II. Viyana Kuşatması

(14 Temmuz-7 Eylül 1683)

OsmanlIlar, Macar Protestanlarının önderi Imre Thököly’nin teşviki üzerine Avusturya’nın elinde bulunan Orta Macaristan kalelerini aldılar, bunların yönetimini de Thököly’ye bıraktılar. Osmanlı korumasındaki Orta Macaristan topraklarının Thököly’nin eline geçmesinden telaşlanan Kutsal Roma-Germen imparatoru I. Leopold Osmanhlara, henüz süresi bitmemiş olmasına karşın Vasvar Antlaşmasının (1664) yenilenmesini önerdi. Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Avusturya’ya karşı açılacak bir seferin askeri başarılarına bir yenisini ekleyeceğini tasarlıyordu.

IV. Mehmed’i (Avcı) savaş açmaya ikna etmeye çalışırken, bir vandan da Avusturya’dan Yanıkkale’nin (Györ) Osmanhlara geri verilmesi ve savaş hazırlığı için yapılan harcamaların tazmin edilmesi gibi banşı güçleştiren isteklerde bulundu. Bu isteklerin geri çevrilmesi de savaş ilanı için bir gerekçe sayıldı. IV. Mehmed’in komutasında 1 Nisan 1683’te Edirne’den hareket eden Osmanlı ordusu, 3 Mayıs’ta Belgrad’a vardı. Imre Thököly, Budin (Buda) beylerbeyi Koca İbrahim Paşa, Kınm hanı Murad Giray’ın ve Erdel birliklerinin katılmasıyla Osmanlı ordusu büyük bir güce ulaştı.

IV. Mehmed Belgrad’da kalarak Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’yı Yanıkkale’yi almakla görevlendirdi. Ama 27 Haziran’da toplanan savaş meclisinde doğrudan Viyana’mn kuşatılmasını savunan Mustafa Paşa, Budin beylerbeyi Koca İbrahim Paşa’nm önce Viyana gerisinde kalan kalelerin alınması yolundaki önerisini dinlemeyerek Viyana üzerine yürüdü ve 14 Temmuz 1683’te kenti kuşattı. OsmanlIlar kalenin dışındaki istihkâmları ele geçirerek surlara doğru tüneller kazmaya başladılar. I. Leopold maiyetiyle birlikte başkenti terk edip Passau’ya geçti. Kuşatmanın kesin bir sonuç alınmadan iki ay sürmesi Leopold’a yardım sağlama girişimlerinde bulunan Papa XI. Innocentius’a zaman kazandırdı. Leh ve Alman ordularının Viyana’ya yardım için yürüyüşe geçtikleri sırada OsmanlIlar genel bir saldırıyla tabyaları ele geçirdiler (26 Ağustos).

Kale önünde kanh çarpışmalar sürerken Polonya kralı III. Jan Sobieski komutasındaki ordu Tuna’yı geçti. Sobieski’yi karşılamak için 7 Eylül’de kuşatmayı kaldırarak savaş düzenine geçen Mustafa Paşa Alaman Dağı (Kahlenberg) Savaşı (10-12 Eylül) olarak bilinen çarpışmada ağır bir yenilgiye uğradı. Ordugâhtaki bütün değerli eşyayı ve hâzineyi bırakarak Yanıkkale önlerine çekildi. Estergon (Esztergom) üzerine yürüyen Leh ve Avusturya kuvvetlerine karşı Budin beylerbeyini gönderdi. Yapılan Ciğerdelen (Parkany) Savaşı’nda Lehler ve AvusturyalIlar bozguna uğratıldıysa da, Estergon’un OsmanlIların elinden çıkması (2 Kasım) önlenemedi. Bozgun haberi üzerine önce teselli edici bir ferman gönderen IV. Mehmed, 15 Aralık 1683’te Mustafa Paşa’yı görevden alarak idam ettirdi.

Viyana Kuşatması’nm ve sonrasındaki savaşların başarısızlıkla sonuçlanması Avrupa’nın doğusunda Osmanlı egemenliğinin sona erme sürecini başlattı.