Kırım Savaşı (Kırım Harbi)

Kırım savaşı

Osmanlı devleti ve müttefikleri İngiltere, Fransa ve Piemonte ile Rusya arasında yapılan savaş
(1853 - 1856).

Savaşın çıkış nedeni
“Kutsal yerler” sorunu olarak görünürse de asıl, neden Rusya'nın “Şark meselesi"nde izlediği politikadır. Rusya, Osmanlı devletini yıkmak, başka devletlerle paylaşmak ya da onu himayesine almak yolundaki politikasında din öğesinden de yararlanmaya çalışmıştı. Özellikle İngiltere’ye yaptığı bölüşme teklifinin reddedilmesinden sonra bu politikasına hız verdi.
Osmanlı devletinin paylaşılması konusunda İngiltere ile anlaşamayan çar, osmanlı ortodokslarını himayesine âlmak düşüncesiyle prens Menşikov’u olağanüstü elçi olarak İstanbul’a gönderdi. İstanbul’a bir savaş gemisiyle gelen Menşikov'u ortodokslar bir fatih gibi karşıladılar (28 şubat 1853).

İstanbul’a gelişinden on gün sonra (10 mart 1853) padişah tarafından kabul edilen Menşikov 16 martta ilk sözlü notasını 22 martta "Kutsal yerler” sorununun rus siyasetine göre çözülmesini öngören bir sözleşme taslağını, 19 nisanda'ikinci ve 5 mayısta da üçüncü sözlü notasını verdi. Son notası bir ültimatom niteliğinde ve 5 gün süreli idi. Buna göre Osmanlı devleti ile Rusya arasında bir ittifak antlaşması imzalanacak ve osmanlı uyruklu bütün Ortodoksların himayesi rus çarına bırakılacaktı. Menşikov, İstanbul’daki Rumlar’ın tavsiyesiyle Hariciye nazırlığına Mustafa Reşit Paşa'nın gelmesini sağladı. Oysa Reşit Paşa daha çok İngiltere ve Fransa yanlısıydı. İngiliz ve transız elçilerinin desteğini alan Reşit Paşa, 17 mayısta devlet adamları ve ulemadan oluşan 46 kişilik mecliste rus isteklerinin reddedilmesini sağladı. Rusya bunu ilişkilerin kesilmesi için sebep saydı ve Menşikov İstanbul’u terk etti (21 mayıs).

Rusya, 21 mayısta BabIâli’ye bir nota vererek, Menşikov’un 5 mayısta verdiği ültimatomun kabulünü, aksi halde Memle- keteyn’i (Eflak-Boğdan) işgal edeceğini bildirdi. Bu sırada İngiliz ve transız donanmaları da Çanakkale açıklarına geldi (25 haziran 1853). Rus ordusu 3 temmuz 1853'te Eflak-Boğdan’a girdi. Bu durum, Fransa ve İngiltere'den başka, Avusturya ve Prusya’yı da telaşlandırdı. Rusya’yı protesto eden Avusturya ve Prusya, Fransa ve İngiltere ile birlikte Viyana’da bir konferans toplayarak sorunu barış yoluyla çözmeyi denediler. Kutsal yerler sorununa Viyana kongresi’nin getirdiği çözümü (Viyana notası) Rusya, kabul ettiyse de Osmanlı devleti reddetti. BabIâli’de 26 eylülde toplanan olağanüstü mecliste savaş kararı alındı ve 4 ekim 1853’te Rusya'ya savaş ilan edildi.

Serdarıekrem ve Rumeli ordusu komutanı Ömer Paşa, 14 ekim 1853’te rus başkomutanı general Gorçakov'a bir ültimatom vererek 15 gün içinde Eflak-Boğdan’ın boşaltılmasını istedi. Bu ültimatomun reddi üzerine Kalafat’ı işgal ederek tahkim etti (27 ekim), ardından Ruslar'ı Oltaçina'da yenilgiye uğrattı (5 kasım). Bu arada Çanakkale'de bulunan İngiliz ve transız donanmaları BabIâli’nin gördüğü lüzum üzerine İstanbul’a geldiler (2 kasım). Doğu cephesinde ise Ahıska’ya kadar ilerleyen Abdülkerim Nadir Paşa burada Ruslar'a yenilerek geri çekilmek zorunda kaldı (26 kasım). Ruslar, Patrona Osman Paşa komutasındaki 12 gemilik türk filosunu Sinop'ta bir bayram sabahı baskına uğratıp batırdılar ve kenti topa tuttular (30 kasım).

