Arama

Sterilizasyon

Güncelleme: 13 Kasım 2015 Gösterim: 3.339 Cevap: 1
ThinkerBeLL - avatarı
ThinkerBeLL
VIP VIP Üye
20 Mayıs 2009       Mesaj #1
ThinkerBeLL - avatarı
VIP VIP Üye
Sterilizasyon
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sponsorlu Bağlantılar

Sterilizasyon, bir ürünün içindeki ya da bir cismin üzerindeki bütün mikropları kesin bir şekilde öldürmek anlamına gelir. Bunun için de alkol, oksijenli su, merkürokrom gibi dezenfekte edici özelliği bulunan maddelerden yararlanılır.
Morötesi ışınlarla üretilen ozon gazı da çok etkili sterilize edici maddelerdendir. Etüv ya da otoklav bu iş için kullanılır. Öte yandan ameliyatlarda kullanılacak operasyon aletleri de yaraya mikrop bulaştırmamaları için sterilize edilir. Ameliyat aletleri konteyner adı verilen muhafaza edileceği demir kutulara konulur. Bunlar ile otoklava ya da tercih edilen bir başka cihaza yerleştirilir.
Ülkemizde en çok kullanılan yöntemler birinci sırada buhar ile sterilizasyon (otoklav) sonra etilen oksit ve kuru ısı işle sterilizasyon gelir.
Sterilizasyon ile dezenfeksiyon farklı anlamlara gelmektedir :
  • Sterilizasyon bir nesne ya da obje üzerindeki tüm zararlı zararsız mikroorganizmaların yokedilmesidir.
  • Dezenfeksiyon ise bir obje ya da nesne üzerindeki zararlı mikroorganizmaların yokedilmesidir.
  • Dezenfeksiyon için dezenfektan olarak kimyasal maddeler kullanılırken sterilizasyon için su gibi zararsız maddeler de kulanılabilir.
Ülkemizde son 40 yıldan beri otoklav olarak adlandırılan nemli ısı ile sterilizasyon yapan cihazlar kullanılmaktadır. Çünkü su buharı insan sağlığına zarar vermeyen bir madde olduğu için tercih edilmektedir. 134°C'de 1,5 atm basınç altında 3,5 dakikada ve 121°C de 1,5 atm basınç altında 7 dakika da sterilizasyon gerçekleşmektedir. Dünya standartlarında bu şartlar kabul edilmektedir.
Başlıca sterilizasyon yolları şunlardır.
  • Isı ile sterilizasyon
    • Isı ile sterilizasyon
    • Basınçlı buhar ile sterilizasyon
    • Kuru sıcak hava ile sterilizasyon
  • Süzme ile sterilizasyon (filtrasyon)
  • Işınlar ile sterilizasyon (ışınlama)
Bunlara örnek ise etilen oksit gazıyla gazplazma ile sterilizasyon, buhar ile sterilizasyon, gluteraldehit gazıyla sterilizasyon örnek verilebilir.
Kuru ısı ile sterilizasyona örnek olarak etüv verilebilir. Ama son 5 yılda alınan ortak karar ile etüv uygulamasına son verilmiştir. Çünkü tüm bakterileri yok etmediği yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır.
Kimyasal maddelerin öldürücü etkisini sağlayan sebepler kısaca şunlardır:
  • Dezenfektan maddenin konsantrasyonu
  • Etki süresi
  • Isı
  • pH
  • Organik maddeler
  • Mikroorganzimaya bağlı etkiler
Dezenfektan olarak seçilecek maddelerin olası gereken özellikleri şunlardır:
  • Ucuz ve etkili olmalıdır.
  • Suda erimeli ve iyi ıslatıcı olmalıdır.
  • Kısa sürede etkisini göstermelidir.
  • Az zehirli olmalı, allerjenik ve kanserojen etki göstermemelidir.
  • Açık yaralara uygulandığında doğal direnç mekanizmalarını bozmamalıdır.
  • İnvivo ve invitro mekanizmaları bilinmelidir.
  • Kötü kokulu olmamalıdır.
Sterilizasyon işlemi kısaca şu şekilde yapılır. Üniteye getirilen kirli aletler akıtılmadan direkt olarak eğer mevcutsa otomatik yıkama makinasının sepetlerine yerleştirilir. Kapak kalatılır ve çalıştırılır. Ortalama 45 dakikada yıkama işlemi çeşitli evreler ile sürer. Cihaza özellikle enzimatik deterjanlar konuşmalıdır. Eğer kanlı alet çoksa kan çözücüde konulabilir. Yıkama işlemi bittikten sonra aletler sorumlu eleman tarafından sepetlerden alınıp kendi konteynırına yerleştirilir. Her kurumun kendi belirlediği bi cerrahi alet sıralama düzeni vardır. Bu doğrultuda dizilen aletlerin yanına bir adet kimyasal indikatör konur ve kapak kapatılır. Sonrada konteynır otoklava konur. Eğer konteynır kapaklarında filtre varsa kâğıt filtreler değiştirilir ve kapak sıkıca kapatılır. Eğer filtre yoksa konteyner kapağı köşeden açık bırakılarak otoklava yerleştirilir. Makina Döngüsünü tamamlayıp sonlandığında konteyner filtreli ise hemen yerine kaldırılabilir ya da kullanılabilir. Eğer filtresiz ise konteynırın iç kısmına dokunmadan dışından kapak itilerek sıkıca kapatılır. Ve kullanıma hazırdır.
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
13 Kasım 2015       Mesaj #2
Safi - avatarı
SMD MiSiM
STERİLİZASYON a. (fr. störilisation). Bir yarada, bir maddede bir laboratuvar ya da cerrahi aletinde, bir pansuman malzemesinde bulunan toksinleri ve mikropları yok etme işlemi. (Bk. ansikl. böl. Bakteriyol.)

