ENERJİ

a. (fr. dnergie; geç lat. energia; yun. energeia, hareket halinde güç'ten).
1. Eyleme geçmeyi ve tepki göstermeyi olanaklı kılan güç: Günün sonunda bütün enerjisi tükenmek.
2. Belirli bir eyleme yönelik istenç; kuvvet, manevi güç: Hasma karşı koymak için bütün enerjisini topladı.
3. Fiziksel bir sistemi ayırt eden, sistemin bütün iç dönüşümleri sırasında aynı değeri koruyan (korunum yasası) ve sistemin etkileşime girdiği öbür sistemleri değişikliğe uğratma yeteneğini ifade eden büyüklük. (Si birimi: joule.) [Bk. ansikl. böl. Fiz.].
4. Enerjisi olan bir fiziksel sistemin görüngübilimsel kiplerinden her biri (Enerji, mekanik [kinetik ve potansiyel], ısıl, elektriksel, manyetik, ışıl, kimyasal, hidrolik, nükleer enerjiler diye ayırt edilir.) [Bk. ansikl. böl. Fiz.].
5. Enerji kaynakları ya da yalnızca enerji. enerji üretiminde yararlanılan doğal olayların ya da hammaddelerin tümü. (Bk. ansikl. böl. Fiz.)

—Fizyol. Enerji verici besin, harcadığı enerjiyi ve tükettiği maddeleri yerine koymak için organizmaya gerekli olan besin.

—İklimbil. Enerji bilançosu, gezegenimizin atmosferinin üst kesiminde saptanan genel bilanço. (Güneş'in Yer'e yolladığı ışıma enerjisi Yer'in yeniden yaydığı enerjiye eşittir. Bu olgu günümüzde gezegenimizin ne ısınmasının ne de soğumasının nedenini açıklar. Bu dengeyi orta ve yüksek enlemlerdeki ısı açığı il« alçak enlemlerdeki ısı fazlalığı sağlar. Işıma enerjisi atmosferin alt kesiminde de tutulabilir:
net R = (S+D) (1-a) - (T-A) [S doğrudan Güneş ışıması, D yayılan Güneş ışıması, a gezegen yüzeyinin albedosu, T toprağın özgün ışıması, A atmosferin özgün ışımasıdır.])

—Psikan. Ruhsal enerji, LİBİDO'nun eşanlamlısı.

—Ruhbil. Zihinsel enerji, Ch. E Spearman’ın g etkenine getirdiği yorum. (Ona göre bu etken, bireyin sahip olduğu ve bütün zihinsel etkinliklerinde ortaya koyduğu genel enerji düzeyini gösterir.)

—Teknol. Toplam enerji, bir yakıttan, ısıl enerji, elektrik enerjisi ya da mekanik enerjinin birlikte üretimi.

—Termodin. iç enerji, dengedeki bir sistemin hal fonksiyonu. (Sistemi oluşturan tüm parçacıkların, sistemin tümüyle devi- nimsiz olduğu bir karşılaştırma sisteminde ölçülmüş kinetik'enerjileri ile etkileşim enerjilerinin toplamının ortalama değerine eşittir. Genellikle U ya da E ile gösterilen belli bir cismin iç enerjisi yalnız mak- roskobik değişkenlere [sıcaklık, hacim, mıknatıslanma vb.], ideal bir gazın iç enerjisi ise yalnızca sıcaklığına bağlıdır. Bir sistem 1 halinden 2 haline dönüştüğünde, sistemin U2- U, iç enerji değişimi, dönüşüm sırasında aldığı W işi ile Q ısısının [Joule cinsinden ölçülmüş] toplamına eşittir: U2- U, = W+Q; W ile Q sistemin bir halden ötekine geçiş biçimine bağlıdır; oysa U2-U, buna bağlı değildir. Bu olgu termodinamiğin birinci ilkesini oluşturur.) ll Serbest enerji, dengedeki bir sistemin, F=U-TS eşitliğiyle gösterilen hal fonksiyonu. (Eşitlikte F serbest enerjiyi, U iç enerjiyi, T sıcaklığı ve S sistemin entropisini gösterir. Eşsıcaklıkta gerçekleşen bir dönüşüm sırasında serbest enerjide oluşan değişim, sistemin aldığı işe eşittir.)

—Zootekn. Enerji alımı, herhangi bir besinle bir rasyonda hayvanın aldığı enerji miktarı. (Bk. ansikl. böl.) ll Enerji ihtiyacı, bir hayvanın normal yaşamını sürdürmesi ve ürününü ya da ürünlerini verebilmesi için besin olarak alması gereken enerji miktarı. (Bk. ansikl. böl.) ll Besin enerjisi, besinlerle sağlanan enerji.

—ANSİKL. Fiz. Enerji, aşağıdaki ana özelliğiyle, fiziğin temel kavramlarından birini oluşturur: yalıtılmış bir sistemin toplam enerjisi değişmez. Dolayısıyla böyle bir sistemde enerji kazanımı ya da yitirimi olamaz; yalnızca bir enerji biçiminden öbürüne dönüşüm ya da bir sistemden ötekine enerji aktarımı sözkonusu olabilir. Enerji, fiziğin bütün dallarında rastlanan ve bunların uyumunu sağlayan çok genel bir kavramdır.

BAKINIZ
Enerji (Erke) Nedir? Enerji Birimleri ve Enerji Türleri
İş - Güç - Enerji