Sinop baskını, Boğazlar’ın rus tehdidi altında olduğunu gösterdi ve İngiltere ile Fransa'nın harekete geçmesine neden oldu. Bu iki devlet 27 şubat 1854'te Rusya’ ya bir ültimatom vererek Eflak ve Boğdan’ı boşaltmasını istediler. Bu istekleri reddedilince İstanbul’da Osmanlı devleti ile bir ittifak antlaşması imzaladılar (2 mart 1854). 23 martta rus orduları Tuna’yı geçerek Dobruca’yı istilaya başladı, 27 martta da Fransa ve İngiltere Rusya'ya savaş ilan etti. 31 martta, Saint-Arnaud ve lord Raglan komutasındaki ilk müttefik birlikleri Gelibolu'ya ulaştılar. 22 nisanda Odessa müttefik donanması tarafından topa tutuldu. 15 mayısta Ruslar, Silistra'yı (Silistre) kuşattılar, 24 mayısta müttefik birlikleri Türkler’e yardım etmek üzere Varna'ya çıktı. Bu arada Avusturya da Eflak-Boğdan'ı boşaltması için Rusya’yı zorlamaya başladı. Avusturya ile Osmanlı devleti arasında 14 haziranda imzalanan Boyacıköy sözleşmesi’ne göre, Avusturya, Eflak-Boğdan’daki rus işgalinin kalkmasına yardım edecek, barış antlaşması imzalanıncaya kadar koruyacak ve sonra boşaltacaktı.

Kırım savaşı’nın Tuna boylarında geçen birinci evresinin en önemli olayı sayılan ve Ruslar’a ağır kayıplara mal olan Silistre kuşatması 25 haziran 1854’te kaldırıldı. (SİLİSTRE SAVUNMASI.) Ömer Paşa’nın yıpranmamış kuvvetlerinden çekinen Ruslar, Eflak’ı boşaltarak Boğdan'a çekildiler. Ruslar'ı Yerköyü’nde (Giurgiu) yenen (8 temmuz) Ömer Paşa Bükreş'e girdi (6 ağustos). Bu tarihe kadar, türk kuvvetleri Ruslarla tek başına mücadele etmiş, Varna'ya kadar gelen müttefikler herhangi bir savaşa katılmamışlardı. Fransızlar’ın Dob- ruca'ya gönderdiği birliklerse, kolera nedeniyle geri çekilmişlerdi. Müttefikler, bu arada Baltık yönünde başlattıkları bir şaşırtma harekâtı sonucu Bomarsund kalesini (16 ağustos) ele geçirdiler ve Kronştadt'ı ablukaya aldılar.

Müttefikler, Tuna boylarından atılan Rusya’yı barışa zorlamak için savaşı Kırım’a taşımaya karar verdiler. 59 000 kişilik bir müttefik kuvveti (7 000’i türk) Eupatoria' ya (Gözleve) çıktı (14-18 eylül) ve onları Alma’da durdurmakla görevli Menşikov' un kuvvetlerini yendikten (20 eylül) sonra Sivastopol’a doğru ilerlemeye başladı. Belbek ve Çernaya’yı aşan ve müstahkem kentin kuzeyindeki savunma hatlarını gereğinden çok önemseyen müttefik kuvvetleri, Sivastopol’ü kuşattılar ve kentin G.’in- de Kırım yaylasına ordugâh kurdular. 29 eylülde koleradan ölen Saint-Arnaud’nun yerini alan Canrobert'in oyalanmasından yararlanan Ruslar savunmalarını düzenleme olanağı buldular. Menşikov müttefik güçleri Balaklava (25 ekim) ve inkerman' da (5 kasım) dağıtmaya çalıştıysa da başarılı olamadı ve 1854-55 kışı boyunca süren kuşatma faaliyetlerini engelleyemedi. Komuta görevinden alınan transız general Canrobert'in yerine 16 mayıs 1855'te Pelissier getirilirken, Simpson da 28 haziranda koleradan ölen İngiliz komutan lord Raglan’ın yerini aldı.

