Nazar boncuğu

nazarlık olarak ta bilir, nazar değmesini önleyen bir simge olarak kullanılan göz resmi, göz biçiminde boncuk ya da bu amaçla hazırlanmış her türlü tılsımlı nesne. En yaygın olarak İÖ 6. yüzyıldan başlayarak siyah figür tekniğiyle yapılmış, kyliks (göz kupaları) adı verilen Eski Yunan içki kâselerinin üstünde yer alır. Bu kâselerin üstünde yer alan abartılı büyüklükteki gözlerin, tehlikeli ruhların şarapla birlikte ağızdan içeri girmesini engellediklerine inanılıyordu.

Nazar inancının çok yaygın olduğu Türkiye’de nazarlık olarak genellikle “göz boncuğu” da denen mavi bir boncuk kullanılır. Daha gelişmiş nazarlıklar, altından ya da gümüşten yapılmış “maşallah” yazılı olanlardır. Bunlar tek başına kullanılabileceği gibi mavi boncukla birlikte de kullanılabilir. Türkiye’de kullanılan başlıca nazarlık çeşitleri şunlardır:

• Omza takılan nazarlıklar: Boncuktan işlenmiş kertenkele, çörekotu, hurma çekirdeği, göz boncuğu, yedi delikli boncuk, kurt boncuğu, şap, darı tanesi, delikli para, şeytan minaresi, kurban gözü.
• Boyna asılan nazarlıklar: Sarı kehribar, sanlık taşı, dardağan ağacı, küçük mavi boncuk.
• Eve takılan nazarlıklar: kartal iskeleti, okunmuş yumurta, süpürge çöpü, üzerlik otu tohumundan süslü bir biçimde örülmüş duvar nazarlığı, geyik boynuzu, at ve eşek nah, at kafası, kendiliğinden delikli taş.
• Beşiğe takılan nazarlıklar: Salyangoz, balık, kertenkele, kendiliğinden delikli taş, kurt aşığı, kaplumbağa yavrusu.

Pehlivanlann ve yiğitlerin pazularma bağlanarak onları nazardan koruyan pazubendler ve kazayağı nazarlıklar vücudun çeşitli yerlerine asılırlar. Nazardan korunmak için ayrıca kırk bir tane çörek otuna nazar duası okunur ve kişinin bir yerine bağlanır.