Sponsorlu Bağlantılar
—Bes. san. Bir besinde patojen mikropların gelişmesini engellemek için bütün mikroorganizmaları ve bunların sporlarını tahrip etme işlemi. (Sterilizasyon, pastörizasyondan daha yüksek sıcaklıkta yapılır. Sterilizasyon keza (çeşitli ışınlar ile [morötesi ya da iyonlaştır cı ışınlar] ve antiseptikler kullanılarak df. yapılır.)

—Çiçekç. Toprak sterilizasyonu, toprağın buhar ya da çokdeğerli zehirli bir madde püskürtülerek mikropsuzıaştırılması. (Yok edilmek istenen asalağı özgül olarak yok edebilecek bir ilaç bulunmadığı zaman bu yönteme başvurulur. E'.u durumda bütün canlı varlıklar yok oıur, fakat yararlı mikrop florası hızla yeniden oluşur.)

—ANSİKL. Bakteriyol. ve Eczc. Sterilizasyon fiziksel yollarla (asepsi) ya da kimyasal yöntemlerle (antisepsi) elde edilir.
1. Asepsi. Kuru ısı ile sterilizasyon, ateşte bozulmayan aletleri (bıçak, soatül, havan) bir Bunsen bekinden ya da ispirto alevinden geçirmek suretiyle ya da çift çeperli bir etüvde (en çok kullanılanı Poupinel etüvü) 45 dakite süreyle 18ü °C’ta (çok dayanıklı bazı basilleri yok etmek için gerekli sıcaklık) ısıtmak suretiyle sağlanır; camdan ya da metalden yapılmış aletler bu yolla sterilize edilmiş olur. Süt gibi bazı yiyecek maddelerine uygulanan ve onları bozmayan çok yüksek sıcaklıkta (Ç.Y.S.) sterilizasyon, bu maddeleri 200 ila 300 °C sıcaklıkta birkaç saniye tutmakla sağlanır.
Nemli ısı ile sterilizasyon şu yollarla gerçekleştirilir:
a) kaynar suyla; sterilize edilecek cisimler soğuk suya konur ve Dirlikte 30 dakika kaynatılır; bu yöntem tam yeterli olmamakla birlikte şırınga edilebilen asetilkolinli, kafeinli, kokainli, morfinli, kininli vb. ilaç çözeltilerine uygulanabilir. Suya % 2 oranında sodyum karbonat ya da borat katılması sıcaklığın 104-105 °C’a çıkmasını sağlar;
b) basınçlı su buharıyla sterilizasyon yöntemi, sıvıları sterilize etmek ya da aynı anda pansumanların sterilizasyonunu ve tam kurumasını sağlamak istenmesine göre çeşitli modelleri bulunan otoklavlarla uygulanan etkin bir yöntemdir. Sterilize edilecek cisimler 120 °C'ta genel olarak 20 dakika bekletilir. Pansuman malzemesinin sterilizasyonunu kontrol etmek için tanık tüpler ya da renkli kâğıt-belirteç ambalajlar kullanılır;
c) aralıklı ısıtma ya da Tyndall yöntemi, bazı alkaloit tuzları gibi 100-120 °C'ta bozulabilen ve 30 ila 60 dakika süreyle 60 ila 80 °C'ta tutulması gereken maddelere (katküt) uygulanabilir; uygulama arka arkaya üç ya da dört gün sürer. Bu eksik sterilizasyon tipi bakteri ve mantar sporları ile, hepatit virüsü gibi sıcaklığa dayanıklı virüsleri yok etmez.
