Salyane

Salyane
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi & Vikipedi

Osmanlı Devleti’nde bazı eyaletlerden yılda bir kez toplanan ve başkent İstanbul’a gönderilen vergiye verilen ad.
Salyane veren eyaletler şunlardır: Mısır, Bağdat, Yemen, Habeş, Basra, Lahsa, Cezayir, Trablusgarp ve Tunus.
Bu eyaletlere ait gelirlerin toplanması işi, tımar sisteminde olduğu gibi devletin askeri yöneticilerine (sipahiler) verilmeyip, yerel bir yönetici bütün askeri ve idari masrafları karşıladıktan sonra eyaletin nüfusu ve sosyo-ekonomik konumuna gore belirlenmiş salyane denen sabit bir miktar vergiyi başkent İstanbul’a gönderirdi.

Osmanlı Devleti'nde yılda bir kere verilen maaşa ve bazı eyaletlerden toplanan ve yılda bir kere İstanbul'a gönderilen vergiye verilen ad. Bu gibi eyaletlerde mirî toprak düzeni olmadığı gibi, dirlik sistemi de yoktu. Bu eyaletler Osmanlı egemenliğinden önceki sosyo-ekonomik yapılarını devam ettirirler, yalnızca Osmanlı Devleti'ne vergi verirlerdi. Bu vergiden önce o eyalette görev yapan asker ve diğer yöneticilerin aylıkları verilir, geri kalanı da İstanbul'a gönderilirdi. Salyane veren eyaletler şunlardı: Mısır, Bağdat, Yemen, Habeş, Basra, Lahsa, Cezayir, Trablusgarp ve Tunus.

Salyâne, Tanzimat'tan önce Kırım hanlarıyla han ailelerine ve bir kısım memurlara senelik
olarak ödenen maaşa verilen addır. Maaşları ocaklık olarak tahsis edilmişolanlarla varidâtı devlet tarafından alınarak valilerine yıllık maaş verilen Bağdat, Mısır ,Yemen,Habeş, Basra, Lahsa, Cezayir, Trablusgarp ve Tunus eyaletlerinin ve bunlara
bağlı sancakların salyâne, yani yıllık maaşlarına bu kalem bakardı. Ayrıca kaptan paşalara da salyâne olarak tahsis edilen maaş olursa işlemleri burada yapılırdı.
Salyâne tabirine Fatih Kanunnâmesi'nde de rastlanmaktadır:
Salyâne Kalemi XVII. yüzyıl ortalarına kadar Maden Kalemi bünyesinde bulunmaktaydı. Bu tarihten sonra müstakil olarak çalışmaya başladı. Tanzimat'tan hemen önce 1249/1833 tarihinde Aklâm-ı Seb‘a adıyla oluşturulan ve Piyade Mukabeleciliği, Küçük Ruznâmçe, Büyük Ruznâmçe, Küçük Kale Tezkireciliklerinin birleştirilmesinden meydana gelen birimin içerisine dahil edilerek ortadan kaldırılmıştır.