George Washington

(d. 22 Şubat 1732, Westmoreland, Virginia - ö. 14 Aralık 1799, Mt. Vernon, Virgina, ABD),
Bağımsızlık Savaşı (1775-83) sırasında Amerikan ordularının başkomutanı ve Birleşik Devletler’in ilk başkanı (1789-97).

Gençliği ve Bağımsızlık Savaşı öncesi deneyimleri.

Dedesi 1657’de İngiltere’den Virginia’ya göç eden Virginialı büyük toprak sahibi Augustine Washington’un (ö. 1743) oğluydu. On beş yaşma değin düzensiz olarak okula gitti. Matematiğin özellikle yerölçümünde kullanılan dallarında yetişti. Tütün yetiştirmeyi ve hayvancılığı öğrendi. Henüz 14-15 yaşlarındayken arazi ölçüm işlerinde çalışmaya başladı. Virginia ve Pennsylvania’da el değmemiş geniş toprakların kadastrosunu çıkardı. 1752’de üvey ağabeyi Lawrence Washington’un veremden ölmesi üzerine Virginia’daki en iyi malikânelerden birinin (Mt. Vernon) sahibi oldu. Zamanla topraklarını genişletti; kölelerinin sayısını artırdı ve toplum yaşamında önemli bir rol üstlendi. Yaklaşık 1775’e değin Mt. Vernon’daki uğraşları ve çevresi yaşamında temel yeri tuttu.

Büyük dedesinin Yerlilere karşı savaşlarının ve ağabeyinin askerlik yıllarının öykülerinden etkilenen Washington askerlikte yükselmek arzusundaydı. İngiltere ile Fransa’nın Fransız ve Yerli Savaşı (1754-63) olarak bilinen savaşın eşiğinde bulunduğu 1753’te Virgina valisi Robert Dinwiddie tarafından Fransızları uyarmak için Ohio topraklarına gönderildi. Fransızların bu toprakları ele geçirme konusunda kararlı olduklarını bildirmeleri üzerine Dinwiddie sefer için asker toplamak üzere Joshua Fry’ı albaylığa, Washington’ı da yarbaylığa getirdi. Nisan 1754’te Ohio Kumpanyasının kalesini takviye etmek için 160 kişiyle Alexandria’dan yola çıkan Washington, Fransızların kaleyi ele geçirerek Duquesne Kalesi adını verdiklerini öğrendi. Great Meadows’da bir kale kurarak 28 Mayıs’ta 30 kişilik bir Fransız öncü birliğine karşı ani bir saldırı düzenledi ve bu başarısından sonra albaylığa yükseltildi. Ama son Fransız ve Yerli Savaşı’nı başlatan bu saldırı güçlü bir Fransız karşı saldırısına yol açtı ve Great Meadows’da kuşatılan Washington 3 Temmuz’da teslim olmak zorunda kaldı. Ohio’da bir yıl süreyle yeni bir kale inşa etmemeyi kabul ederek döndüğü Virginia’ da saygıyla karşılandı. Şubat 1755’te Duquesne Kalesi’ni Fransızlardan almak üzere ordusuyla Virginia’ya gelen İngiliz General Edward Braddock’un yaverliğini kabul etti. Hasta olarak katıldığı bu seferin 9 Temmuz’da büyük bir felaketle sonuçlanmasının ardından askerleri toparlayarak Virginia’ya dönmelerini sağladı ve 23 yaşında bütün Virginia birliklerinin komutanlığına atandı. 1757 sonunda hastalanarak Mt. Vernon’a çekildi. 1758 ilkbaharında görevine döndüyse de Virginia Yasama Meclisi’ne seçildikten hemen sonra komutanlıktan istifa etti.

Ocak 1759’da Daniel Parke Custis’in dul karısı Martha Dandridge’le evlenen Washington onun geniş topraklarının da yönetimini üstlendi. Virginia’nın en zengin, en büyük ve en çalışkan toprak sahiplerinden biri olarak hareketli ve mutlu bir yaşam sürdü. İmparatorluğun yönetiminde çeşitli sorunlarla karşılaşan İngiltere Amerikan kolonilerinde bazı önlemlere yönelinceye değin de kralın sadık bir uyruğu olarak kaldı.

1763’te Allegheny Dağlarının ötesinde yerleşmenin yasaklanması Batı’ya doğru yayılmaya ilgi duyan Washington’ı rahatsız etti. 1764’teyse Ingiltere kolonilere vergi koymaya karar verdi. Washington Mayıs 1765’te Damga Yasası’na karşı çıkan karar tasarısının sunulduğu Yasama Meclisi toplantısına katıldı. Hemen ardından da İngiltere’deki Tofy yönetimine karşı kolonilerdeki Whig’leri desteklemeye başladı. Parlamentoya kolonilerin direnme kararının bildirilmesinden sonuç alınamayınca ticari savaş planını benimsedi ve son çare olarak özgürlük için silaha başvurulmasını savundu. Mayıs 1769’da İngiliz vali Yasamaleclisi’ni dağıtınca Raleigh hanında ithalat arşıtı kararların alındığı toplantılara katilli. Aralık 1773’te Boston Çay Partisi olarak ilinen olayın İngiltere’yle ilişkileri iyice erginleştirmesinden sonra Mayıs 1774’te virginialı temsilcilerin bir Kıta Kongresi oplama kararına imza koydu. Birinci Kıta kongresi’ne seçilen yedi delegeden biri )larak askeri üniformasıyla 5 Eylül 1774’te Philadelphia’daki toplantıya katılan Washington, Mart 1775’te Virginia’dan İkinci Kıta Kongresi’ne delege seçildi. Ayrıca Virginia’da daha deneyimli birçok subay bulunmasına karşın kişiliğine ve ününe duyulan saygı nedeniyle Virginia birliklerinin komutanlığını üstlenmesi istendi. Bu dönemde artık ılımlıdan çok radikal görüşleriyle tanınıyor, ama henüz İngiltere’den bağımsızlığı savunmuyordu.

