru olduğunu söyleyecektir. 4 noktasında, her üç trend de yukarı doğru olacaktır.
Trendin çeşitli dereceleri arasındaki farklılığı kavrayabilmek önemlidir. Eğer birisi size, o günkü piyasanın trendinin ne yönde olduğunu sorarsa, eğer siz o kişinin hangi trend hakkında soru sorduğunu bilmiyorsanız, yanıt vermek imkansız olmasa da güçtür. Siz, o kişiye ancak, daha önce incelediğimiz, trendin üçe sınıflanması tanımlaması çerçevesinde bir yanıt verebilirsiniz.
Değişik tarzda işlem yapan kişiler olduğu için, bir trendin ne anlama geldiği konusunda bir miktar anlaşmazlıklar oluşur. Uzun dönemli bir yatırımcı için, birkaç günden birkaç haftaya uzanan fiyat hareketlerinin anlamı olmayabilir. Günlük işlem yapan bir yatırımcı için ise, 2-3 günlük bir fiyat hareketi, bir "ana trend" oluşturabilir. Bu nedenlerle, bir trendin çeşitli derecelerinin kavranması ve aynı trendden söz ediliyor olması özellikle önemlidir.
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
