Monosakkaritler - Pentoz

Pentoz
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Pentoz beş karbon atomlu bir monosakkarittir.
Pentozların ya 1 numaralı pozisyonunda bir aldehit fonksiyonel grubu olur (aldopentozlar) ya da 2 numaralı pozisyonunda bir keton grubu olur (ketopentozlar).
Aldopentozların üç kiral merkezi vardır, dolayısıyla 8 farklı stereoizomer mümkündür.
Dört D-aldopentoz şunlardır:

Riboz

Arabinoz

Ksiloz

Liksoz

Ketopentozların iki kiral merkezi vardır ve dolayısıyla 4 stereozimerleri vardır:ribuloz (L- ve D-formu) ve ksiluloz (L- ve D-formu).
Her ikisinin de D-izomeri, ayrıca ksilulozun L-izomeri doğada bulunur:

Ribuloz

Ksiluloz

Bu karbonhidratlarıdaki aldehit ve keton grupları komşu hidroksil fonksiyonel gruplarıyla tepkimeye girerek, sırasıyla, intramoleküler hemiasetal veya hemiketaller oluşturabilirler. Meydan gelen halkasal yapılar furan türevleridir ve furanoz olarak adlandırılırlar. Halka spontan olarak açılıp kapanır, böylece karbonil grubu ile komşu karbon atomu arasındaki bağ dönebilir. Mutarotasyon denen bu süreç sonucunda α ve β olarak adlandırılan iki biçim meydana gelir.
Riboz, RNA'nın bir bileşenidir, DNA'nın bir bileşeni olan deoksiriboza benzer bir yapıya sahiptir.
Pentoz şekerlerden oluşmuş bir polimere pentosan denir.

Pentoz

Vikipedi, özgür ansiklopedi


Pentoz beş karbon atomlu bir monosakkarittir.
Pentozların ya 1 numaralı pozisyonunda bir aldehit fonksiyonel grubu olur (aldopentozlar) ya da 2 numaralı pozisyonunda bir keton grubu olur (ketopentozlar).
Aldopentozların üç kiral merkezi vardır, dolayısıyla 8 farklı stereoizomer mümkündür.
Dört D-aldopentoz şunlardır:


Ketopentozların iki kiral merkezi vardır ve dolayısıyla 4 stereozimerleri vardır:ribuloz (L- ve D-formu) ve ksiluloz (L- ve D-formu).
Her ikisinin de D-izomeri, ayrıca ksilulozun L-izomeri doğada bulunur:


Bu karbonhidratlarıdaki aldehit ve keton grupları komşu hidroksil fonksiyonel gruplarıyla tepkimeye girerek, sırasıyla, intramoleküler hemiasetal veya hemiketaller oluşturabilirler. Meydan gelen halkasal yapılar furan türevleridir ve furanoz olarak adlandırılırlar. Halka spontan olarak açılıp kapanır, böylece karbonil grubu ile komşu karbon atomu arasındaki bağ dönebilir. Mutarotasyon denen bu süreç sonucunda α ve β olarak adlandırılan iki biçim meydana gelir.
Riboz, RNA'nın bir bileşenidir, DNA'nın bir bileşeni olan deoksiriboza benzer bir yapıya sahiptir.
Pentoz şekerlerden oluşmuş bir polimere pentosan denir.