Ressam Halil Paşa

RESSAM HALİL PAŞA

MsXLabs.org

(d. 1857, İstanbul - ö. 1939 İstanbul)

Harbiye Mektebi’nin kurucularından Tophane Müşiri (mareşali) Ferit Selim Paşa’nın oğludur. Boğaziçi’nde, Selim Paşa Yalısı diye anılan yalıda doğdu. Askerî Rüştiye’de, Harbiye’de okudu. 1908 yılında emekli oldu ve sanata yöneldi. Sanata meraklı öğrencilere resim dersleri verdi ve ilk kadın ressamlardan Müfide Kadri de Halil Paşa'nın öğrencisidir. Halil Paşa’nın 3 erkek çocuğu vardır. Büyük oğlu Selim, Mısır Kralı Fuat’ın eski eşi Prenses Şivekar ile evlenmiş, Fransa’da ticaret ile uğraşmıştır; ortanca oğlu Halim Bey genç yaşta hayatını kaybetmiş; küçük oğlu Ali Halil Bey ise Paris’te resim öğrenimi gördükten sonra resim öğretmenliği yapmıştır. Başta manzara, portre türünde önemli yapıtlar bırakmıştır.

1878’de resim öğrenimi için Paris’e Halil Paşa gönderildi. Orada Güzel Sanatlar Okulu’nda, Gerome’un atelyesinde çalıştı. Sekiz yıl Paris’te kaldı. Dikkatli bir öğrenci olduğundan eserleri takdir uyandırıyordu. Gerek Fransa’ da, gerek başka memleketlerde açılan birçok sergiye katıldı. 1900’de açılan büyük sergide bronz madalya aldı.

İstanbul'a dönünce önce binbaşı sonra da miralay oldu. 1914 yılında Sanayi-i Nefise Mektebi Ali'si müdürlüğüne yükseldi. Fransa'dan yeni dönen genç ressamları bu okula alarak, okulda yeni bir anlayışla resim yapılmasını sağladı. Hayatının son yıllarını Mısır'da Abbas Hilmi Paşa'nın konuğu olarak resim yaparak geçirdi.

Halil Paşa bir anlamda asker ressamlar olgusunun son büyük temsilcisidir. Türk resminde 19. Yy, 20. Yy ‘la bağlayan zincirinde en önemli halkasıdır. Paris ve Viyana’da sergiler açmış, düzenlenen yarışmalarda ödüller almıştır. Güçlü bir figür ressamı olduğu kadar, asıl kişiliğini tabiat önünde, Boğaziçi kıyılarında bulmuştur. İmpressionist tekniği ile resim yapın ilk Türk ressamı sayılabilir. Celal Esad Arseven diyor ki” Özellikle Boğaziçi yalılarının denize akseden hayallerini, Bostancı, Maltepe sahillerinin güneşli kayalıklarını ifadede gösterdiği güç takdir edilmeyi hak etmektedir. Resimlerine farklılık veren kırmızımtırak sarı renkler ve pembe maviler eserlerine öyle bir kişilik vermektedir ki imzasını okumaksızın resimlerini tanımak olanaklıdır”.

Avrupa’da daha öğrenciyken’pek çok sergi açmış olan Halil Paşa, İstanbul’da da o zamanlar yılda bir açılan Galatasaray sergilerinin devamlı sanatçısı olmuştu. Her yıl, o sergide birkaç eseri bulunuyor, bunlar büyük takdir uyandırıyordu. Bir ara Abbas Halim Paşa’nın misafiri olarak Mısır’a giden Halil Paşa, hayatının son yıllarını hemen hemen inziva içinde, kendisini yalnız sanatına vererek geçirdi. Halil Paşa’nın eserleri çeşitli koleksiyonlarda, Resim ve Heykel Müzesi’nde bulunmaktadır.

1939 yılında İstanbul Beylerbeyi’nde dünyaya geldiği yalıda hayatını kaybetti.