26 ocakta İngiltere ve Fransa, 15 martta da Osmanlı devleti ile ittifak antlaşması imzalayan Piemonte devleti de 15 000 kişilik bir kuvveti Kırım'a gönderdi. Şubat başlarında Kırım’a gelen Ömer Paşa, 17 şubatta Gözleve'de Ruslar’ı ağır bir yenilgiye uğrattı 1855 baharında yeniden askeri harekâta başlayan müttefikler Yeşiltümsek ve Aktabya'yı (7 haziran) ele geçirdiler. Ruslar’ın gönderdiği kurtarma ordusu Traktir'de yenildi (16 ağustos). 8 eylülde Malakoff tabyalarına yapılan başarılı saldırı, Sivastopol’ un düşmesiyle sonuçlandı. Kinburn ve Oçakov’un (ekim) ele geçirilmesinden sonra savaş görünüşte sona erdi. Ruslar’ ın tek başarısı kafkas cephesinde şartlı olarak teslim olan Kars’ı almaları oldu (28 kasım). Ateşkes 1 nisan 1856'da ilan edildi.

Türkler’in Tuna, Kırım, Kafkas ve Anadolu cephelerinde dövüştüğü bu savaşa Kırım savaşı denmesi kesin sonucun orada alınması ve müttefiklerin yalnız Kırım’da savaşmaları dolayısıyladır. 25 mart 1856’da da Paris'te başlayan kongre, 30 mart 1856’da, Rusya'nın yenilgisini onaylayan barış antlaşmasıyla sonuçlandı. (PARİS ANTLAŞMASI.) Kırım savaşı’nın en önemli özellikleri, ateş gücünün yüksekliği, telgrafın ve cerrahide anestezinin kullanılmaya başlamasıydı. Siyasal düzeyde ise, İngiltere Ruslar'ın Boğazlar'a ilerleyişini durdururken, Napolyon dönemi Fransası da 1815 antlaşmalarının utancından kurtularak büyük bir prestij elde etti. Tuna'dan uzaklaştırılan Rusya, Balkanlar' da yayılma olanağını büyük ölçüde yitirirken Karadeniz’den de kovuldu.

Osmanlı imparatorluğu'nun ise en önemli kazancı Rusya’nın Karadeniz'deki askeri varlığının son bulmasıydı. Paris antlaşması'nın OsmanlI devletini Avrupa büyük devletleri arasına sokan ve toprak bütünlüğünü garanti eden hükümlerinin ise fiili bir değeri olmadığı yakın gelecekte anlaşıldı. Antlaşmanın Eflak, Boğdan ve Sırbistan ile ilgili hükümleri ile OsmanlI devletinin bu topraklar üzerindeki egemenliği de son derece zayıfladı. Ayrıca Kırım savaşı, OsmanlI devletinin ilk kez dışarıya borçlanmasına yol açtı. Piemonte ise savaşa katılmakla, İtalya’nın birliği sorununu Avrupa gündemine getirme olanağını elde etti.

Kırım Savaşı

Osmanlı Devleti, İngiltere, Fransa ve Sardinya-Piemonte’nin Rus Çarlığı’na karşı yürüttükleri savaş
(Ekim 1853- Şubat 1856).

Büyük devletlerin Ortadoğu üzerindeki çıkar çatışmalarının bir sonucu olan savaşın doğrudan nedeni Rusya’nın Ortodoks Osmanlı tebasınm koruyuculuğunu üstlenmek istemesiydi. Bir başka önemli etken de Filistin’deki kutsal yerlerde bulunan Rus Ortodoks ve Katolik kiliselerinin ayrıcalıkları konusunda Rusya ile Fransa arasında çıkan anlaşmazlıktı.

Ocak 1853 başlarında Prut Irmağı kıyısına 150 bin asker yığan Ruslar, 9 Şubat 1853’te olağanüstü elçi olarak İstanbul’a gönderilen Prens Menşikov aracılığıyla Osmanlı Devletinden, Ortodoks teba üzerinde Rus korumasını kabul etmesini istedi. Osmanlı Devleti bu isteği ve daha sonra verilen bir notayı geri çevirdi. Bunun üzerine Prut’u aşan Rus kuvvetleri Eflâk ve Boğdan’ı işgale başladı.

