GÖVDE

1. Bir şeyin ana bölümü: Kemanın gövdesi. Geminin gövdesi.
2. BEDEN'in eşanlamlısı.
3. Bir ağacın köklerinden, iri dallarının başlangıcına dek uzanan bölümü.
4. Kesilmiş hayvanın sakatatı çıkarıldıktan sonra geri kalan kısmı.
5. Gövde gösterisi, belli bir görüş ve amaçla birleşenlerin güçlerini göstermek ereğiyle büyük bir topluluk halinde yaptıkları gösteri: Partilerin gövde gösterisi. ll Bir şeyi gövdeye indirmek, onu büyük bir iştahla yemek.

—Al. tak. Bir çivinin başı ile ucu arasında kalan bölümü. ll Tornavida gövdesi, bir tornavidanın, vida başına girecek ucu (yassı, yıldız vb.) taşıyan silindirsel bölümü.

—Antropol. Gövde göstergesi, oturan bir insanın boyunun, aynı insanın ayaktaki boyuna bölümünün 100 ile çarpımı sonucu elde edilen oran. (Gövde göstergesi, insan topluluklarını sınıflandırmaya yarar. Gerçekten de bu gösterge topluluklara göre büyük değişiklikler gösterir: örneğin, güney sahra topluluklarında gösterge düşük, eskimotorda yüksektir. Bu gösterge, bugün işlemsel sayılmayan baş göstergesine göre çok daha anlamlıdır.)

—Balıkç. Bir trol ağı torbasının alt kesimi.

—Bot. Üstün yapılı bitkilerde ve yosunlarda yaprakları ve varsa dalları taşıyan ana eksen. (Gövde genellikle yerin üstünde ve dik olur, ama biçim ve yapı bakımından büyük bir çeşitlilik gösterir.) [Bk. ansikl. böl.)

—Denize. Bir geminin gövdesi, bir geminin su altında kalan şişkin bölümü.

—Dilbil. Hint-Avrupa dilbiliminde, kökten ve gövde ünlüsünden oluşan temel biçim. (Gövde, ad çekimine [ad gövdesi] ya da fiil çekimine [fiil gövdesi] temel oluşturan biçimdir).

—Dülg. Bir kirişin, profilli ya da bileşik bir putrelin dolu ya da kafes biçiminde düşey bölümü. (Gövde, tablaları, kanatları ya da başlıkları birleştirir.)

—Dy. Dingil gövdesi, monte edilmiş bir dingilde, tekerleklerin kamalandığı ana parça. (Kovanları oluşturan perdahlı ve döner iki bölüm içerir.) (AKSDİNGİL de denir.)

—Bir dingilde (ya da jantta) sıcakta ya da presle tekerlek gövdesinin (ya da bandajın) kamalandığı silindirsel bölüm.

• Tampon gövdesi, bir tamponda uç traversine bağlanan ve içinde tampon diskinin devingen parçasının ötelemesine olanak veren bölüm.
• Tekerlek gövdesi, bir tekerlekte janta takılan bandaj dışında, göbek, metal çubuklar ve janttan oluşan bütün.

—Bir vagon ya da lokomotif tekerleğinin, disk biçiminde metal bir kütleden ya da göbeğe bağlanan metal çubuklardan oluşan temel bölümü.

—Elektrotekn. Bir elektrik makinesinin etkin öğelerine destek görevi yapan ve çatkıyı oluşturan parça ya da parçalar kümesi. ll Bir elektrik aygıtında, olağan durumda gerilim altında olmayan, ancak bir arıza halinde gerilim taşıyabilen iletken bölüm.

• Gövdeye bağlama, bir iletkeni bir makinenin çatkısına ya da genellikle toprak rolü oynayan metal bir kütleye bağlama.
• Manyetik gövde, bir makinede ya da bir elektromanyetik aygıtta, indükleme akılarını yönlendiren ferromanyetik parçaların tümü.

—Esk. sil. Okun temrenle yelek arasındaki ahşap ana bölümü. ll Hayvan zırh takımında, parçalı alın zırhının tepelik ve yan kanatlar dışında kalan bölümü.

—Havc. Bir uçak ya da planörde kanatları kuyruk takımına bağlayan ve yolcu ya da yük taşıyan mekik biçimindeki bölüm. ll Motor gövdesi, hava katmanına en iyi dalışı sağlayacak biçimsel yapı vermek için bir motoru çevreleyen kaportadan ve bu motordan oluşmuş bütün.

—Hidr. Silindir gövdesi, pompa gövdesinin, içerisinde pistonun devindiği bölümü.

—Isıt, havld. ve Isıbil. Silindirsel gövde, büyük su sığalı bir kazanın en büyük bölümünü oluşturan silindirsel yatay bölme.

