Googolplex
Ziyaretçi
Googolplex, 
sayısına verilen isimdir.
Bu sayı;
Googolplex sayısının büyüklüğü
Bir googol, bilinen evrenin 1072 ile 1087 arasında olduğu tahmin edilen temel parçacık sayısından daha büyüktür. Bir googolplex de "biri takip eden googol kadar sıfır"dan oluştuğu için, evrende bilinen tüm madde kağıt ve mürekkebe ya da sabit diske dönüşse bile, bu sayıyı ondalık sistemle yazmak ya da kaydetmek mümkün olmayacaktır.
Diğer bir yönden, googolplex sayısının okunamayacak 1 puntoluk karakterlerle basıldığını varsayalım. Her birinin genişliği 0,3514598 mm olan Tex tipi 1 puntoluk karakterlerle googolplex sayısını yazmak için yaklaşık 3,5 x 1096 metreye gereksinim olacaktır. Bilinen evren çapının 7,4 x 1026 metre olduğu tahmin edilmektedir ki, bu sayıyı yazmak için gerek duyulan uzunluk, bilinen evren çapının 4,7 x 1069 katı kadardır. Böyle bir sayıyı yazmak için harcanacak zaman da bu işi anlamsız kılar: bir kişinin iki saniyede bir rakam yazabildiği varsayılırsa, googolplex sayısını yazmak bilinen evren yaşının 1,1 x 1082 katı kadar zaman alacaktır.
Dolayısıyla, fiziksel dünyada googolplex ile yakından kıyaslanabilecek sayı örnekleri vermek zordur. Saf bir kuantum durumunun kütle çekimsel olarak bir kara deliğe çökmesi ve o kara deliğin de karma bir termal radyasyon durumuna tamamen buharlaşması sonucunda evrenimizden bilgi kaybolabileceği önermesi, 1976'da Stephen Hawking tarafından yapılmıştır. Bu önerme ile ilgili olarak kuantum durumlarını ve kara delikleri analiz eden fizikçi Don Page, güneşin kütlesine sahip kara deliklerde bilginin kaybolup kaybolmadığını deneysel olarak belirleyebilmek üzerine şöyle yazmıştır: "karadelik buharlaştıktan sonra geriye kalan son yoğunluk matrisini kabaca belirleyebilmek için,
'den fazla ölçüm gerekecektir" [1]. Yine Page, başka bir makalesinde, kütlesi Andromeda Galaksisine eşdeğer bir kara delikteki durumların sayısının bir googolplex kadar olacağını yazmıştır [2].
Soyut matematikte ise bir googolplex, tetrasyon, Knuth'un yukarı ok gösterimi, Steinhaus-Moser gösterimi ya da Conway zincirleme ok gösterimi gibi gösterimlerle özel olarak tanımlanmış olağanüstü büyük sayılar kadar büyük değildir. Bahsi geçen yöntemlerle daha az sembol kullanılarak daha büyük sayılar yazılabilir. Örneğin,
sayısı çok daha büyüktür ve tetrasyon kullanarak 
ve yukarı ok gösterimi kullanarak da 
diye ifade edilebilir.
Bazı sayı dizileri çok çabuk büyürler. Örneğin, Ackermann sayılarının ilk ikisi 1 ve 4'tür ama üçüncüsü
'tür ki, bu da 7 trilyondan fazla 3 içeren bir üs kulesidir [3].
Çok daha büyük bir sayı ise, genellikle "bugüne dek bir matematiksel kanıt için kullanılagelmiş en büyük sayı" olarak tanımlanan Graham sayısıdır. Bu sayıyı ifade etmek için çok özel gösterim biçimleri kullanılır çünkü üstel ifadesindeki rakamların sayısı bile bilinen evrendeki temel parçacıkların sayısından fazladır.
Bir googolplex içiçe geçmiş üslü gösterim sayesinde kısaca yazılabilen devasa bir sayıdır. Tetrasyon gibi diğer yöntemler daha büyük sayıları daha kısaca ifade eder. Doğal olarak akla gelen soru şudur: En büyük sayıyı ifade etmek için en az sembolü kullanan prosedür nedir? Bir Turing makinesi bu prosedür kavramını formalize eder ve bir "busy beaver" olası en büyük sayıyı yazan n büyüklüğünde bir Turing makinesi olsun [4]. n ne kadar büyük olursa "busy beaver"da o kadar karmaşık olur dolayısyla da o kadar da büyük sayı yazabilir. n=1, 2, 3, 4 ve 5 için yazılabilen sayılar o kadar da büyük değildir ancak 2006'da yapılan araştırmalar n=6 için "busy beaver"ın en az
kadar büyük bir sayı yazabileceğini göstermiştir. [5]. Yedinci "busy beaver"ın bir googolplex yazıp yazamayacağı hâlâ cevapsız kalmış bir sorudur. Ne kadar büyük olsada(yani 10.000 tane sıfırı olsa da)ORKUN KIRAL ve ALİ GİRİTLİOĞLU adlı iki şahıs bu sayıyı yazıp rekorlar kitabına girecekler.
Popüler kültürde googolplex
sayısına verilen isimdir.Bu sayı;
Sponsorlu Bağlantılar
(üs alma yukarıdan aşağıya doğru hesaplandığı için),- googol = 10100 olmak üzere, 10googol,
- 1'den sonra googol (yani, 10100) kadar 0 yazarak da gösterilebilir.
