Zwinoli (Ulrich ya da Huldrych)

ZWİNOLİ (Ulrich ya da Huldrych), isviçreli reformcu (VVİldhaus, Sankt Gailen kantonu, 1484 - Kappel 1531). Viyana ve Basel üniversitelerinde sağlam bir eğitim görerek, Erasmus’u anımsatan bir incilciliğe yöneldi. Glarus papazlığında (1506-1516), bölgesindeki bazı kimseleri rahatsız eden birkaç yenilikçi davranışına rağmen, genellikle klasik bir papaz olarak kaldı. Einsiedeln hac merkezindeki papazlık görevinden (1516-1518) sonra, 1519'da Zürich piskoposluk kuruluna (Grossmünster) getirildi. Luther’in yapıtlarını okudu ve bu yapıtların kendisinde kökleşen inançlara uygun düştüğünü gördü. Hümanistlerden uzaklaştı ve Erasmus’tan koptu. Hiyerarşi bakımından üstü olan Konstanz piskoposu, onu görevinden uzaklaştırdı. 1523'te öğretisini, almancada yalnız Kutsal Kitap temeline dayanan ilk protestan dogmatik olan Die 67 Artikel (67 tezin yorumu) adlı yapıtta açıkladı. Bu açıklama onun, Re- form’a katılış bildirgesi sayılabilir. Zvvingli'nin düşünceleri, İsviçre kantonlarının büyük bir bölümüne yayıldı. Reformcunun tek kaygısı Kutsal Kitap'tan kaynaklanmayan hiçbir şeyi korumamak olduğu için, kilise tapınma ve örgütlenmesi, Zürich kent konseyinin de desteğiyle, gitgide köklü bir değişikliğe uğradı. Buna koşut olarak Zvvingli, gerçek bir hıristiyan devlet kurmaya çalıştı. Bu düşünceyi daha sonra, Cenevre'de Calvin de benimsedi. Zvvingli, Avusturya' nın desteklediği katolik kantonlarla protestan kantonların, papaz olarak izlediği birliklerini karşı karşıya getiren Kappel savaşı'nda öldü (11 ekim 1531).