Sosyal Fobi ve Tedavisi

Sosyal Fobi Tedavisi

Ciddi ve yaygın bir ruhsal bozukluk olmasına karşın sosyal fobiklerin tedavisinde birinci engel hastaların bir uzmana başvurmama eğilimleridir. Sosyal fobinin doğasında var olan utangaçlık ve olumsuz değerlendirilme korkusu yardım alma davranışım engelleyen bir faktördür. Bir başka engelleyici faktör sosyal fobiklerin belirtilerini bir rahatsızlık gibi görmeyip değişmez kişilik özellikleri şeklinde algılamalarıdır. Ayrıca sosyal fobiklerin belirtileri nedeniyle diğer tip bilimlerine başvurmaları, psikiyatrik yardıma ulaşamama veya gecikme gibi sonuçlar doğurmaktadır. Sosyal fobi kişiyi hızla yetersizleştiren bir ruhsal bozukluk olduğundan psikolojik tedavilerde semptomatik müdahalenin ön plana alınması gerekmektedir. Mevcut psikolojik tedavilerden sosyal fobinin kognitif, duygusal ve bedensel alandaki belirtilerine müdahalede en başarılı görüleni ise Bilişsel- davranışçı psikoterapilerdir.

Bilişsel yeniden yapılandırmanın, tedavide anksiyeteye maruz bırakma denemelerindeki başarı yüzdesini arttırdığı bilinmektedir. Bilişsel tedavide iki genel amaç üzerinde çalışılır.

a-) Başarısızlık, rezil olma, küçük düşme gibi konulara odaklanan dikkati, esas etkileşim alanlarına çevirerek maruz bırakma denemelerini başarılı kılmak,
b-) Başarılı geçen maruz bırakma denemelerini kişinin mükemmeliyetçi ve gerçek dışı beklentilerle sabote etmesini engellemek, sonuçta kendilik değerlendirmesini mantıklı standartlara oturtabilmek.

Sosyal fobi tedavisinde kullanılan bilişsel – davranışçı terapi teknikleri şunlardır:

1- Yüzleştirme Tekniği: Sosyal fobik kişinin korktuğu sosyal durumlara girmeleri, korku uyanlarına alışma ve sönme oluşuna dek bu durumda kalarak, etkileşimlerini sürdürmeleri.
2- Bilişsel Yeniden Yapılandırma Tekniği: Hastalann sosyal durumlar hakkında tehlike içeren, önyargılı bireysel inançlarını daha gerçekçi olanlarla değiştirmeleri için bir seri bilişsel alıştırma ve yeniden eğitim.
3- Sosyal Beceri Eğitimi: Sosyal etkileşim gerçekçi ve ödül getirecek nitelikte davranış becerilerinin eğitimi.
4- Gevşeme Teknikleri: Sosyal durum ve etkileşimde duyulan korkunun somatik belirtilerini azaltma ve kontrol etmeye yönelik gevşeme eğitimi.
Tüm bu tekniklerin her sosyal fobi vakasında birlikte uygulanması gerekmez. Genel eğilim bilişsel yeniden yapılandırma ve yüzleştirme tekniklerinin birlikte uygulanmasıdır. Ancak bireysel değerlendirme somatik belirtilerin yoğun olması gevşeme tekniklerinin eklenmesine, kaçınma davranışlarının erken yaşlarda başlaması nedeniyle öğrenilmemiş sosyal becerilerinin varlığı sosyal beceri eğitimini zorunlu kılabilir.


Herhangi bir yeniden yapılandırma programının ilk basamağı sosyal fobinin ne olduğunu bilişsel- davranışçı bir çerçeve içinde izah etmekle başlar : Bilgilendirmede konferans, video-kaset ve yardımcı okuma kasetlerinden yararlanılabilir. Yanlış kavramsallaştırma ve çaresizliği arttıran kısır döngülere dayanan bireysel anlamlandırma sistemini değiştirmek amaçlanır. Hatalı sistemi rasyonel, anlaşılır bir anlam şemasına oturtmak, çözümlenebilir bir sorunlar dizisi oluşturmak bilişsel tedavilerde esastır. Bireysel örneklerin bu genel şema içinde anlamlandırılması kişiye tedavi motivasyonu kazandırır. Sosyal fobik davranışa yol açan hatalı bilişlerin tanımlanması ve analizi ikinci basamağı oluşturur. Sosyal fobide sıklıkla rastlanan bilişler oldukça homojen üç kategoride toplanabilir.