Googolplex sayısının büyüklüğü
Bir googol, bilinen evrenin 1072 ile 1087 arasında olduğu tahmin edilen temel parçacık sayısından daha büyüktür. Bir googolplex de "biri takip eden googol kadar sıfır"dan oluştuğu için, evrende bilinen tüm madde kağıt ve mürekkebe ya da sabit diske dönüşse bile, bu sayıyı ondalık sistemle yazmak ya da kaydetmek mümkün olmayacaktır.
Diğer bir yönden, googolplex sayısının okunamayacak 1 puntoluk karakterlerle basıldığını varsayalım. Her birinin genişliği 0,3514598 mm olan Tex tipi 1 puntoluk karakterlerle googolplex sayısını yazmak için yaklaşık 3,5 x 1096 metreye gereksinim olacaktır. Bilinen evren çapının 7,4 x 1026 metre olduğu tahmin edilmektedir ki, bu sayıyı yazmak için gerek duyulan uzunluk, bilinen evren çapının 4,7 x 1069 katı kadardır. Böyle bir sayıyı yazmak için harcanacak zaman da bu işi anlamsız kılar: bir kişinin iki saniyede bir rakam yazabildiği varsayılırsa, googolplex sayısını yazmak bilinen evren yaşının 1,1 x 1082 katı kadar zaman alacaktır.
Dolayısıyla, fiziksel dünyada googolplex ile yakından kıyaslanabilecek sayı örnekleri vermek zordur. Saf bir kuantum durumunun kütle çekimsel olarak bir kara deliğe çökmesi ve o kara deliğin de karma bir termal radyasyon durumuna tamamen buharlaşması sonucunda evrenimizden bilgi kaybolabileceği önermesi, 1976'da Stephen Hawking tarafından yapılmıştır. Bu önerme ile ilgili olarak kuantum durumlarını ve kara delikleri analiz eden fizikçi Don Page, güneşin kütlesine sahip kara deliklerde bilginin kaybolup kaybolmadığını deneysel olarak belirleyebilmek üzerine şöyle yazmıştır: "karadelik buharlaştıktan sonra geriye kalan son yoğunluk matrisini kabaca belirleyebilmek için,
'den fazla ölçüm gerekecektir" [1]. Yine Page, başka bir makalesinde, kütlesi Andromeda Galaksisine eşdeğer bir kara delikteki durumların sayısının bir googolplex kadar olacağını yazmıştır [2].Soyut matematikte ise bir googolplex, tetrasyon, Knuth'un yukarı ok gösterimi, Steinhaus-Moser gösterimi ya da Conway zincirleme ok gösterimi gibi gösterimlerle özel olarak tanımlanmış olağanüstü büyük sayılar kadar büyük değildir. Bahsi geçen yöntemlerle daha az sembol kullanılarak daha büyük sayılar yazılabilir. Örneğin,
sayısı çok daha büyüktür ve tetrasyon kullanarak ve yukarı ok gösterimi kullanarak da diye ifade edilebilir.Bazı sayı dizileri çok çabuk büyürler. Örneğin, Ackermann sayılarının ilk ikisi 1 ve 4'tür ama üçüncüsü
'tür ki, bu da 7 trilyondan fazla 3 içeren bir üs kulesidir [3].Çok daha büyük bir sayı ise, genellikle "bugüne dek bir matematiksel kanıt için kullanılagelmiş en büyük sayı" olarak tanımlanan Graham sayısıdır. Bu sayıyı ifade etmek için çok özel gösterim biçimleri kullanılır çünkü üstel ifadesindeki rakamların sayısı bile bilinen evrendeki temel parçacıkların sayısından fazladır.
Bir googolplex içiçe geçmiş üslü gösterim sayesinde kısaca yazılabilen devasa bir sayıdır. Tetrasyon gibi diğer yöntemler daha büyük sayıları daha kısaca ifade eder. Doğal olarak akla gelen soru şudur: En büyük sayıyı ifade etmek için en az sembolü kullanan prosedür nedir? Bir Turing makinesi bu prosedür kavramını formalize eder ve bir "busy beaver" olası en büyük sayıyı yazan n büyüklüğünde bir Turing makinesi olsun [4]. n ne kadar büyük olursa "busy beaver"da o kadar karmaşık olur dolayısyla da o kadar da büyük sayı yazabilir. n=1, 2, 3, 4 ve 5 için yazılabilen sayılar o kadar da büyük değildir ancak 2006'da yapılan araştırmalar n=6 için "busy beaver"ın en az
kadar büyük bir sayı yazabileceğini göstermiştir. [5]. Yedinci "busy beaver"ın bir googolplex yazıp yazamayacağı hâlâ cevapsız kalmış bir sorudur. Ne kadar büyük olsada(yani 10.000 tane sıfırı olsa da)ORKUN KIRAL ve ALİ GİRİTLİOĞLU adlı iki şahıs bu sayıyı yazıp rekorlar kitabına girecekler.Popüler kültürde googolplex
- Googolplex, "Simpson ailesi" adlı çizgi dizideki hayali Springfield şehrinin çok salonlu sinemasının adıdır.
- Google ana merkezlerine "Googleplex" adını vermiştir.
- Geleceğe Dönüş Bölüm III'te, Dr. Emmett Brown kız arkadaşı Clara Clayton'ı tanımlamak için bu sayıyı kullanılmıştır:
- Clutch grubu 2002 yılında Live at the Googolplex isimli bir albüm çıkarmıştır.
- Douglas Adams'ın "Otostopçunun Galaksi Rehberi" adlı kitabındaki "Googolplex Star Thinker", "beş haftalık Dangrabad Beta kum fırtınası boyunca her bir toz zerreciğinin yörüngesini hesaplayabilen" bir süperbilgisayardır.
kaynak : wikipedi
