Zygmunt III Vasa

ZYGMUNT III VASA (Gripsholm şatosu, İsveç, 1566 - Varşova 1632), Polonya (1587-1632) ve İsveç (1592-1599) kralı, Zygmunt II August’ün kız kardeşi Katarına Jagellon ile İsveç kralı Johan II Vasa’ nın oğlu. Şansölye Jan Zamoyski'nin desteğiyle ve Polonya diyeti'nin onayı olmadan İsveç’e gitmemek koşuluyla Polonya kralı seçilen Zygmunt III İsveç’te babasından sonra tahta çıktı, ama Uppsala’da taç giyme sırasında Kutsal Kitap’a ve Augsburg inancası'na saygı göstereceğine ant içmek zorunda kaldı (1593). isveçliler, onu ülkede olmadığı sıralarda iktidarı protestan bir naibe, amcası Södermandland dükü Karl'a ve onun konseyine bırakmaya zorladılar Zygmunt III Polonya’nın başkentini Krakövv’dan Varşova'ya taşıdı ve İsveç’ le iktidarı fiilen ele geçirmeye çalıştı, polonya birliklerini gemilerle İsveç'e çıkarttı, ama yenildi (Linköping, 1598), Södermanland dükü Kari tarafından tahttan indirilip yerine oğlu geçirildi (Stockholm Riksdag'ı, 1599). Kari, Livonya'da Polonyalılar'a saldırdı (1600) ve sonuçta Kari IX adıyla kendisini İsveç kralı ilan etti (1604). Koyu katolik ve koyu monarşist olan Zygmunt III, İsveç üzerindeki haklarından vazgeçmeden Polonya'da Karşı Reform un zafere ulaşmasına katkıda bulundu (Brest Birliği, 1596). Ülkede, oy birliği yerine oy çokluğu ilkesini koyarak devlet otoritesini güçlendirmeye çalıştı, ama szlachta'nın ve Jan Zamoyski'nin muhalefetiyle karşılaştı (1605); Zamoyski'nin ölümünden sonra, vali Zebrzydowski’nin başkaldırısına karşı koymak zorunda kaldı; başkaldırı üç yıl süren karışıklıklara neden oldu (1606 -1609). Zygmunt III Vasa, Rusya'da Moskova'yı işgal etti (1610-1612), düzmece Dimitriy'i destekledi ve Smolensk'i eski statüsüne kavuşturdu (Deulino antlaşması. 1618). Sonra Türklerle (Osman ll’nin Hotin seferi, 1621) ve İsveç kralı Gustaf II Adolf’la savaştı. Gustaf II Adolf onun elin den Riga'yı (1621), Livonya'nın kıyı kesimim (1621-1626) aldı, Baltık denizi ndeki donanmasını yok etti (1628) ve kazandığı toprakları, Dantzig'in ve komşu limanların gümrük vergilerini kendisine bırakmaya zorladı (Altmark mütşrekesi, 1629).