Türk Musikisi Makam ve Usulleri

Makam Nedir?
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Türk müziğinde belirli seslerin bir gam içinde işleniş biçimine verilen ad. Türk müziğindeki makamlar dörtlü ve beşli bölümlerin birleşmesiyle yapılır. Her makamın zemin, meyan ve karar olarak sıralanan seyir taslağına göre besteler kompoze edilir. Türk müziğinde 13 basit makam vardır, bunlar: Çargâh, Bûselik, Kürdî, Rast, Uşşak, Hüseynî, Nevâ, Hicaz, Uzzal, Humâyun, Zengûle, Suzinak ve Karciğar makamlarıdır. Makamları oluşturan dörtlü ve beşlilerde, arka arkaya gelen 4 sese "dörtlü", 5 sese de "beşli" denir. Bu 13 çeşit makam 6 çeşit dörtlü ve beşliden yapılmıştır. Basit makamlardan başka, basit makamlardan birinin yapısının bozulmadan bir başka perdeye aktarılmasından oluşan "şed" makamlar vardır. Sözgelimi Çargâh makamı "sol" perdesine aktarıldığında "mahur" makamı oluşur. Basit makamları oluşturan dörtlü ve beşlilerin daha değişik biçimlerde kullanılmasıyla "mürekkep" (bileşik) makamlar ortaya çıkar. Mürekkep makamlar durak perdelerine göre sekiz grupta toplanırlar:

1) Yegâh perdesi (8 makam);
2) Hüseynaşiran perdesi (8 makam);
3) Acemaşiran perdesi (4 makam);
4) Irak perdesi (10 makam);
5) Rast perdesi (13 makam);
6) Dügâh perdesi (37 makam);
7) Segâh perdesi (4 makam);
8) Puselik perdesi (1 makam).

MsXLabs Üye Girişi