Eş Anlamlı Sözcükler (Eş Anlamlı Kelimeler)
Aynı varlık ya da kavramı karşılayan farklı sözcüklere “eş anlamlı sözcükler” denir. Eş anlamlı sözcüklerin yazılışları farklı, anlamları ise aynıdır. Eşanlamlı sözcükler aynı kavramı karşılar, birbirinin yerine kullanılabilir; aralarında hiçbir anlam farkı yoktur. Genellikle bir dile başka dillerden gelen sözcükler ile o dilin kendi söz varlığındaki sözcükler arasında eş anlamlılık görülür.
Örneğin; - ev-konut,
- imtihan-sınav,
- mektep-okul,
- hürriyet-özgürlük,
- bellek-hafıza,
- cevap-yanıt,
- kıla-vuz-rehber,
- amaç-gaye-hedef-maksat,
- kaybetmek-yitirmek
sözcükleri aynı anlamda kullanıldığında eş anlamlıdır.
Ancak bir sözcüğün başka bir sözcükle eşanlamlı olup olmadığını cümledeki kullanımına göre belirlemek daha doğru olur. Örneğin “kara” sözcüğünün eş anlamlısı “siyah"tır.
Ancak; - “Onun gibi kara gün dostu adam az bulunur.”
cümlesinde “kara” sözcüğünün eş anlamlısı “siyah” değil, “kötü”dür.
- “Bu soruların tıpkısını geçen yılki sınavda da sormuşlar.”
- “Bu kalem, benim masamdakinin aynısıydı.”
Bu cümlelerde geçen “tıpkısı” ve “aynısı” sözcükleri aynı anlamdadır. - “Odasındaki el dokuması, değerli halıları toplamış.”
- “Kıymetli eşyalarını ayrı bir kutuya yerleştirmiş.”
Bu cümlelerde geçen “değerli” ve “kıymetli” sözcükleri Eş Anlamlı kelimelerdir. - “O eskiden güçlü bir çocuktu.”
- “Pehlivanlardan kısa boylu olanı daha kuvvetliydi.”
Bu cümlelerde geçen “güçlü” ve “kuvvetli” sözcükleri anlamdaş sözcüklerdir.
Eşanlamlılık farklı sözcüklerin aynı anlama gelmesiyle olabileceği gibi, aynı sözcüğün farklı cümlelerde aynı anlama gelmesiyle de olabilir. Örneğin “batmak” sözcüğünü farklı cümlelerde kullanalım:
I. Ülkenin en ünlü turizm şirketi batmış.
II. Çamurda oynayan çocuğun üstü başı batmış.
III. Onun bu sözleri bana battı.
IV. Kayıklardan biri gölün bu bölümünde batmış.
V. Okyanusta çarpışan gemiler batmış.
“Batmak” sözcüğü I. cümlede “iflas etmek”, II. cümlede “kirlenmek”, III. cümlede, “dokunmak, rahatsız etmek” anlamında kullanılmıştır. IV. ve V. cümlede ise “bir sıvının üstündeyken içine gömülmek” anlamında kullanılmıştır. O halde bu cümlelerde “batmak” sözcüğünün sadece IV. ve V. cümledeki kullanımları anlamdaş sözcüklerdir
BAKINIZ Anlam Bakımından Kelimeler (Sözcükler) Son düzenleyen Safi; 20 Kasım 2016 18:53
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