Osmanlılar İngiltere’nin de desteğiyle işgale karşı kararlı bir tutum takındı. Ingiliz donanması 23 Eylül’de İstanbul’a gönderildi. Osmanlı Devleti 4 Ekim’de Rusya’ ya karşı savaş ilan ederek Eflâk ve Boğdan’ da karşı cephe açtı. Karadeniz’deki Rus donanmasının 30 Kasım’da Sinop’ta bir Osmanlı filosunu batırmasının ardından, Fransız ve İngiliz donanmaları Ocak 1854’te Osmanlı deniz taşımacılığını korumak için Karadeniz’e girdi. Ardından İngiltere ve Fransa 28 Mart’ta Rusya’ya savaş açtılar. Rusya savaşa girmesini engellemek istediği.

Avusturya’nın baskıları üzerine Eflâk ve Boğdan’dan çekildi. Ağustosta Avusturya bu toprakları işgal etti. Eylülde Kırım’a asker çıkaran müttefikler Sivastopol Kalesi’ni bir yıl süren bir kuşatma altına aldılar. Savaşın en büyük çarpışmaları 20 Eylül’de Alma Irmağında, 25 Ekim’de Balaklava’da ve 5 Kasım’da İnkerman’da gerçekleşti. 26 Ocak’ta savaşa giren Sardinya-Piemonte de bölgeye 10 bin kişilik bir kuvvet gönderdi. 11 Eylül 1855’te, Fransızların Rus savunmasının önemli noktalarından biri olan Mala- hov’a karşı giriştikleri başarılı saldırıdan üç gün sonra Ruslar kaleleri havaya uçurarak ve gemilerini batırarak Sivastopol’ü terk ettiler. Savaş sırasında Kafkaslar’da ve Baltık Denizinde de ikincil düzeyde harekâtlar yürütüldü.

Avusturya’nın müttefiklere katılma tehdidinden sonra, Rusya 1 Şubat 1856’da barış için öne sürülen ön koşulları kabul etti. 25 Şubat - 30 Mart arasında toplanan Paris Kongresi’nin sonunda imzalanan Paris Antlaşmasıyla savaş sona erdi. Savaş Osmanlı Devleti açısından 1711’deki Prut Savaşı’ndan sonra Rusya karşısında alınan en başarılı askeri sonuç olmanın yanı sıra diplomatik alanda atılan olumlu adımların da bir göstergesi oldu. Büyük devletlerin Doğu Avrupa’daki ilişkilerine kesin bir çözüm getirmemekle birlikte, Kırım Savaşı Mart 1855’te I.Nikolay’ın yerine geçen yeni Rus çarı II. Aleksandr’a Avrupa’nın öteki devletleriyle başarılı bir mücadele yürütmek için Rusya’nın geri kalmışlığının üstesinden gelmesi gerektiğini gösterdi. Bir başka sonuç da İngiltere ve Fransa’nın yanında yer alan Avusturya’nın, Orta Avrupa’daki ilişkilerde kendisine üstünlük sağlayan Rus desteğini yitirmesiydi. Böylece İngiltere ve Fransa’ya bağımlı duruma gelen Avusturya, bu devletlerden yeterli destek görmediğinden 1859 ve 1866’daki savaşlarda yenilgiye uğrayarak, İtalyan ve Alman birliklerinin gerçekleşmesini önleyemedi.

Kırım Savaşı askerlik tarihinde her iki tarafın yaklaşık 250’şer bin kişi gibi beklenmedik derecede yüksek kayıplara uğradığı bir felaket sayılır. Bu kayıplarda kötü askeri yönetimin yanı sıra olağanüstü soğuk kış koşulları ve bulaşıcı hastalıklar da büyük rol oynamıştır. Askerlik uzmanları Kırım Savaşı’nı 20. yüzyıldaki savaşların habercisi olarak değerlendirirler. Uygulanan yeni savaş taktikleri, hemşirelik hizmetlerinin yerine getirilmesi, savaş muhabirlerinin çatışmaları yerinde izleyerek ilk kez gazetelerine cepheden haber göndermesi gibi gelişmeler, bu savaşın özellikleri arasında sayılır.

