Samson

Samson
MsXLabs.Org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Olağanüstü güçlü olduğuna inanılan İbrani kahramanı. Bir efsane kişisi olarak bilinir. Ahdiatik'in "Yargıçların Vasiyetnamesi" adlı kitabında, 12 İbrani yargıcının sonuncusu olduğu, bir aslanı parçaladığı, bir eşeğin çene kemiğiyle 30 Filistinli'yi öldürdüğü, Filistinlileri pek çok savaşta yendiği yazılır. Uzun saçlarından güç alan Samson, Dalila'ya âşık olur. Samson'un bu sırrını öğrenen Dalila, uykusunda saçlarını keser, gözlerini kör ederek onu Filistinlilere teslim eder. Zamanla saçları uzayan Samson, Dagon Tapınağı'ndaki bir tören sırasında, tapınağın sütunlarını yıkar ve üç bin Filistinli ile birlikte yıkıntıların altında kalır.

Yahudiler'in efsanevi savaşçı önderlerinden biri olan Samson'un öyküsü Kutsal Kitap'ın Eski Ahit bölümünde anlatılır. Samson (İbranice Şimşon) İbraniler'in soyundan gelen Danoğulları kabilesindendi. Samson'un yaşadığı dönemde (İÖ yaklaşık 1100) İsrailoğulları'nın 12 kabilesi bir yandan birbirleriyle çekişiyor, bir yandan da güçlü düşmanları Filistiler'e karşı savaşıyorlardı. Eski Ahit'e göre Samson'un doğumundan önce annesiyle babasına görünen bir melek, doğacak çocuklarının Tanrı'ya adanmış bir kutlu kişi olacağını bildirir. Bunun için saçını kesmemek, şarap içmemek ve ölüye el sürmemek üzere ant içmesi gerekmektedir. Tanrı Samson'a büyük güç verir. Filistiler'e karşı büyük bir mücadele yürüten Samson kısa sürede halkının en önde gelen savaşçısı olur. Bir aslanı silah kullanmadan öldürüp parçalayan, Gazze kentinin kapılarını yerinden söken Samson'un en büyük zaferi bir eşeğin çene kemiğiyle 1.000 kadar Filisti'yi öldürme sidir.
Ne var ki, Samson şarap içerek andını bozar. Daha sonra Dalila (Delila) adında bir Filisti kıza âşık olur ve halkına sırt çevirir. Samson'un gücünün hiç kesilmemiş olan uzun saçlarından kaynaklandığını öğrenen Dalila, bu bilgiyi Filistiler'e aktarır ve Samson uyurken onun saçlarını keser. Samson uyandığında bütün gücünün kaybolmuş olduğunu görür. Filistiier onu kolayca yakalar ve gözlerini oyduktan sonra bir değirmende köle olarak çalıştırırlar.
Zayıflığı yüzünden Tanrı'ya ve halkına ihanet ettiğini anlayan Samson bağışlanması ve kendisine bir öç alma fırsatı verilmesi için durmadan dua eder. Filistiier tanrıları Dagon'un onuruna büyük bir şenlik düzenleyip Samson'u da kendilerini eğlendirmesi için getirdiklerinde, beklediği fırsatı elde eder. Saçları uzayan ve duaları kabul edilerek gücü geri verilen Samson, şenliğin en coşkulu anında büyük tapınağın çatısını tutan iki ana sütunun arasına girer ve bütün gücünü toplayarak tapınağı Filistiler'in başına yıkar. Kendisi de yıkılan tapınağın altında kalarak ölür. Samson'un öyküsü sık sık edebiyat ve sanat yapıtlarına konu olmuştur. Kendisi de kör olan İngiliz şair John Milton bu öyküyü temel alarak Samson'un çektiği acılan ve son zaferini anlatan "Samson Agonistes" adlı bir şiir yazmıştı. Fransız besteci Camille Saint-Saens'ın Samson ve Dalila adlı bir operası vardır. Aynca pek çok ressam ve heykelci de bu öykünün değişik bölümlerini işlemişlerdir.