Arama

Bileşikler - Eter

Güncelleme: 24 Mart 2018 Gösterim: 4.621 Cevap: 2
ener - avatarı
ener
Ziyaretçi
14 Eylül 2011       Mesaj #1
ener - avatarı
Ziyaretçi

eter


bir oksijen atomuna iki hidrokarbon (alkil ya da aril) kökünün bağlandığı organik bileşiklerin ortak adı.
Sponsorlu Bağlantılar

Kökler aynı olduğunda bileşiğe basit ya da bakışımlı eter, farklı olduğunda karmaşık ya da bakışımsız eter denir. R ve R' hidrokarbon köklerini göstermek üzere, basit eterlerin genel formülü R-O-R, karmaşık eterlerinki R-0-R'’dür.

Bu bileşiklerin uçuculuk özelliğini vurgulayan eter adı, açık hava ya da gökyüzü anlamındaki Yunanca aither sözcüğünden türetilmiştir.

Eterlerin sistematik olmayan yaygın adlandırılmasında, basit eterlerin adı ana hidrokarbonun adından türer (örn. CH3CH2OCH2CH3 için dietil eter ya da yalnızca etil eter), karmaşık eterler ise iki ayrı hidrokarbon kökünün adıyla birlikte anılır (örn. CH3OCH2CH3 için metil etil eter). Uluslararası Kuramsal ve Uygulamalı Kimya Birliği’nin (IUPAC) önerdiği sistematik adlandırmada, eterler bir hidrokarbon türevi olarak belirtilir (örn. CH3OCH2CH2CH2CH3 için 1 - metoksibütan). Ayrıca bazı karmaşık eterlerin sistematik olmayan yaygın ve özel adları vardır; örneğin metil fenil eter (CH3OC6H5) anizol, etil fenil eter (CH3CH2OC6H5) ise fenetol adıyla bilinir.

Eterler, oda sıcaklığında sıvı halde bulunan renksiz ve hoş kokulu bileşiklerdir. Kimyasal olarak alkollere benzerlerse de, yoğunlukları ve kaynama noktalan genellikle alkollerinkinden daha düşüktür. Doymuş ve doymamış alifatik eterlerin yoğunluğu 0,7-0,8 arasında, aromatik eterlerinki ise 1,0-1,1 arasında değişir. Eterlerin sudaki çözünürlükleri de alkollerden daha azdır; buna karşılık organik çözücülerde kolayca çözünürler. Organik bileşiklerin birçoğuyla eşkaynar (azeotrop) kanşımlar oluşturduklarından, organik maddelerin ayrılmasında ve özütlenmesınde genellikle eterlerden yararlanılır.

Doğada şeker, nişasta ve selüloz gibi maddelerin yapısında bulunan eterler, çeşitli yöntemlerle bireşimsel olarak da üretilebilir. Çok eskiden beri uygulanan yöntemlerden biri, bir katalizör eşliğinde alkollerden su giderme tepkimesidir. Örneğin bir alkol ile sülfürik asidin tepkimesinden oluşan eter ve su, damıtma yoluyla asitten ayrılır.

Basit ve karmaşık eterlerin elde edilmesinde uygulanan yöntemlerden biri, alkil halojenürler ile sodyum alkolatların tepkimesine dayanan Williamson bireşimidir; alkolat yerine metal oksitleri kullanıldığında basit eterler elde edilir. Çok kullanılan üçüncü bir yöntemde, alkollerin ya da fenollerin sülfürik asit eşliğinde alkenlerle tepkimeye girmesiyle karmaşık eterler oluşur.
(CH3)2C=CH2+ROH i, (CH3)3COR.

Eterler kimyasal tepkimelerde oldukça eylemsizdir; kolay kolay tepkimeye girmezler. Buna karşılık oksijenin varlığında yükseltgenerek kararsız olan peroksitlere dönüşürler; bu peroksitler patlayıcı olduğundan eterlerin kapalı şişelerde saklanması gerekir. Kuvvetli inorganik asitlerle ya da Lewis asitleriyle (elektron çiftleri alabilen bileşikler) tepkimeye girdiklerinde oksonyum bileşikleri oluşturan eterler, alüminyum oksitin katalizleyici etkisiyle ısı karşısında bozunarak alken ve suya ayrılır. Hidroiyodik asit ve nitrik asit gibi kuvvetli asitler, karbon-oksijen bağlarını kopararak alkil türevlerinin oluşmasını sağlar; tek bir bağ koptuğunda alkol oluşur. Alkil magnezyum halojenürlerin çoğuyla çözünür karışımlar oluşturan eterler Grignard ayıraçlarının çözündürülmesinde de yaygın olarak kullanılır.