Savaşın Sebepleri

Rusya, 1853 yılından itibaren Kavalalı Mehmet Ali Paşa bunalımı sırasında takip ettiği zayıf bir Osmanlı Devleti üzerinde etki alanı kurma politikasını bırakarak, bu devleti yıkma politikası takip etmeye başladı. Bunu gerçekleştirebilmek için de kutsal yerler sorununu kullandı. Osmanlı Devleti, Hıristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs ve çevresinde Katolik ve Ortodokslar'a çeşitli ayrıcalıklar tanımıştı. 1853 yılına gelindiğinde ayrıcalıklar konusunda Rusya ile Katolikliğin dünya çapında savunuculuğunu yapan Fransa çatışmaya başladılar. Bu durumu bahane eden ve asıl amacı "Hasta adam" gözüyle baktığı Osmanlı devleti'ne ve onun bekasına son vermek isteyen Rusya, İngiltere'ye mirasın paylaşılması teklifinde bulundu. Ancak, Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünün muhafazasından yana olan İngiltere bu teklifi kabul etmedi. Bunun üzerine Rusya, tek başına harekete geçerek, Osmanlı Devleti'ne bir ittifak teklifinde bulundu ve bu devletin sınırları içinde yaşayan Ortodoksların koruyuculuğunun Rusya'ya bırakılmasını önerdi. Osmanlı Devleti İngilizlerin de desteğine güvenerek Rus isteklerini reddetti.

Savaşın Anlam ve Önemi

• Kırım Savaşı, Osmanlı devletine yardım etmekten çok, Avrupa'nın siyasal statüsü ile ilgili idi.
• İngiltere için önemli olan husus, Avrupa'daki güç dengesiydi ve bunun İngiltere aleyhine bozulmasına izin verilemezdi.
• Bu nedenle, Avrupa'nın statükosu tek taraflı iradelerle değil, "Avrupa uyumu" içinde diplomasi yoluyla yapılmalıydı.
• Özellikle 1848 yılında çıkan Macar ayaklanmasının Rusya tarafından kanlı bir şekilde bastırılmasıyla yara alan Avrupa özgürlükleri korunmalı ve dengelerin Rusya'nın tek başına bozmasına göz yumulmamalıydı.
• Fransa'ya göre başarının anahtarı İngiltere ile anlaşmaktan geçiyordu ve Kırım Savaşı bunun için bir fırsattı.
• İngiltere ile Fransa'nın ortak düşüncesi ise Rusya'nın Avrupa dışında tutulmasıydı.

Böylece Avrupa Büyük Devletleri Koalisyonu şu sonuçlan sağlayabilirdi:

• Rusya, Avrupa dışında tutulabilir ve büyük devlet statüsünden indirilebilirdi.
• Polonya (Lehistan) yeniden kurulabilirdi.
• Osmanlı Devleti zamansız bir dağılmadan kurtulabilirdi.
• Fransa Avrupa'da yeniden üstün duruma gelebilirdi.
• Tüm bunlara karşı Prusya başta olmak üzere merkezi Avrupa devletleri bu düşüncelere karşıydı.
• Özellikle Avusturya, savaş sonunda yapılacak antlaşmadan ve ortaya çıkacak yeni statükodan endişeli idi.
• Kısacası; batılı devletler "neye" karşı savaşacaklarının bilincinde olmakla birlikte "ne" için savaşacaklarını tam bilmiyorlardı. Dolayısıyla, gerçek barış antlaşması hemen hemen hiçbir sorunu çözemedi.
• Rusya ile Batı Avrupa'nın arası gergindi.Yani bir nevi Soğuk savaş vardı. O aslında bir Rus-Türk savaşından çok Rus-Batı savaşı idi.

