Paris Antlaşması

Osmanlı Devleti, Fransa, İngiltere ve Sardinya-Piemonte’nin Rus Çarlığı ile imzaladığı barış antlaşması (30 Mart 1856).

Osmanlı Devleti’nin 19. yüzyılda yenen devlet konumunda imzaladığı tek antlaşmadır.
Osmanlı Devleti Kırım Savaşı’nda, Batılı devletlerin desteğiyle Rusya karşısında üstünlük sağladı. Rusya, Avusturya’nın müttefiklere katılma tehdidinden sonra, 1 Şubat 1856 tarihli Viyana Protokolü’nde barış için öne sürülen koşulları kabul etmek zorunda kaldı. Paris’teki banş görüşmeleri 25 Şubat 1856’da başladı. Görüşmelere Osmanlı Devleti, Fransa, İngiltere, Sardinya-Piemonte, Rusya, Prusya ve Avusturya katıldı.

Aralıksız yürütülen görüşmelerin sonucunda 34 madde ve bir geçici maddeden oluşan antlaşma imzalandı. Antlaşmaya göre Rusya savaş sırasında işgal ettiği Kars’ı ve öteki Osmanlı topraklarını boşaltacaktı. Taraf devletler Osmanlı Devleti’nin bütünlüğüne ve bağımsızlığına saygı göstermeyi, ayrıca Osmanlı Devleti’ni Avrupa’nın parçası olarak tanımayı kabul ediyorlardı. Osmanlı Devleti’nin iç işlerine ve uyruklarıyla ilişkilerine başka devletlerce müdahale edilmeyecekti. Karadeniz tarafsız olacak, gerek Rusya gerekse Osmanlı Devleti bu denizin kıyılarında askeri tersane bulundurmayacaktı.

Rusya’nın boşaltacağı Besarabya toprakları Boğdan’a bırakılacaktı. Eflâk ve Boğdan antlaşmaya taraf devletlerin güvencesi altına alınıyor, Osmanlı Devleti’ne bağlılığı sürmekle birlikte iç işlerinde ve ticarette serbest bırakılıyordu. Antlaşmaya Osmanlı topraklarında yaşayan Hıristiyan azınlıklarla ilgili bir madde konulmasının gelecekte önemli sorunlar yaratacağını gören Sadrazam Âli Paşa, Islahat Fermam’mn (18 Şubat 1856) yayınlanmasını sağlayarak bu konunun antlaşma metninde yer almasını önledi.