—Karş. anat. Bedenin baş ile kuyruk arasında kalan bölümü. (Omurgasızlarda gövdenin tanımı büyük farklılıklar gösterir. Buna karşılık omurgalılarda gövdenin temel özelliği genel solom boşluğudur [kuyrukta bulunmaz). Balıklarda ve amfibyumların larvalarında gövde hemen baştan sonra gelirse de erişkin amfibyumlarda ve amriiyonlularda solom boşluğu bulunmayan bir ara bölgeyle [boyun] baştan ayrılır. Dörtayaklıların gövdesi de iki bölüme ayrılır: önde bulunan göğüs bölümü akciğerleri ve yüreği kapsar; arkadaki karın bölümündeyse öbür içorgan- lar vardır; memelilerde bedenin orta sınırını diyafram, kuşlarda ve timsahlarda “yalancı diyafram” oluşturur.)

—Kilitç. Kilit kasasının dibini oluşturan, oldukça kalın sac levha. (Mekanizmanın çeşitli parçalarını taşır ve karşılığı oluşturmak üzere kıvrılmıştır.) ll Silindir gövdesi, silindirli kilidin çoğunlukla pirinçten yapılan kasası.

—Mak. san. Saçtan yapılmış bir aygıtın (basınçlı depo, kule, değiştirici), bir vananın, bir pompanın vb.’nin ana bölümü. ll Bir makinenin, kaynakla ya da dökümle elde edilen ve diğer öğelere destek görevi yapan çatkısı. ll Pompa gövdesi, bir pompada, pistonun devindiği içi boş silindir.

—Marangl. Rende gövdesi, bir parçayı elle işlemek için bir tığ yerleştirilen ve sıkıca tutturulan sert ağaçtan kundak. (Rende, lamba rendesi, düz taban vb. gövdeli aletlerdir. Gövde için ince dokulu sert ağaçlar gerekir: üvez ağacı, gürgen, meşe; kimi zaman kayın da kullanılır; ancak bu halde aşınmaya elverişli alt yüz ya da taban sert ağaçla kaplanır.)

—Metalürj. Bazı metalürji fırınlarında (yüksekfırın, kupol fırını) tüyerler ile ağız arasında yer alan ve erime bölgesini içeren ana bölüm.

—Meteorol. Bulut gövdesi, bir bulut sisteminin ılıman alçak basınçların ayırtedi- ci özelliğini oluşturan merkez bölümü.

—Mim. Minarelerde, pabuçla şerefe arasındaki ana bölüm.

—Mim. ve Süslem. sant. Sütun gövdesi, sütun ya da sütuncuğun, taban ve başlık arasında kalan bölümü. (Sütun gövdesi tek bir bloktan oluşabileceği gibi [tektaş] küçük öğelerin bir araya getirilmesiyle de [örgülü ya da kasnaktı] yapılabilir. Dik ya da helis biçiminde [burma sütun), düz ya da yivli olabilir. Sütuncuk biçimindeki tüm nesnelerin de birer gövdesi bulunur.) [Bk. ansikl. böl.)

—Müz. - TEKNE, ll Çeşitli davulların, üzerine deri gerilen, boru, silindir, koni ya da kâse biçimindeki ana parçası.

—Nalbantl. Mıh gövdesi, mıhın, boyunla uç arasında kalan uzunca bölümü.

—Ormanc. Ağacın yerden tepeye kadar olan kısmı. (Bk. ansikl. böl. Bot.)

• Gövde uru, özsuyun dolaşım kusurundan (yara, böcek sokması) dolayı bazı ağaçların (dişbudak, karaağaç, ceviz, akçaağaç..,) gövde ve dallarında oluşan ur. (Bu çıkıntıların üzerinden dallanıp budaklanmış birçok kısa dal çıkar. Urun çevresinden geçen odun lifleri, bu ağaçlardan yapılan kaplama levhalarına ilginç bir görünüm verir ki, ince marangozlukta aranan bir özelliktir.)
• Dalsız gövde, ağaçlarda yerle ilk büyük dal arasındaki kısım.

—Petr. san. Basınçlı bir deponun, ısı değiştirici bir aygıtın (değiştirici, yeniden kaynatıcı, soğutucu, kondansör vb.) ya da herhangi bir kazan aygıtının genellikle silindir biçimindeki dış bölümü.

—Polim. Aşılı bir eşpolimerin ana zinciri,

—Saatç. Temel işlevi bir zaman aygıtını ya da başka bir aygıtı oluşturan sistemleri birleştirmek ya da yönlendirmek olan parça grubu. (Gövde bir şasiden, bir ya da birçok baskıdan, tek parça bir çatkıdan ve bir kapaktan oluşabilir.)

—Sil. Bir silah namlusunda, mekanizmanın vidalandığı bölüm.ll Zırhlı araç gövdesi, bir zırhlı aracın, motor, mekanizma ve mürettebat bölgesini içeren bölümü. (Bk. ansikl. böl.)

—Uz. havc. itici gövdesi, barutlu bir iticiyi saran kılıf.