Savaşın Başlaması ve Gelişmesi

Rusya'nın İstanbul'da görevli elçisi Aleksandr Mençikof isteklerinin reddedilmesi üzerine 19 Mayıs 1853'te İstanbul'dan ayrıldı. Rus orduları savaş dahi ilan etmeden 22 Haziran 1853'de Eflak ve Boğdan'ı işgale başladılar. Çar, bu hareketinin bir savaş başlangıcı kabul edilmemesi gerektiğini açıkladı ve bu teşebbüsün bir güvenlik tedbiri olduğunu belirtti. Ancak, bu durum Avrupa'nın statüsünü değiştirmeye yönelikti. Bunun üzerine Avusturya'nın teklifi ile Viyana'da bir konferans toplandı. Fakat toplantıdan sonuç alınamadı. Bu sırada İstanbul'da, Rusya'ya karşı savaş ilanı için halk padişaha baskı yapmaya başladı. Ekim 1853'te Rusya'ya bir nota verildi ve Eflak ile Boğdan'ın 15 gün içinde boşaltılması istendi. Rusya bu notaya kayıtsız kaldı ve tanınan sürenin sonunda savaş fiilen başladı.

Savaşın başlangıcında Osmanlı ordusu Balkanlar'da başarılı oldu. Fakat Batum'a yardım götüren Osmanlı donanması 30 Kasım 1853'te Rus donanması tarafından Sinop açıklarında batırıldı. Rusların bu ani hareketi ve Karadeniz'de durum üstünlüğü sağlamaları Boğazlar'ı ve İstanbul'u tehlikeye düşürdü. Bu durum Avrupa devletlerini endişelendirdi. İngiltere ve Fransa devreye girerek tarafları uzlaştırmak istedi, ancak yapılan teklifi Rusya reddetti. Bunun üzerine Fransa ve İngiltere, Rusya'ya bir ültimatom verdiler ve taraflardan şu isteklerde bulundular:

• Eflak ve Boğdan'dan çekilmesi;
• Osmanlı Devletinin ülke bütünlüğüne riayet etmesi;
• Ortodoksların himayeciliği iddiasından vazgeçmesi istendi.

Osmanlı Devleti'nden;

• Vatandaşlarına eşit haklar tanıması ve tatbik etmesi;
• Hıristiyanlara olumsuz muamelede bulunulmaması;
• Karma mahkemeler kurulması;
• Hıristiyan tebaadan vergi alınmaması talep edildi.

Çar, ültimatomu ve istekleri kabul etmedi ve Rus ordusuna Tuna nehrini geçerek ilerleme emrini verdi. İngiltere ve Fransa, 12 Mart 1854'te Rusya'ya savaş ilan ettiler.
İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti lehine savaşa girerken Avrupa kamuoyunu tatmin edecek ve özel menfaatler sağlayacak tedbirleri almayı da ihmal etmediler. Bu maksatla 12 Mart 1854'te İstanbul'da; 10 Mayıs 1854'te Londra'da ve 14 Haziran 1854'te de; Avusturya ile antlaşmalar imzaladılar. Avusturya ile yapılan antlaşma Tuna eyaletlerinin Rus ordusundan boşaltılmasını öngörüyordu ve Avusturya, gerekirse asker göndermeyi taahhüt etmekteydi. Bu nedenle 15 Mart 1855'te Sardenya'da ittifaka katıldığını açıkladı.
Savaş devam ederken Osmanlı ülkesinin Epir, Etolya ve Teselya eyaletlerinde Rum halkının isyan hareketleri başladı. Yapılan ikazlar dikkate alınmadı ve bunun üzerine Fransızlar Pire limanına asker çıkararak Yunanistan'ı abluka altına aldılar. Bu hareket Yunanistan'ı tarafsızlığa mecbur etti ve Rusya da bir müttefikini kaybetti.
Savaş Tuna, Kafkas ve Karadeniz'de yoğunluk kazandı. Tuna cephesinde durum önce Osmanlılar lehine gelişti. Fakat bir süre sonra Rus ordusu Silistre'ye kadar ilerledi. (Bkz. Silistre Kuşatması) Bunun üzerine İngiliz ve Fransızlar Gelibolu yarımadasına asker çıkardılar ve çıkan birlikleri Varna bölgesine sevk edildi. Bu sırada Avusturya'da Rusya'yı baskı altına aldı. Rus ordusu Silistre önlerinden çekilmeye mecbur kaldı. Müteakiben de Eflak ve Buğdan'ı tahliye ederek savunmaya geçti.

