Sanat Akımları - Maniyerizm (Mannerizm/Özenticilik)

Maniyerizm Nedir? Maniyerizmin Özellikleri ve Maniyerizm Sanatçıları Hakkında Bilgi

Maniyerizm, Rönesansa karşı tepki olarak 16. yüzyılın sonlarına doğru Avrupa’da yerleşmeye başlayan bir sanat akımıdır. 16. yüzyılın sonlarında ve 17. yüzyılın başlarında özellikle İtalya’dan başlayarak Avrupa’nın diğer ülkelerine de yayılan siyasal huzursuzluğun ve Reform hareketlerinin sanat üzerindeki etkisi kaçınılmazdı. Bu dönemde Rönesans estetiği yadırganmaya başlandı. Antik kavramlara karşı tepki gösterildi ve Gotik ruhu yeniden canlandı. Sanatçılar, Gotiğin dinsel anlayışı ile Rönesansın klasik görüşünü benliğinde kaynaştırarak yaşadıkları dünyanın huzursuz kararsızlığını ve hareketliliğini yapıtlarında yansıttılar.

Maniyerizm, İtalyanca tarz anlamına gelen “maniera” sözcüğünden türetilmiştir. Önce Michelange-lo’nun coşkulu ve çağdaş ifadelerini “Maniera di Michelangelo” (Michelangelo tarzı) olarak tanımlayan sanatçılar tarafından benimsenmiş ve bu akım Barok sanatın başlangıç yıllarına kadar sürmüştür.

Maniyerizmin Genel Özellikleri

Rönesans Dönemindeki klasik sanatın ölçülü anlayış biçimi değişmiş, buna karşın Maniyerizmde abartılı ve hareketli biçimler önem kazanmıştır.
Resim ve heykelde figürler hareketlidir, havada uçuyormuş gibidir. Vücut formlarında bozulmalar dikkat çeker. Başlar vücuda oranla küçülmüş; boyun, el, kol ve beden ölçüleri uzatılmıştır.

Orgaz Kontunun Gömülmesi Eserine Genel Bakış

Sanatçının önemli bir yapıtı Orgaz Kontunun Gömülmesi Töreni adlı tablodur. Bu resim, Toledo kardinali tarafından katedral için ısmarlanmıştır. Resim üst üste iki bölümden oluşur. Altta, kontun iki aziz tarafından mezara konuluşu, üstte ise kontun ruhunun İsa’nın huzuruna çıkması gösterilmektedir. İki dünya arasındaki farklılık renk tonlarıyla vurgulanmıştır. Alt grupta soğuk kül rengi, üst grupta ise beyaz ve daha canlı renkler egemendir. Resimdeki yüzlerde portreci bir çalışma görülmektedir. Sol alt köşede küçük bir çocuk, eli ile ölüyü gösterip bir yandan da bize bakarak izleyici ile olayı bağlayıcı bir rol oynamıştır. Resimdeki her öge, doğal yasaların dışına çıkmaktadır. Aslında burada anlatılmak istenen de doğa dışı bir olay, bir mucizedir. Rönesans ruhuna çok ters gelen bu anlayış, kişilerin bu dünyayı unutmuşçasına dünyaya ait olmayan bir ışıkla aydınlatılmaları ve dalgalanma, bir başka sanat akımının, Baroğun habercisi olmuştur. Sanatçının diğer yapıtları arasında Mısır’a Kaçış, Meryem’in Göğe Yükselişi, Tebşir, Kralların Tapınması ve Toledo Manzarası sayılabilir.

Sanatçının huzursuz dünyası ışık ve renkle anlatılmıştır. Rönesanstaki parlak, canlı renkler yerini soğuk ve mat renklere bırakmıştır.
Resimde manzara önemini kaybetmiş, birden fazla mekân resme girmiştir.

Sanatçılar
Rönesans sanatçılarından İtalyan ressam Tiziano’nun resimlerinde görülmeye başlayan Maniyerist tarz Venedik’te Tintoretto ile sürmüştür. Maniyerizmin en ünlü temsilcisi El Greco’dur.

El Greco (El Greko) (1541-1614):

Girit Adası’nda doğmuş, Venedik’te eğitim görmüş ve Roma’da bulunduktan sonra Madrid’de yaşamış ve 1577 yılından ölünceye kadar İspanya’nın Toledo kentinde kalmıştır. El Greco İspanya’ya yerleştiği sıralarda Avrupa’da Reform hareketleri hızlanmış, tüm Avrupa’da olduğu gibi, İspanya’da da yeni bir dinsel görüş, mistik bir yaşam felsefesi ortaya çıkmıştır. El Greco, böyle bir ortamdan esinlenerek yapıtlarını yaratmıştır.

Sanatçı hakkında ayrıntılı bilgi için bakınız: El Greco

***
Lise Sanat Tarihi 1 - Doç. Dr. Mehmet Zeki İBRAHİMGİL
Ayrıca bakınız: Maniyerizm ve Barok Sanatı.PDF

MsXLabs Üye Girişi