Devlet Yönetimi
Devletin başında sultan bulunmaktaydı. Ülke, sultan ve ailesinin ortak malıydı. Sultan aynı zamanda ordununu komutanıydı. Sultanın temel görevi, halkın güvenliğini sağlamak, halkının mutluluğunu ve huzurunu korumaktı.
Devlet işleri divanda görülmekteydi. Divana sultan başkanlık ederdi. Sultandan sonra en yetkili kişi vezirdi. Sultan olmadğında divana vezir başkanlık ederdi.
Devletin ilk başkenti İznik'ti. I. Haçlı seferinden burası kaybedilince merkze Konya'ya taşındı. Ülke toprakları eyelatlere (il) ayrılmıştı. İller, valiler tarafından yönetilmekteydi. Selçuklularda, sultan çoçukları melik ünvanıyla illere gönderilirdi. Burada yöneticilik yapan meliklerin başında ise onlara hocalık yapan atabeyler bulunmaktaydı. Bu şekilde melikler devlet yönetimi konusunda bilgi ve tecrübe sahibi olmaktaydı.Vilayetlerde güvenlik işlerinden subaşılar sorumluydu. Adalet işlerine ise kadılar yürütmekteydi.
Ordu Yönetimi
Anadolu Selçuklu Devleti'nde ordu;
A)Hassa Ordusu
Padişaha bağlı maaşlı askerlerdir.
B)İkta Ordusu (Tımarlı Sipahi)
Toprak sahipleri tarafından yetiştirilen askerler.
Beyliklerin gönderdiği askerlerden oluşmaktaydı.
Bunun yanı sıra donanma önemli bir yere sahipti. Alanya ve Sinop'ta tersanelerde yapılan gemilerle ülke güvenliği sağlanmış sve ticari faaliyetlerin güvenli bir şekilde yapılması sağlanmıştır.
Sosyal ve Ekonomik Hayat
Türkler, Anadolu'da yaptıkları eserlerle sosyal ve ticari hayatın canlılık kazanmasında büyük rol oynadılar. Anadolu'yu bayındır hale getirdiler. Yeni şehirler kurdular.
Anadolu Selçuklu Devleti döneminde halk, göçebe, köylüler ve şehirliler şeklinde üç kısıma ayrılmaktaydı. Göçebe olanlar hayvancılıkla, köylüler tarımla, şehirliler ise ticaretle uğraşmaktaydı. Ülke ekonmisi büyük oranda tarim ve hayvancılığa dayanmaktaydı.
Ticaret de önemli bir yere sahipti. Selçuklu sultanları, ticareti geliştirmek için kervansaraylar yaptırmışlardır. Ticaret kervanlarının güvenliğini sağlamak için bazı önlemler almışlardır. Zarara uğrayan ticaret kervanlarının zararlarını karşılamışlardır.Ticaret kervanları buralarda üç gün ücretsiz kalabilmekteydi.
Şehirde sanatla uğraşan kişilerin kurdukları Ahi Teşkilatı ticaretin gelişmesinde önemli bir yere sahiptir. Ahilik teşkilatında aynı meslekle uğraşanların kurdukları Loncalar (esnaf grupları) bulunmaktaydı.
Loncaların Faaliyetleri (Ahilik Teşkilatı)
Ürettikleri malların kalitesini ve fiyatlarını kontrol etme.
Faaliyet alanlarıyla ilgili kalifiye işçi ihtiyacını karşılamak
Ahi teşkilatında her mesleğin başında en yaşlı ve saygın kişi Ahi Reisi olarak bulunmaktaydı. Ahi teşkilatı, toplumsal birliği ve beraberliğin oluşmasını sağlamış ev İslamiyetin Anadolu'da yayılmasına katkıda bulunmuştur.
Din ve İnanış
Nüfusun çoğunluğunu Müslüman ve Türkler oluşturmaktaydı. Ülkede Hıristiyan ve Süryaniler de bulunmaktaydı. Herkes inancını rahatlıkla yaşayabilmekteydi. Anadolu'da hoşgörü kültürü hakimdi.
Yazı, dil ve edebiyat
Türkiye Selçuklu Devleti döneminde, bilim dili Arapçaydı. Resmi dil ve edebiyat dili ise Farsaçydı. Arap alfabesi kullanılmaktaydı.Sultan ve halk Türkçe konuşmaktaydı. Sultanlar, eğitime büyük önem verdiler. Medrese ve kütüphaneler yaptırdılar. Bilginleri korudular. Tokat, Kayseri ve Konya önemli billim merkezleriydi. Bu dönemde Muhiddin Arabi ve Mevlana gibi önemli bilginler yetişmiştir.
Beylikler döneminde ise Türkçe önem kazandı. Karamanoğu Mehmet Bey, "Bundan sonra divada, dergahta, meclis ve meydanda, Türkçe'den başka dil kullanılmayacaktır." fermanıyla, Anadolu'da ilk defa Türkçe'yi resmi dil olarak ilan etti (1277). Bu dönemde yaşayan Yunus Emre ise şiirlerini halkın kolaylıkla anlayacağı bir Türkçe ile yazmıştır.
Bilim ve Sanat
Türkiye Selçuklu Devleti ve beylikler Anadolu'da çok sayıda medrese, han, hamam, cami, kervansaray, imaret, çeşme, su kemeri, darüşşifa ve köprü gibi mimari eserler yaparak Anadolu'nun bilim kültür ve sanat alanında gelişmesini sağladılar. Yaptıkları medreselerde dini bilgiler, matematik, astronomi, fizik, ve tıp alanlarında eğitim verdiler.
Anadolu Selçuklu Devleti ve beylikler döneminde yapılan eserler
-İnce Minareli Medrese, Karatay Medresesi - Konya
-Şifaiye medresesi, Buruciye Medresesi, Çifte Minareli Medrese, Gök Medrese - Sivas
-Çifte Minareli Medrese - Erzurum
-Kayseride Hond Hatun ve Hatuniye Medreseleri
-Erzurum Ulu Camii - Saltuklar
-Divriği Ulu Camii - Mengücekliler
-Tokat Yağıbasan Medresesi - Danişmentliler (Anadolu'da yapılan en eski medresedir.)
-Divriği Külliyesi - Mengücekliler (Anadolunun en eski külliyesidir.) Küliye: Cami, medrese, hastaneden oluşan yapılar.
Ayrıca,bunun yanında,Selçuklular çinicilik, dokumacılı, hat sanatı, maden işçiliği de gelişmişti. İznik, çinileri ile ünlü bir yerdir.
BAKINIZ Büyük Türk Devletleri - Anadolu Selçukluları 