a-) Sosyal etkileşimde diğer kişilerin anksiyeteyi fark etmesi ve sosyal fobik kişi hakkında olumsuz yargıya varması
b-) Küçük düşme, rezil olma düşünceleri
c-) Kendisini değerlendirirken sosyal performansını olumsuz yargılama

Kognisyonlann elde edilmesi hastamn anksiyeteye duyulan etkileşimlere girerek haftalık kayıt tutması ile sağlanır. Bunun mümkün olmadığı durumlarda simülasyonla imgelemde yaratılan anksiyeteli durumda kognisyonlar saptanmaya çalışılır. Bazı örneklerde terapistin kişiye refakat ederek sosyal fobik duruma birlikte girmesi ve o andaki bilişlerin sorgulaması gerekebilir. Bir sonraki aşamada rasyonel benlik analizi ve sosyal durum analizi yapılarak gerçekçi’ iç diyalog’ eğitimine geçilir. Gerçeğe uygun olmayan düşünceler gerçeğe uyumlu düşüncelerle değiştirilir. Doğal olarak bu süreç karşılıklı bir işbirliği ve aktif katılımı gerektirir.
Sosyal fobideki kombine tedavisinin değişim mekanizmaları şu şekilde izah edilmektedir. Sosyal anksiyetesi olanlar, gerçeği test etme ve gerçek dışı korkularını düzeltmek için kognitif yeniden yapılandırma ve anksiyete durumlarıyla yüzleştirme sürecinden geçerek anksiyetelerini azaltırlar. Beklenti anksiyetesi ve kaçınma davranışlarında oluşan azalma sosyal becerilerin ortaya çıkmasına neden olur. Sosyal beceri yetersizliği olanlar ise sosyal beceri eğitiminden geçerek bu yetersizliklerini yenerler. Kişinin toplumsal yetersizliği ve insiyatifi arttıkça sosyal etkileşiminde olumlu yaşantıları artar. Bu da kişinin anksiyetesinin daha da azalmasıyla sonuçlanır.

Sosyal fobide kullanılan diğer bir yöntemde grup terapisidir. Gruplar sadece destek sağlamak ve sosyal becerileri arttırmada, özgül semptomları gidermeye, birincil olarak içgörü yönelimli olmaya kadar değişen gruplardır.

Okulların açılması ile birlikte tüm Türkiye’yi sarmaya başlayan bir duygunun içine giriyoruz. Yıllardır okul sıralarında yaşadığımız kabus dolu anları dile getirip duruyoruz. Kimi zaman okulda kazandığımız kimi zamanda okul öncesi dönemde hayatımıza giren korkular ve negatif duygular çocukluğumuzda büyük izler bırakmıştır. Anneden ayrılma, sözlü sınavlarda sıranın gelmesini kalbimizin güm güm atmasını izleyerek bekleme, yanlış cevap ile herkesin gülmesi, cevapları bildiğimiz halde parmak kaldıramamamız, arkadaşlar arasındaki iletişim ile ortaya çıkan özgüven sorunlarımız derken daha hayata atılmadan onlarca korkunun esiri olup çıkıyoruz.

Günümüzde, daha bilinçli hale gelen aileler bu durumlara daha ilk anda müdahale ederek sorunu ortadan kaldırmayı çalışmaktalar. Bizim çocukluğumuzda yaşanan her negatifin nedeni biz göründüğümüz için bir eti senin kemiği benim sözü ile eğitim sistemine teslim edilmek suretiyle kendi kabuklarımızı kırmakta çok gecikmişizdir. Şu anda durum ise çok farklı, aileler önce çocukları ve onların sıkıntılarına çözüm bulmak için her yolu deniyorlar.

Biz de bu yolların ne olduğunu araştırırken çok farklı ve sonuçları başarılı bir sistem ile karşılaştık EFT… Evet EFT sisteminde çocukların tüm eğitim süreci boyunca (ilkokuldan, üniversiteye kadar) yaşadığı tüm korku ve negatif duyguları temizleyebiliyorsunuz.

senelerdir sosyal fobiliyim ama daha 1 yıldır bunun farkındayım. .
ilk olarak çalışmayı deneyerek bu hastalığı yenmeye başladım