Eterlerin, özellikle etil eterin tıpta anestezik olarak kullanılması, geçen yüzyılda cerrahinin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Solunum yoluyla verilen etil eter, merkez sinir sistemini etkileyerek, ameliyat sırasında hastanın ağrı duymamasını sağlar. Vücutta kimyasal değişikliğe uğramayan bileşik daha çok solunumla, bir bölümü de idrarla dışarı atılır.

Ayrıca katı ve sıvı yağların, mumların, parfümlerin, reçinelerin, boyarmaddelerin, zamkların ve hidrokarbonların en etkili çözücüsü olan eterler, sanayide yaygın olarak kullanılır. Kimya sanayisinde, Grignard ve Wurtz-Fittig tepkimeleri gibi bazı özgün tepkimelerle organik bileşiklerin üretilmesinde susuz ve yansız ortamlar oluşturmak için eterlerden yararlanılır. Eterlerdeki alkil gruplarının değiştirilmesiyle, kaynama noktaları ve yoğunlukları farklı olan çeşitli çözücüler elde edilir. Bis (2-kloroetil)-eter gibi bazı eterlerin buharı zehirli olduğundan, bu bileşikler böcek ilaçlarının yapımında kullanılır. Benzil eter, yumuşatıcı olarak selüloz nitrata ve asetata katılır. Vuruntu önleyici bileşikler için iyi bir çözücü olan izopropil eter ise, yüksek oktanlı benzinlerin üretiminde kullanılır.
kaynak: Ana Britannica

Son düzenleyen Safi; 24 Mart 2018 03:35
Efulim - avatarı
Efulim
VIP VIP Üye
12 Temmuz 2012       Mesaj #2
Efulim - avatarı
VIP VIP Üye
Eterler
R-O-R genel formülüyle gösterilen, iki alkil grubunun bir oksijen atomuna bağlanmasıyla oluşan organik bileşikler. Genel olarak iki molekül alkolden derişik sülfürik asit etkisiyle bir mol su çekilerek veya alkolatlara alkil halojenürlerin etkisiyle elde edilirler. Eterler kimyasal tepkimeye pek girmezler. Klorla her koşulda birleşirler. Çok zayıf baz karakteri gösterirler. Açık havada, ışık ve oksijenin etkisiyle peroksitleri verirler.
Sponsorlu Bağlantılar

Peroksitler şiddetle patlayan tehlikeli maddeler olduğundan, eterler kapalı kaplarda ve karanlıkta saklanırlar. Anestezi maddesi olan dietil eter [(C2H5)2O] ilk kez 1540 yılında hazırlanmış olmasına karşın, 19. yüzyıl ortalarına kadar tıpta kullanılmamıştır. Eterler sanayide çözücü ve birçok organik sentezin ilkel maddesi olarak kullanılırlar.

MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Son düzenleyen Safi; 24 Mart 2018 03:36
Sen sadece aynasin...
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
24 Mart 2018       Mesaj #3
Safi - avatarı
SMD MiSiM
ETER
Org. kim. (fr. ether, yun. aither, temiz hava; lat. aether).
Bakışımlı (genel formülü R—O—R) ya da bakışımsız (genel formülü R—O—R') alkil ya da aril oksitlerin genel adı.

—Anestezyol. Etil oksit, sülfürik eter ya da alelade etere günlük kullanımda verilen ad. ll Eter koklatma, eter dumanı koklatılarak yapılan genel anestezi

—Petrokim. Petrol eteri, ayırımsa! damıt mayla petrolden elde edilen ve çözücü olarak kullanılan hidrokarbon karışımı.

—ANSİKL. Anestezyol. Yüzyıla yakın bir süre kloroformla birlikte genel anestezi aracı olarak kullanılan eter artık yerini damariçi barbitüratlara ve halojenli anestezik maddelere bıraktığından günümüzde hemen hemen hiç kullanılmamaktadır Eter ilk kez 1842 yılında Clarke, daha sonra W. H. Morton tarafından kullanılmıştır.