Müttefikler, Rusya'yı barışa zorlamak için Kırım yarımadasında da bir cephe açmaya karar verdiler. 20 Eylül 1854'te 30 bin Fransız, 21 bin İngiliz ve 60 bin Türk askerinden oluşan müttefik kuvveti 89 harp ve 267 nakliye gemisiyle Kırım'a çıkarıldı. Ancak Kırım Savaşı düşünüldüğü gibi kısa sürede tamamlanamadı. 1855Çar I. NikolayII. Aleksandr barış istemek zorunda kaldı. Barış şartlan Avusturya tarafından kendisine verilen bir ültimatomla bildirildi. II. Aleksandr15 Mayıs'dan 14 Haziran 1855'e kadar Viyana'da barış için hazırlık görüşmeleri yapıldı ve Paris Konferansı esasları tespit edildi.

Savaşın Sonuçları

Kâğıt üzerinde, savaşın galiplerinden olan Osmanlı devleti, aslında savaştan çok büyük zarar alarak çıkmıştır. Çok pahalı olan bu savaşı yürütebilmek için Osmanlı devleti, ödeme yeteneğinin çok üstünde borç almıştır. Endüstrileşmeyi kaçırdığı için ekonomisi çağdışı kalmış olan devlet, bu borçların altından kalkamayacak ve 1881 yılında II. Abdülhamit döneminde Düyunu Umumiye idaresinin kurulmasıyla, Avrupalı devletlerin mali denetimi altına girip, yarı sömürge olacaktır. Özellikle Fransa'daki Yahudi Rothschild Ailesinin sahibi olduğu bankalardan alınan borçlar sonucunda, Yahudilerin vaat edilen topraklara yerleşmesine engel olunamamıştır.

Kırım Savaşı'nın sonunda ilan edilen Islahat Fermanı, Osmanlı reform hareketlerinde çok önemli bir yer tutar. Islahat Fermanı'nın amacı, imparatorluk içindeki herkese Osmanlı yurttaşlığı vererek, yasalar önünde dine bakılmaksızın eşitlik sağlamaktı. Islahat Fermanı ile Batı'da dolaşan liberal düşünceler Osmanlı'ya girmeye başlayacaktır.
Kırım Savaşı, İtalya birliğine giden yolu hızlandırmıştır. Savaşa asker göndererek İngiltere’nin sempatisi ve Fransa'nın etkin desteğini kazanan Sardinya-Piemonte Krallığı, savaşı izleyen yıllarda İtalya birliğini kuracaktır.

Kırım Savaşı:

(1853 - 1856)

Nedenleri:

• Osmanlı Devleti Mısır meselesini çözümleyince; Tanzimatı Hayriye adıyla ıslahat hareketlerine girişti.
• Bütün eyaletlerde hatta Bulga­ristan, Bosna ve Mısır'da ıslahatlar yaptı.
• Osmanlı imparatorluğu;yönetim, askerlik, maliye, eğitim bakımından Avrupa'lı devlet
• halini almaya başladı.
• Osmanlıların bu ilerleme harekatı İngiltere ve Fransa'yı memnun ederken dış politikada Rusya ve Avusturya'ya karşı İngiliz ve Fransız taraftarlığı yapılıyordu.
• Macar ihtilalcilerine karşı Avusturya, Rusya'dan yardım istedi.
• Macaristan'dan 6000'e yakın müslüman Osmanlılara sığındı.

Osmanlı devleti 19. yüzyılda artık dünyanın en güçlü devleti değildi. Hatta Rusyaya karşı zavallı durumdaydı. 1829 da Ruslar Edirneye kadar gelmişler ancak İstanbulu işgalleri batı Avrupa devletleri tarafından engellenince Ruslar Yunanistana bağımsızlık verdirip geri gitmişlerdi. 1848 de Moldavyayı işgal etmişler Osmanlı sesini çıkaramamıştı. Osmanlının bu zavallı durumunu gören Rusya Osmanlının bütün Rumeli, Boğazlar, Anadolu, Irak, Suriye, Kudüs dahil Filistini içine alacak şekilde işgal batı Avrupa Rusların Balkanları boğazları ele geçirirlerse sonradan Akdeniz üzerinden İtalya ve Fransayıda ele geçirebileceklerini hesaplayıp bunu kendi güvenlikleri için kabul etmediler.

