TARİHÇESİ

Rio ismi karnavalın yapıldığı şehir olan Brezilya’nın en büyün şehirlerinden biri olan Rio De Janeiro’dan alıyor ismini. Sambasıyla, plajlarıyla, güzel kızlarıyla ve hani şu Corcovado dağının tepesindeki ünlü 38m’lik dev İsa heykeliyle ünlü olan şehir burası. Sao Paolo’dan sonra Brezilya’nın ikinci büyük şehri ve yaklaşık 6 milyonluk nüfusa sahip. Rio Karnavalı ise genellikle Şubat ayına rastlayan, 4 gün boyunca süren bir sınırsız eğlence etkinliği. Karnaval boyunca dünyanın dört bir yanından eğlenmeye meraklı binlerce kişi Rio’ya akın ediyor. Öyle ki ortalama 3 bin - 5 bin arası yarışmacının katıldığı yarışmayı canlı izlemek için sadece Karnaval alanına 150 bin kişi geliyor. Bu sayıya TV başındaki izleyicileri de eklersek ortaya çıkan rakam gerçekten de inanılmaz oluyor. Şubat dedik ama Brezilya’nın Güney Yarım Küre’de olduğunu hesaba katarsak Şubat ayının en sıcak ay olduğunu görürüz.
Karnaval tarihi Paskalya’ya göre değişiyor. Paskalya tarihi her yıl değiştiğinden karnaval tarihi de değişiyor; her yıl Paskalya’dan 7 hafta önce düzenleniyor. Geleneksel olarak Cumartesi, Pazar, Pazartesi ve Salı günleri yapılıyor. Bu dört günün iki günü 14 samba okulunun yarışmasıyla geçiyor ve festival alanı rengarenk görüntülere sahne alıyor.

Rio’da düzenlenen karnaval kayıtlarına ilk olarak 1723 yılında rastlanmış. O zamanlar Portekiz adalarından Brezilya’ya göçenler Entrudo isimli bir eğlence getirmişler Brezilya’ya. Amaç bir yerde meydanda toplanan insanların birbirlerine su ve kireç tozu atarak eğlenmeleriymiş. Daha sonra 19.yy ortalarında yine bir Portekizli olan José Nogueira de Azevedo Pazartesi günleri arkadaşlarını toplayıp caddelerde davul, tef gibi aletler çalarak eğlenceler düzenlemeye başlamış, buna da Zé Pereira ismini vermişler. 1885 yılında ise Grandes Sociedades isimli yeni bir karnaval yapılmış ve imparator da dahil 80 kişilik aristokrat grubu da bu eğlenceye katılmış. Değişik kostümler ve maskeler takan grup çiçeklerle ve müzik eşliğinde sokaklarda yürümüş. Ardından 1870 yılında Cordão Carnavalesco isimli bugünküne daha yakın bir karnaval yapılmış. Bunda kral, kraliçe, cadı, köylü ve cadı kostümleri gibi kıyafetler giyen insanlar büründükleri karakterler gibi performanslar sunarak karnavala renk katılmasını sağlamışlar. Daha sonra sponsorluklar, orkestralar ve koroların da katılımı sayesinde eğlence giderek büyümüş ve bugünkü Rio Karnavalı böylece oluşmuş. 2. Dünya Savaşı esnasında her ne kadar festival yapılmasa da savaşın sonlanmasıyla birlikte tekrar festival başlamış ve içine yarışma da katılarak bildiğimiz Rio ortaya çıkmış.

Bu Brezilyalılar da ne ilginç insanlar diyeceksin sanki. Sokaklara dökül, saatlerce ağır kostümler altında dans et, çığlık çığlığa bağır! Birçoğumuz diyecek ki bu ne büyük işkence. Ama gel gör ki samba ruhu bu, insanın kanı kaynıyor; TV başında izlerken bile canı ortalığa çıkıp deli gibi dans etmek istiyor. Bir de oradaki atmosferi düşün. Sokaklar cıvıl cıvıl, bütün caddeler gökkuşağı gibi, her yerden farklı bir müzik yükseliyor. Vallahi şundan eminim sen de orada olsan yerinde duramaz sabaha kadar dans ederdin!

Fakat bu samba başka samba. Eğlenme amacının dışında bir amacı daha var: yarışmak. Karnavalda gördüğün figürler, dekorlar ve kostümler hepsi eğlenmenin dışında yarışmada en iyi samba okulu olabilmek amacına da hizmet ediyor. Karnavala katılan yarışmacılar 14 okul içinde en iyisi olabilmek için bütün enerjilerini harcarlar. Rio de Janeiro’da birçok samba okulu vardır. Bunlar samba öğretmezler, sadece samba severlerin oluşturduğu topluluklardır. Belirli aralıklarla toplanıp dans geceleri düzenlerler ve üyeler birbirleriyle kaynaşmayı amaçlarlar. Rio Karnavalı’na 3 bin – 5 bin arası üyeyle katıldıklarını hesaba kattığımızda bunların ne denli büyük topluluklar olduğunu da anlarız.

Karnavalın iki gününde 14 samba okulu geçişe katılır. Gruplar ikiye ayrılır ve bir günde 7 grup Sambodrome’da geçiş yapar. Akşam 9’da başlayan geçişler sabah 6, 7’ye kadar devam edebilir. Bir gurubun geçişi ortalama 70 dakika sürer. Okullar bir konu seçerler ve kostümleriyle, müzikleriyle, dekorlarıyla ve figürleriyle bu konuyu yansıtırlar. Bunu en iyi yapan grup jüri değerlendirmesi sonucu birinci olur. Birinci olan okul para ödülünün sahibi olur ve en iyi samba okulu unvanı alır. İşte bir samba festivali de böyle sonuçlanır, doyumsuz eğlenceye, renkli görüntülere ve uykusuz gecelere bir sonraki yıl tekrar yaşanmak üzere veda edilir.

BAKINIZ Dünya Kentleri: Rio De Janeiro