Peisistratos Vikipedi, özgür ansiklopedi
Peisistratos, Pisistratos olarak da yazılır (d. MÖ 6. yüzyıl başları-ö. MÖ 527), eski Atina tiranı. Attika'nın birliğini ve Atina'nın zenginleşmesini sağlayarak, kentin Eski Yunan'da güçlü bir konum edinmesinin koşullarını yaratmıştır.
Peisistratos'un anne tarafından akrabası olan Solon, MÖ 594'teki reformlarıyla Atina'daki alt tabakaların ekonomik durumunu düzeltmiş, ama getirdiği yönetsel düzenlemeler soyluların arkhon'luk mücadelesini sona erdirememişti. Dolayısıyla Lykurgos ve Megakles önderliğindeki Ova ve Kıyı grupları arasında bir iktidar çekişmesi sürmekteydi. Megara kentiyle MÖ 565'te yapılan savaşta Megara limanını ele geçirerek ünlenen Peisistratos, Attika'nın doğu kesimindeki soylu aileleri ve Atina nüfusunun önemli bir bölümünü kapsayan Dağlılar grubunu kurdu. Ardından Akropolis'i ele geçirerek kısa bir süre iktidarı elinde tuttu (MÖ 560/559). Konumunu sağlamlaştırmak için Megakles'in kızıyla evlenerek Atina'nın yönetimini yeniden ele geçirdiyse de (MÖ 556-MÖ 555), kendisine karşı birleşen Lykurgos ve Megakles tarafından devrildi.
Bir süre Kuzey Yunanistan'da sürgünde kalan Peisistratos MÖ 546'da topladığı kuvvetlerle Euboia (Eğriboz) Adasındaki Eretria'ya geçti ve oradan Attika'ya bir saldırı düzenledi. Hymettos Dağı yakınlarında Atina ordusunu ani bir baskınla yenilgiye uğratarak üçüncü kez Atina'nın yönetimini ele geçirdi ve MÖ 527'de ölene değin tiran olarak başta kaldı. Ölünce yerine oğulları Hippias ve Hipparkhos geçti.
Peisistratos öncelikle, bir bölümü İskitli okçulardan oluşan paralı bir muhafız birliği kurdu, yurttaşları silahsızlandırdı ve kentin önde gelen ailelerinden rehineler alarak Naksos Adasında gözaltında tuttu. Ama yönetim biçimini koruyarak daha etkili biçimde işlemesini sağladı. İşbirliğine yanaşan soyluların dönüşümlü olarak arkhon'luk görevini üstlenmesine izin verirken, muhalif soyluları sürgüne zorladı. Atina'nın birliğini ve gücünü pekiştirmek amacıyla Eleusis'teki büyük Demeter Tapınağı'nı devlet denetimine aldı ve ilk büyük telesterion'u (üyeliğe kabul evi) inşa ettirdi. Attika'nın birçok yerel kültünü Atina'ya taşıma ya da Atina'da bu kültüre bağlı tapınaklar kurma yoluna gitti. Athena'yı Atina'nın ana tanrıçası durumuna getirdi. Ayrıca şenliklere ve edebiyata büyük önem verdi. Athena adına her yıl düzenlenen Panathenaia adlı şenliğin daha görkemli gçmesini sağladı. Dört bir yılda Büyük Panathenaia şenliğini spor karşılaşmaları ve Homeros destanları okuyan ozanlara verilen ödüllerle zenginleştirdi. Dionysos kültünün devlet korumasına alınmasından sonra, Dionysia şenliklerinde dithyrambos'lar ve Milattan Önce 534'ten başlayarak trajediler için ödüller koydu.
Atina'nın kentleşme sürecinin yarattığı sorunlarla da uğraşan Peisistratos, agoranın kenarındaki Enneakrounos Çeşmesi'ni besleyen bir sukemeri inşa ettirerek kente bol su getirdi. Agorayı güzelleştirerek düzene soktu. Solon'un kırsal kesimde zeytin ve üzüm yetiştiriciliğini özendirmek için aldığı önlemleri desteklemek üzere küçük çiftçilere alet ve donanım için kredi verdi. Sürgüne giden bazı soyluların mülklerini dağıtmakla birlikte, soyluların gücünü daha çok yeni yönetim düzenlemeleriyle kırmaya çalıştı. Kırsal alanlardaki davaların yerinde görülmesi için gezici yargıçlar sistemini kurdu, kendisi de teftiş gezilerine çıktı.
Peisistratos'un giriştiği geniş çaplı işlerin mali kaynağını Pangaion Dağındaki kendi madenlerinden gelen gelirler ve yurttaşlardan alınan vergiler oluşturuyordu. Laurion'daki gümüş madenleri devlet mülkiyetindeydi. Atina limanlarındaki ticaret vergiye bağlanmıştı. Tarımsal ürünlerden yüzde 10'luk bir vergi alınıyordu. Peisistratos'un sanayi ve ticaret alanındaki hızlı gelişmeye en büyük katkısı iç istikrarı sağlamak ve yabancı göçmenleri korumak oldu.
Atina halkını silahlandırmaktan korktuğu için barışçı bir politika izleyen Peisistratos, daha çok Rusya'nın güneyinden gelen tahıl ürünlerinin geçiş noktası olan Hellespontos'un (Çanakkale Boğazı) denetimini ele geçirmeye çalıştı. Bu amaçla küçük oğlu Hegesistratos'u Sigeion'un yönetimine getirdi. Atinalı Miltiades'in Khersonesos üzerinde egemenlik kurmasını destekledi.
Peisistratos öldüğünde Atina siyasal ve askeri açıdan Sparta'dan geri, ticarette ise Miletos, Korinthos ve Aigina gibi devletlerle aynı durumdaydı. Bununla birlikte dinsel ve siyasal birlik yönünde attığı önemli adımlar, Aristoteles'in de belirttiği gibi döneminin altın çağ olarak anılmasını sağladı.
Peisistratos
