-Z- Harfi İle Başlayan Kelimeler - Sayfa 44

ZİNPUŞ a (fars. zın ve püş'tan zin-puş). Esk. Eyer örtüsü.

ZİR sıf. ve a. (fars. zir). Esk.
1. Alt, aşağı: "... mezkûr mazbata tercümeleri zîrde irad olunur" (Cevdet Paşa, XIX. yy ).
2. Zir ü zeber, zir ü bala, alt üst: "Artık Devlet-i Aliyeyi zir ü zeber etmek işten bile olmadığı..." (Ahmet Midhat, XIX. yy ). || Zır-ı ba- gal, koltukaltı: "Çok hacıların çıktı haçı zîr-i bagalde" (Ziya Paşa, XIX. yy.). || Zir-i bat, kanat altı. || Zir-i pay, ayak altı: "Zir-i payında zemin derya mıdır sahra mıdır?" (Nefi, XVII. yy.), f Zir-i ser, baş altı. || Zir-i zemin, yeraltı.

—Ciltç. Zir-i meşk -* ALTLIK.

ZİR a. (ar. zir). Esk.
1. Sazın en ince teli.
2. Zir û bam ya da zir ü bem, sazın en ince ve en kalın teli.

ZİRA bağ. (fars. z/râ). iki tümceyi bağlarken bağlı bulunduğu tümcenin açıklayıcı ve nedensel değerini belirtir; çünkü: Geç kaldım, zira araba arızalandı.

ZİRA a. (ar zirar). Esk. Dirsekle ortapar- mağın ucu arasındaki uzaklığa denk bir uzunluk ölçüsü; yaklaşık 75-90 cm’lik uzunluk: "Toprak üç zira derinliğinde kazıldıktan sonra üzerinde kufi hatta Haza Kabrü Ebi Eyyûb kitabesi olan bir sanduka çıkmış" (Y. K. Beyatlı).

ZİRAAT a. (ar. zirsfat). Tarım, çiftçilik.

ZİRAHM a (ar zi- ve rahm’den zirahm). Esk. Soya dayanan, soydan gelen akraba.

—isi. huk. Zirahm-/ mahrem, nikâhlanma- ları şeriatça haram olan hısımlar. (Usul ve füru, kardeşler, kardeş çocukları gibi.)

ZİRAM a. (fr. zirame). Meyve ağaçlarının, bağların, tahılların ve sebzelerin çeşitli hastalıklarıyla mücadelede kullanılan, insanlar için az zehirli mantar ilacı.

ZİRAR a İsi. huk. Başkasını zarara sokma.

ZİROEST sıf. (farszir ve dest’ten zir -dest). Esk. El altındaki ahali; baskı altında tutulan halk.