Organoterapi preparatları gibi ısının etkisine dayanmayan sıvılara özgü soğukta sterilizasyon Arsonval aygıtında basınç altında karbonik asitle gerçekleştirilir; kokain, gliserofosfat çözeltileri için (önceden otoklavda sterilize edilmiş) gözenekli bujiler üzerinde emme yoluyla süzme yapılır. Evlerde eskiden yaygın olarak kullanılan sırsız porselenden filtreler su sterilizasyonuna yarar. Bu yöntemin yerini, en küçük bakterilerin çapından (0,22 ila 0,45 ıım) daha küçük gözenekli zarlarla süzme yöntemi almaktadır; böylece sıvıların ve gazların bakteriyolojik sterilizasyonu sağlanmaktadır (tıbbi, cerrahi ya da biyolojik amaçla kullanılan bazı yerlerin havasının sterilizasyonu).
Fiziksel-kimyasal sterilizasyon yöntemleri arasında, içme sularının arıtılmasında ve bazı koşullar altında, süte ve şaraba uygulanmakta olan cıva buharlı kuvars lamba ile üretilen morötesi ışınlarla sterilizasyon, ısıyla bozulan (morfin, kokain, vb. çözeltileri) ya da ışıkla bozulabilen (ezerin, amorfin, gümüş nitrat çözeltileri) çözeltiler için hizmet görebilir; böylece bu çözeltiler bozulmadan sterilize edilirler. Gama ışınları ile sterilizasyon s.nai uygulamalar içindir (bir kez kullanılan aletler). Etilen oksitle sterilizasyon nazik ve kırılgan nesnelere uygundur.

2. Antisepsi
. Bakteri sporları bakımından hemen hemen etkisiz olan antiseptik kimyasal etkenlerle sterilizasyon yerini giderek asepsiye bırakmaktadır. (ANTİSEPSİ.)
Cerrahide, bir ameliyattan önce "ameliyat alanı" (hastanın derisi), aletler, pansuman gereçleri, ameliyat odası için sterilizasyon sağlamak, operatör ile yardımcılarını aseptik kılmak gerekmektedir. Ameliyat alanı, yani ameliyatı gerçekleştirmek için operatör tarafından seçilen nokta yıkanır, sabunlanır, tentürdiyotla sıvanır. Hiçbir toz kalıntısı olmayacak şekilde yapılmış olan ameliyat odası yıkanır ve kimi zaman içeriye antiseptik bir sıvı püskürtülür. Operatör ile yardımcıları sterilize edilmiş gömlekler, maskeler, kauçuk eldivenler giyerler Aynı şekilde nazik taramalar ve en ufak işlemler ya da pansumanlar için, bir yara ya da mukoza ile temas durumu olduğunda, sterilize edilmiş nesnelerden ve gereçlerden başkası kullanılmaz.

—Cez. huk. Bir erkek ya da kadın üzerinde rızası olmaksızın sterilizasyon yapan kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Bu eylem sterilizasyon yapma yetkisi olmayan bir kimse tarafından yapılırsa, ceza üçte bir oranında artırılır. Sterilizasyon ameliyatı yapma yetkisi olmayan bir kimsenin, kişinin rızasıyla bu ameliyatı yapması halinde verilecek ceza bir yıldan üç yıla kadar hapistir (Türk cez. k. md. 471).

Kaynak: Büyük Larousse


Benzer Konular

7 Şubat 2012 / ThinkerBeLL Sağlıklı Yaşam
13 Kasım 2015 / KisukE UraharA X-Sözlük