Bağımsızlık Savaşı yılları.

(Bakınız Amerikan Devrimi ve Bağımsızlık Savaşı)
Washington’ın Lexington ve Concord’daki ilk çatışmalardan (19 Nisan 1775) hemen sonra bütün koloni birliklerinin komutanlığına getirilmesi büyük ölçüde siyasal bir pazarlığın sonucuydu: New England aceleyle toplanmış ordusunun desteklenmesi karşılığında başkomutanlığı Virginia’ya bırakmıştı. Virginia’nın Massachusetts gibi en güçlü kolonilerden biri olmasının yanı sıra Washington’ın güvenilirliği, kararlılığı, örgütleme yeteneği, sağduyusu ve etkileyici havası da 10 Mayıs’ta toplanan İkinci Kıta Kongresinde oybirliğiyle başkomutanlığa seçilmesinde rol oynadı.

Savaşın Temmuz 1775-Mart 1776 arasını kapsayan ilk aşamasında Boston Kuşatması’nı hiç gevşetmeyen Washington 17 Mart’ta kenti İngilizlerden teslim aldı. Ama savaşın kalan beş yılı içinde Amerikalılar birçok kez felaketin eşiğine geldi. Washington iyi bir taktikçi değildi. Her önemli durumda savaş kurulunu topluyor, komutanlarının görüşlerine uyarak saldırıyı geciktiriyordu. Buna karşılık orduda disiplin konusunda hiçbir zaman ödün vermedi. En kalabalık olduğu dönemde 20 bin kişiyi biraz aşan düzensiz ordusunu disiplin altına aldı; askerlerinde ulusal bilinci canlı tutmayı başardı. 1776’da Trenton ve Princeton’da umut verici zaferler kazandı. 1777’de İngilizlerin Philadelphia’yı ele geçirmesinden sonra ise kongrede New Englandlıların saldırılarıyla karşılaştı. Ama Kuzey-Güney arasındaki kıskançlığı yansıtan bir dizi entrikayı sonuçsuz bırakarak görevini korudu.

1778 ilkbaharında Fransa’yla ittifakın sağlanması savaşın gidişinde köklü bir değişmeye yol açtı. Birleşik bir Fransız-Amerikan saldırısından korkan İngiliz ordusu Philadelphia’dan New York’a çekildi. Savaşın sonunu belirleyen Yorktown Kuşatması’nda ise Washington ileri görüşlülüğünü ve komuta yeteneğini en iyi biçimde ortaya koydu. 19 Ekim 1781’de Yorktown’ı ve Cornwallis’in ordusunu teslim aldı. 1781-82 kışını Philadelphia’da Kıta Kongresi’nde geçirdikten ve 23 Aralık 1783’te başkomutanlık görevini kongreye iade ettikten sonra Mt. Vernon’a döndü.

Başkanlık dönemi.

1783 sonrasında Amerikan siyasal ortamı konusunda karamsar olan Washington, dostlarını sağlam bir birlik anlayışına yönelmeye çağırdı. Ama federal bir meclisin toplanması kararını şaşılacak kadar geç benimsedi. Potomac Irmağında ulaşım konusunda Virginia ile Maryland arasında bir anlaşmaya varılması gerekince 1785’te iki eyaletin temsilcilerinden oluşan bir komisyon Mt. Vemon’da toplandı. Federal meclisin çekirdeğini oluşturan bu toplantıdan sonra Washington bütün eyaletlerin 1787’de Philadelphia’ya temsilci göndermesi kararını onayladı. Virginia delegesi olarak katıldığı Philadelphia Anayasa Kurultayı’nın başkanlığına seçildi. Hazırlanan anayasanın kusursuz olduğuna inanmamakla birlikte onaylanması için büyük çaba harcadı; anayasanın kabulünden sonra da 1789’un ilk günlerinde belirlenen seçmenler kurulu tarafından oybirliğiyle yeni cumhuriyetin ilk başkanı seçildi.

30 Nisan 1789’da New York kentindeki Wall Street’te yapılan törenle yemin ederek göreve başlayan Washington' sekiz yıllık başkanlık dönemi boyunca parti bölünmelerinin üzerinde kalmaya çalıştı. Bütün ülkenin başkanı olduğunu vurgulayarak temkinli ve titiz bir politika izledi. İlk kabinesine Kuzey ve Güney eyaletlerinden eşit sayıda bakan seçti; Jefferson ve Hamilton arasındaki çekişmede dengeyi korumaya çabaladı. Ama Bank of the United States’in kurulması ve 1793’te başlayan Fransa-İngiltere savaşında tarafsız kalınması gibi konularda Hamilton’un görüşlerini benimsedi. Başkanlığının ikinci dört yılında Federalistlere biraz daha yakınlaşması mecliste sert tartışmalara ve kişisel saldırılara hedef olmasına yol açtı.

Genel baskıya karşın üçüncü bir dönem başkanlık yapmayı kabul etmeyen Washington Mart 1797’de Mt. Vernon’a çekildi. Bütün ülkenin yasa bürünmesine yol açan ölüm haberi Avrupa’ya ulaştığında İngiliz donanması ve Napoleon orduları anısına saygı gösterisinde bulundu. Dönemin birçok önderi tarafından tarihin büyük kahramanlan arasında gösterilen Washington ABD’de başkanlık kurumunun biçimlenmesinde çok önemli bir rol oynamıştır.