Muallim Naci

NACİ, Muallim (1850 İstanbul-1893 İstanbul)
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Şair, yazar. Asıl adı Ömer'dir. Yedi yaşlarındayken babasının ölümü üzerine Varna'da bulunan dayısının yanına gitti. Medrese öğrenimi yaptı. Güzel yazı yazma yeteneğinden ötürü Hattat Hoca adıyla tanındı. Bir süre Varna Rüştiyesi'nde ikinci muallimlik yaptıktan sonra (1867) Mutasarrıf Sait Paşa'nın kâtibi oldu. Birlikte Rumeli ve Anadolu'da çeşitli kentleri gezdi. Paşanın hariciye nazırı olması üzerine, nezaretin Mektubi Kalemi'ne alındı.
Daha sonra Berlin elçiliğine atanan koruyucusuyla birlikte gitmedi. Memuriyetten ayrılarak gazeteciliğe başladı. Ahmet Mithat Efendi'nin çıkardığı Tercüman-ı Hakikat'ın edebiyat bölümünü yönetti (1883-1885). Saadet ve Vakit gazetelerinde çalıştı. Mecmuai Muallim adlı edebiyat mecmuasını çıkardı (1887). Bir süre de Mektebi Sultanî ve Mektebi Hukuk'ta hocalık yaptı.
Ertuğrul Gazi manzumesi, II. Abdülhamit tarafından beğenilerek manzum olarak Osmanlı tarihini yazmaya memur edildi. İleri yaşlarında Fransızca öğrendiği hâlde, düşünce ve beğeni alışkanlıklarıyla eskiden kurtulamayan Muallim Naci, yeni dil ve edebiyat görüşlerinin temsilcileri olan Şinasi, Namık Kemal ve Hâmid'e karşı durum aldı; tutucu görüşleriyle sonradan Edebiyatı Cedide akımı içinde birleşen gençleri de etkilemek istedi. Buna karşın, bireysel duyguları işlediği kimi gazellerinde yeni buluşlar, içtenlikle söylenmiş dizeler yazdı. Sözlük çalışmalarında verimli çabalar gösterdi.

Başlıca Yapıtları

"Hamiyyet yahut Musa Ebülgazan" (oyun, 1882)
"Terkib-i Bend, Yazmış Bulundum" (1883)
''Âteşpâre" (şiirler, 1884)
"Şerâre" (şiirler, 1886)
"Fürüzan" (şiirler, 1886)
"Muallim" (eleştiri yazıları, 1886)
"Demdeme" (şiirler, 1887)
"Istilâhât-ı Edebiye" (edebiyat terimleri, 1889)
"Çocuklar İçin Lûgat Kitabı" (1888)
"Ömer'in Çocukluğu" (anılar, 1889)
"Kamus-i Osmani" (Mürüvvet gazetesinde yayımlandıktan sonra kitap hâlinde, 1890)
"Lûgat-i Naci" (1890).

MsXLabs Üye Girişi