İngilterede 1838 den beri Osmanlıyı kendi açık pazarı haline getirmişti. Rusyanın buraları alarak dünya lideri olmasını istemedi. Oda bu sebeple karşı geldi. Ruslar biryandanda Osmanlı padişahı Abdülmecide haber gönderip Osmanlı toprakları üzerindeki Rus himayesini, hakimiyet ve hükümranlığını kabul etmesini istediler. Bu çok aşağılayıcı birdurumdu. Reddedildi. Bunun üzerine Rusya Karadenizden Sinop açıklarına donanma çıkardı. Osmanlı donanmasıyla karşılaşıldı. Osmanlıyla savaş halinde Rusyanın batı Avrupa tarafından cezalandırılacağını bilen Osmanlı paşası sırf bu yüzden Rus donanmasına ateş açıp savaşı başlattı. Bunun üzerine İngiltere, 1814 yenilgisinin öcünü almak isteyen Fransa ve Piyomente devletleride Osmanlının işgalini önlemek üzere Rusyaya savaş açtılar.

2 yıl süren kanlı savaşlardan sonra Rusya yenildi. Sivastopol düştü. Çar Nikola ya üşütüp hastalanarak öldü, yada üzüntüden intihar etti. Yeni Rus çarı Aleksandır taraflara onurlu bir barışa hazır olduğunu söyledi. Yapılan barışta her iki tarafta aldıkları toprakları birbirine iade etti. Osmanlı ve müttefikleri Kırımdan çıkarken Ruslar ele geçirdikleri Karsı boşalttı. Ancak Batı Avrupa devletleri savaşı başlatanın Osmanlı olduğu gerekçesiyle savaşın bütün masraflarını Osmanlıya yüklediler. Osmanlı ağır borç altına girip kısa sürede hazinesi çöktü. Ayrıca sonraki yıllarda sözkonusu devletler Rusyayı kontrol altında tutup Balkan milletlerine bağımsızlık kazandırdıkları yetmiyormuş gibi zamanla Afrikanın bütün Osmanlı topraklarını aralarında paylaştılar.
Bu Durum :

• Ruslar; İstanbul ve Boğazlara yerleşmek, Balkanlar'da taraf toplamak düşüncesindeydi.
• Rus­ya bu amaçla İngiltere ile görüştü.
• Kutsal İttifak'a göre Hıristiyanlar kiliseyi ziyaret edip, tören yapmak istiyordu.
• Katolik ve Ortodokslar rekabet içindeydi.
• Katoliklere kapitülasyon hakkı verilmişti.
• Napolyon Osmanlıya başvurarak Katoliklere hak istedi.
• Rus çarı Nikola İstanbul'a Mençikof u elçi olarak gönderdi.
• Bu elçi Osmanlı'ya zorla bazı maddeler kabul ettirdi.

Bunlar;
1. Kutsal yerlerde Ortodokslara tanınan hakların tanınması.
2. Osmanlılar bu durumu Fransa ve İngiltere'ye bildirdi.

• Kutsal yerler meselesi Rusya'yı memnun edecek şekilde çözüldü.
• Osmanlılar bu savaştan sonra İngiltere'den ilk defa borç para aldı. (1854)

• Bu savaşın sonunda imzalanan Paris antlaşması Rusya'nın Osmanlı üzerindeki emellerine, geçici olsa da bir durdurma getirmiştir.
• Osmanlı Devleti'nin Avrupa devleti sayılması, Avrupa hukukundan yararlanması, iyi Avrupa devletlerinin kefilliklerine göre yönlenmesi onur kırıcıdır.
• Bu maddeler kağıt üzerinde kalmıştır.Rusların, Karadeniz'de tersane bulundurması haksızlığı ortaya çıkarmıştır.
• Bu durumlar Osmanlı Devleti'nin zararına olmuş, Avrupalı devletler Osmanlı Devleti'nin içişlerine karışmıştır.
• 1853'de Osmanlı Donan­ması Ruslar tarafından Sinop'ta yakıldı.