Robert Gascoyne-Cecil, 3rd Marquess of Salisbury

SALİSBURY (Robert Arthur Talbot Gascoyne-Cecil— markisi), büyük britanyalı siyaset adamı (Hatfield, Hertfordshire, 1830 - ay. y. 1903). Derby (1866-67) ve Disraeli (1874-1878) kabinelerinde Hindistan işleri bakanıydı; 1877’de İstanbul konferansına tam yetkili delege olarak gönderildi. Önceleri ılımlı davrandı, ama 1877 -78'de Ruslar'ın kazandıkları başanlar ve Ayastefanos antlaşması üzerine çara karşı tutumunu sertleştirdi; Dışişleri bakanı oldu, Disraeli ile birlikte Bertin konferansı' na katıldı (1878) ve Ruslar’ın yayılmasını durdurma konusunda ona yardımcı oldu.
Disraeli’nin ölümü (1881) üzerine Muhafazakâr parti’nin lideri oldu. Başbakanlığa getirildi (1885) ve bu görevdeyken uluslararası alanda güç bir durumla karşılaştı: iki bulgar prensliği, antlaşmalara aykın olarak birleşmişti. Salisbury, tüm Avrupa'nın muhalefetine rağmen, diplomaside parlak bir başan sağlayarak bulgar davasını savundu. Aynca, Yukarı Birmanya’ nın ilhakını gerçekleştirdi. Liberal parti'nin 1886’daki kısa iktidar döneminden sonra yeniden Başbakan ve Dışişleri bakanı olarak iktidara geldi (1892’ye kadar iktidarda kaldı). İrlanda’da ulusçuluk akımıyla savaştı. Ingiltere'yi ateşli savunucusu olduğu "görkemli yalnızlığı” içinde tutarak, Avrupa'da, başta, Üçlü Ittifak'ın devletleri (1887’de; İtalya ve Avusturya ile Akdeniz antlaşmaları) olmak üzere birçok devletle ilişkiler kurdu. Ingiliz sömürge imparatorluğunu, Afrika’da olduğu kadar (1888' de Kenya ve Uganda'yı sömürgeleştirmek için British EastAlrica Company şartı, 1890'da Zanzibar’ın ele geçirilmesi, Nijerya’nın genişletilmesi), Ortadoğu’da da (Kıbns, Mısır) geliştirdi. Bu bölgede, 1887’deki bir anlaşma önerisinin Türkiye tarafından kabul edilmemesi, Londra hükümetinin serbestçe hareket etmesine olanak sağladı.
1895 seçimlerinde birlikçilerin çoğunluğu kazanmalan, lord Salisbury’yi üçüncü kez hükümetin başına getirdi. Bu hükümet onun 1902'de istifa etmesine kadar sürdü. Dünyanın her tarafında art arda görülen bunalımlar, Salisbury’yi Avrupa’ da yeni ilişkiler kurmaya yöneltti ve 1898' de hem Rusya'ya hem de Almanya'ya yaklaşmak istedi, ama olumlu sonuç elde edemedi. Bu dönem, Fransa ile Ingiltere arasında, YLıkan Nil vadisi konusundaki en önemli anlaşmazlık dönemidir: Faşoda (Kodok) olayı (1898), iki ülke arasında. neredeyse savaşa yol açıyordu. Salisbury, Güney Afrika bunalımında uzlaşmacı bir tavır takındı; sonuna kadar, savaştan kaçınabileceğin! umdu; ama, Milner'i desteklemesi ve Kruger'in sertliği, savaşı kaçınılmaz hale getirdi (1899-1902). Patlak veren savaşı, banşia sonuçlandırmak ve siyasal hayattan çekilmek için kararlılıkla sürdürdü.