Çeşitli olumsuz yönleri vardır: kolay tutuştuğu için alevle birlikte kullanılması tehlikelidir;! hava ve oksijenle birlikte patlayıcı bir karışım oluşturur; gırtlak ve bronş mukozasını tahriş ederek aşırı salgıya yol açar; beyin omurilik sıvısı basıncını yük seltir; kan şekerini artırır ve son olarak da böbrek ya da karaciğer yetmezliğine neden olabilir Eterin anestezide kullanılmasının nedeni, kullanımının kolay ve kasları gevşetici etkisinin kuvvetli olmasıdır.

—Eczc. Eczacılıkta kullanılan eter saflaştırılmış etil oksittir Günümüzde spazm çözücü olarak ağız yoluyla (kapsül, şurup) ve bayılan kişiyi ayıltmak amacıyla hafifçe koklatılarak kullanılmaktadır.
Dıştan uygulamada, derinin ve sebore durumunda saçlı derinin temizliğinde kullanılır. (Genellikle 90 derecelik eşit miktarda alkol ile birlikte Hoffman sıvısı biçiminde kullanılırsa da çoğu kez ikincil bir hipersebore tepkimesi gözlenmiştir.) Çok uçucu olması nedeniyle geçici yerel anestezi sağlar. Yapışmış pansumanları deriden ayırmak için de kullanılır.

—Org. kim. Eskiden hem halojenürlere (halohidrin eterleri), hem de esterlere (karboksilik eterler, sülfürik eterler vb.) “eter" adı verilirdi, oysa günümüzde bu ad, yalnızca oksitleri ya da eter-oksitleri kapsa maktadır.
Bakışımsız eter-oksitler iki genel yönteme göre elde edilir:
1. Williamson bireşimi,
ROM + R'X - ROR' + MX; bu denklemde M, alkali ya da toprak alkali bir metali, R'X ise bir halojenür ya da sülfonik esteri göstermektedir.
2. Asit ortamda bir alken üzerine bir alkolün katılması.
ROH + R'CH = CH2
- RO-R'CH—CH3,
alkollerin (ROH) 140 “C'ta sülfürik asitle ya da 280 °C’ta alüminle su yitirerek bakışımlı eter oksitleri (ROR) vermesi, bu son yöntemin değişik bir uygulamasıdır.
ROR' eterleri, genel olarak benzerbi- çimli hidrokarbonlara (RCH2R') yakın fiziksel özellikler taşır; ancak bunlar içerdikleri oksijen atomu nedeniyle hidrokarbonlardan çok daha iyi çözücüdür Oksijen atomu, serbest elektron çiftleriyle tuzların metalsel katyonlarını, proton verici çiftkutupsal bileşiklerin (su gibi) hidrojen atomuyla birbirine bağlayabilir.

Eterler, kimyasal özellikleri bakımından benzerbiçimli hidrokarbonlara benzer, ancak bir noktada bunlardan ayrılır: karbon -oksijen bağlarından birinin kopması bir asit eşliğinde gerçekleşir ve bir alkol ile halojenürün oluşumuna yol açar.
ROR' + HL - ROH + R'L;
bu tepkime sonunda, nükleofil ornatma tepkimesinin en zor olduğu R ya da R' grubuna denk düşen ROH alkolü oluşur. Doymuş eterler, seçimsel olarak oksijen atomuna bağlı karbon atomlarından biri üzerinde köksel ornatma tepkimesine girer:
RCH2-OCH2R + Cl2
- RCHCI—OCH2R + HCI.
Aromatik eterler ise, çekirdek üzerinde (orto ve para konumlarında) benzerbiçimli hidrokarbonlara göre daha kolay elektroncul ornatma tepkimeleri verir.
En önemli eterler, etil, izopropil ve butil oksitler ile anisoldür; bunların tümü çözücü olarak kullanılır.

—Polim. Selüloz eteri, selülozun, işlevsel alkol gruplarının işlevsel eter gruplarıyla bölümsel ya da tümüyle yerdeğıştirmesinden elde edilen bir türevi. (Pek çok selüloz eteri tanımlanmıştır; bunlardan bazılarının ilginç uygulamaları vardır, ilgili aril ya da alkil sülfatın ya da klorürün selülozla tepkimesinden elde edilirler. Bunların en önemlileri arasında metil-, etil- ve benzilselülozlar sayılabilir.)
Kaynak: Büyük Larousse
Son düzenleyen Safi; 26 Mart 2018 02:09
SİLENTİUM EST AURUM

Benzer Konular

2 Eylül 2010 / _Yağmur_ Kimya
13 Temmuz 2011 / Daisy-BT Kimya
1 Temmuz 2012 / Mira Kimya
8 Haziran 2009 / Kral_Aslan Rüya Tabirleri