Takvimler
İnsanların doğada bazı şeylerin periyodik bir döngü içerisinde olduğunu fark etmeleri zaman kavramını hissetmelerini sağlamıştır. Mevsimlerin değişmesi, ağaçların yılın belli bir döneminde meyve vermesi, hayvanların mevsimlere göre davranışları gibi gözlemler tekrarlanan zaman algısı olarak ilk insanların dikkatini çekmiştir. Bu tür periyodik tekrarlanan olaylar ve süregiden olayların ilkel biçimde not alınmasıyla ilk takvimlerin temeli atılmış oldu.

Ayrıca insanların kendilerini bir süreç içinde görmeleri, örneğin doğumdan ölüme uzanan sürecin gözlemlenmesi, ekinlerin büyümesi süreci gibi olgular da akıp giden zaman kavramını doğurmuştur.

TAKVİMLERİN OLUŞUMU
Zaman: Genel olarak olay ve olguların geçtiği, geçmekte olduğu ve geçeceği süreye denir.

• İnsanlar zamanı ölçerken ölçü aracı olarak Güneşi ve Ay'ı kullanmışlardır

Toplumlar; ekonomik, coğrafi ve kültürel değerlerinden ve ihtiyaçlarından esinlenerek ve bu ölçü birimlerini kullanarak farklı takvimler oluşturmuşlardır.
Takvimler, toplumlara göre fazla ve çeşitli olsa da temel olarak iki gurupta incelenir:
1. Güneş yılını esas alan takvimler: Dünyanın güneş etrafındaki bir tam dönüş süresini ( 365 gün, 6 saat) bir yıl olarak kabul eden takvimlerdir. 6 saatlik fark Miladi Takvimde 4 yılda bir, 1gün kabul edilir ve Şubat ayına eklenir. Şubat ayı o yıl 29 gün çeker, bu yıla da artık yıl denmektedir.
İlk defa Mısır'da kullanılmıştır. Günümüzde kullanılan miladi takvimin temelidir.
2. Ay yılını esas alan takvimler: Ayın Dünya etrafında 12 kez dönmesini (12 x 29.5 =354) esas almışlardır. Bu şekilde oluşturulan takvimlere AY TAKVİMİ diyoruz.
İlk defa Mezopotamya'da Sümerler tarafından kullanılmıştır. Günümüzde kullanılan Hicri takvimin temelidir.
Farklı takvim türleri, genellikle takvim başlangıçlarının farklılığından kaynaklanmıştır. Toplumlar, kendileri için önemli gördükleri dini, siyasi, sosyal ya da ekonomik olayları takvim başlangıcı olarak benimsemişlerdir. Örnek: Romalılar Roma'nın kuruluşunu, Müslümanlar Hicreti, Hıristiyanlar Hz. İsa’nın doğumunu gibi...


Takvimlerde zaman; yüzyıl, yıl, ay, hafta, gün şeklinde bölünerek düzenli bir sırayla gösterilir. Günlere ve aylara sahip oldukları kültürlerce isimler verilmiştir. Takvimin; sosyal, dini, ticari, idari amaçlarla ve en küçük biriminin "gün" olarak belirlendiği bir çizelge olduğunu söyleyebiliriz.

Takvimlerde süreler, genellikle güneş ve ay döngüsü gibi bazı doğal olaylarla ilişkilendirildiği gibi, hasat zamanı, suların yükselmesi veya çekilmesi gibi olaylar ile de ilişkilendirilmiştir. Birçok toplum kendi ihtiyaçlarına uygun modelli takvimler kullanmışlardır.
Tarihte pek çok takvim kullanılmıştır ve günümüzde de takvimlerde bir çeşitlilik mevcuttur.İlk Babil takvimleri kameri ayı temel alan bir sistemdi. Birbirini izleyen iki dolunay arasındaki 29,5 günlük dönem bir ay olarak hesaplanıyordu.

Güneş yılını temel alan ilk takvim eski Mısır'da görülür. Sirius yıldızının, Her sene taşan Nil Nehri'nin taşmasından hemen önce sabaha karşı parlaması Mısır yıllık takviminde başlangıç günü olarak kabul edilmişti.

Maya halkı ise geçmiş ve geleceğe yönelik olan ve periyodik olaylarla ilişkilendirilmemiş bir sistemle takvimlerini oluşturmuşlardı.
12 Hayvanlı Türk Takvimi : Bu takvim türklerin kullanmış oldukları en eski takvimdir. Güneş yılı esas alınmıştır. 12 hayvanlı takvimde her yıl bir hayvan ismiyle anılmaktaydı.
Celali Takvim : Bu takvim Büyük selçuklular zamanında hazırlanmıştır. Melihşahın hazırlattığı bu takvimde güneş yılı esas alınmıştır.
Hicri Takvim : Bu takvimde ay yılı esas alınmıştır. Başlangıcı ise Hz. Muhammed’in Mekkeden Medine’ye hicreti olan 622 yılını esas alır.
Rumi Takvim : Bu takvimde güneş yılı esas alınmıştır. Osmanlı devletinde resmi ve mali işlerde kullanılmak üzre 19. yy başında yürürlüğe giren bir takvimdir.
Miladi Takvim : Miladi takvimde güneş yılı esas alınmıştır. 1926 yılından bu yana kullanılan bir takvimdir. Bu takvimin temeli mısırlılara dayanır.

BAKINIZ
Hicri Takvim Nedir?
Rumi Takvim Nedir?
Miladi Takvim (Gregoryen Takvim) Nedir?
Celali Takvimi Nedir?
Kamerî Takvim (Ay Takvimi) Nedir?
On iki Hayvanlı Türk Takvimi Nedir?
Maya Takvimi Nedir?
Çin Takvimi Nedir?
Jülyen Takvimi Nedir?
Halk Takvimi Nedir?
Osmanlı'da Takvim