Oktay Rifat

(1914 Trabzon - 1988 İstanbul)
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Şair, oyun yazarı, TDK'nın ilk genel yazmanıdır. Ortaöğrenimini Ankara Erkek Lisesi'nde, yükseköğrenimini, Paris Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde tamamladı (1943). Garip şiir hareketini oluşturanlardan biri olan Oktay Rifat da, arkadaşları Orhan Veli ve Melih Cevdet gibi, Varlık'ta yayımladığı ilk şiirlerinde (1936-1940) bir süre hece ölçüsüyle yazdıktan sonra geleneksel kurallara karşı çıktı.

Şiir dilini basit söyleyişlere bağlayan, gücünü şaşırtıcı buluşlardan, espri ve yergiden alan dört-beş dizelik kısa kuruluşlar yazdı. Yer yer gerçeküstücü eğilimler de taşıyan bu ilk yenilikçi girişimlerden sonra halk şiir geleneğini geliştirme amacıyla değişik deneylere geçti. Ölçüye döndü, yarım ve tüm uyaklar kullandı (1943-1945). Daha sonra toplumsal sorunları içeren şiirlerinde bir yanıyla halk deyişlerinden tekerlemelerden yararlanarak alaya, yergiye başvururken, bir yanıyla yeni duyarlıklara açıldı, yeni imgeler aradığı lirik şiirler yazdı (1946-1954). Giderek soyut şiire yöneldi (1956-1960). Son yıllarda yeniliği öz'ünde arayan şiirler yazdı. Yazılarının yanı sıra şiir çevirileri de yaptı. İlk oyunu "Kadınlar Arasında" 1948'de Ankara Devlet Tiyatrosu'nca sahneye konulmuştu. Daha sonra "Oyun İçinde Oyun" (1949/1950'de oynandı) "Bir Takım İnsanlar" (1961'de oynandı), "Atlar ve Filler" (1962'de oynandı), "Çilli Horoz" (1964'te oynandı), "Zabit Fatma'nın Kuzusu" (1965'te oynandı), "Yağmur Sıkıntısı" oyunuyla TRT 1970 Tiyatro Sahne Eserleri Yarışması'nda başarı ödülü kazandı.

Şiir Kitapları

• "Garip" (Orhan Veli, Melih Cevdet'le birlikte, 1941),
• "Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üstüne Şiirler" (1945),
• "Güzelleme" (1945),
• "Karga ile Tilki" (1955 Yeditepe Şiir Armağanı, basımı 1954),
• "Perçemli Sokak" (1956),
• "Aşık Merdiveni" (1958),
• "Elleri Var Özgürlüğün" (1966),
• "Şiirler" (1970 TDK Şiir Armağanı, basımı 1969),
• "Çobanıl Şiirler" (1976),
• "Bir Cigara İçimi" (1980, Sedat Simavi Edebiyat Ödülü, basımı 1979),
• "Denize Doğru Konuşma" (1982),
• "Dilsiz ve Çıplak" (1984),
• "Koca Bir Yaz" (1987).

Romanları

• "Bir Kadının Penceresinden" (1976),
• "Danaburnu" (1980, Madaralı Roman Ödülü)
• "Bay Lear" (1982).

Çeviri Şiir Kitapları

• "Lâtin Ozanlarından Çeviriler" (1963)
• "Yunan Antologyası" (1964).

Basılan Oyunları

• "Bir Takım İnsanlar" (1961)
• "Kadınlar Arasında" (1966).