İşsizlik nedir?
Ziyaretçi
işsizlik ile ilgili makaleler
Referans dönemi içinde istihdam halinde olmayan (kâr karşılığı, ücretli ya da ücretsiz olarak hiçbir işte bir saat bile çalışmamış ya da böyle bir işle bağlantısı olmayan) kişilerden iş aramak için son altı ay içinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve 15 gün içinde işbaşı yapabilecek durumda olan 15 yaş ve daha yukarı yaştaki tüm kişiler işsiz olarak tanımlanmaktadır. İşsizlik oranı, işsiz nüfusun toplam işgücü içindeki oranıdır.
Bir toplumda işgücüne dahil kişilerin tamamının istihdam edilmesine olanak yoktur. Her şeyden önce iş aramak için ayrılanların işsiz kalması ya da mevsimlik işlerde mevsim dışında ortaya çıkan işsizlik her zaman söz konusudur. Bunlara ücreti beğenmediği için çalışmayanları, ekonominin iniş döneminde işini kaybedenleri, emeğin yerini makinelerin almasıyla ortaya çıkan işsizleri de ekleyince ortaya süreklilik gösteren bir oran çıkıyor. Bu oranın uzun yıllar ortalamasını doğal işsizlik oranı olarak kabul etmek mümkün.
Bir de yapısal dönüşüm içinde bulunan ekonomilerde görülen yapısal işsizlik söz konusu. Yapısal dönüşüm içine giren ekonomilerde zaman içinde tarım kesiminin ağırlığı azalmaya, sanayi ve hizmetler kesimlerinin ağırlığı artmaya başlar. Üretime olan katkısının azalmaya, ya da başka bir ifadeyle gelirden aldığı payın düşmeye başlaması sonucu tarım kesimi eskisi kadar insanı istihdam edemez hale gelir. Bu durumda tarım kesiminden işgücü fazlası açığa çıkar. Öte yandan Türkiye gibi gelişme yolundaki ülkelerde tarım kesiminde gizli işsizlik, yani üretime herhangi bir katkısı olmayan kişilerin istihdam edilmiş olması, durumu da mevcuttur. Tarım kesimi dönüşüm içine girip de tarımsal üretimin toplam üretimdeki payı göreli olarak düşünce ilk önce gizli işsizler açığa çıkmaya başlar.
Türkiye'nin uzun yıllar ortalamasına göre doğal işsizlik oranı yüzde 7-8 olarak kabul edilebilir. Son dönemde yüzde 9-10 aralığına çıkarak doğal işsizlik oranının üzerinde oluşan işsizlik oranı, büyük ölçüde tarım kesiminden açığa çıkan kişiler nedeniyle bu düzeye çıkmış bulunmaktadır. Yani ekonomi istihdam yaratmakta, fakat bu istihdam yeni iş arayanlarla tarımdan açığa çıkan kişilerin toplamına istihdam yaratmaya yetmemektedir.
Aşağıdaki tablo Türkiye'de 1988 yılından bu yana işsizlik oranındaki ve tarımsal istihdamın payındaki gelişimi gösteriyor. Tabloya göre 1988 ile 1993 yılları arasında Türkiye'nin işsizlik oranı ortalaması yüzde 8.4 olarak hesaplanıyor. Bu ortalama sonraki altı yılda yüzde 7.4'e düşmüş, fakat bir sonraki altı yılda ise yüzde 9.4'e yükselmiş bulunuyor. Yani tabloya göre işsizliğin en fazla arttığı dönem 2000 yılı ve sonrasını kapsayan dönem. Bunda 2001 yılında yaşanan krizin önemli etkisi olduğu kesin. Bu artışta tarım kesiminde yukarıda değindiğimiz dönüşümün de önemli katkısı var. Tabloya baktığımızda 1988 yılında tarım kesimindeki istihdamın toplam istihdama oranının yüzde 46 olduğunu görüyoruz.
1993'e kadar bu oran yalnızca 3 puan düşmüş. Dönem boyunca işsizlik oranı yüzde 8-9 bandı içinde kalmış. Demek ki tarım kesiminden istihdam dışı kalan az sayıda insan işsizlik açısından fazla bir sorun çıkarmamış.
1994-99 arasında tarım kesiminden istihdam dışı kalanların oranı bir önceki altı yıla eşit. Buna karşılık bu dönemde işsizlik oranı 1 puan gerilemiş. Yani ekonomi yeni iş arayanlara iş yaratabildiği gibi tarımdan istihdam dışı kalanlara da iş bulmuş. 2000-2005 arasındaki altı yılda ise tarım kesiminden istihdam dışı kalanların oranı önceki dönemlerin üç katına ulaşmış. İşsizlik oranı da ortalama olarak yüzde 9.4 olmuş. Demek ki bu dönemde ekonomi yeni iş alanları yaratmasına karşılık tarımdan açığa çıkanların sayısındaki büyük artışa yanıt verecek çapta iş yaratamamış.
Tarımda istihdam edilenlerin oranı artık önemli ölçüde azalmış olduğuna göre önümüzdeki dönemlerde bu tür işsizlik artışıyla karşılaşma olasılığı düşmektedir.
Bir toplumda işgücüne dahil kişilerin tamamının istihdam edilmesine olanak yoktur. Her şeyden önce iş aramak için ayrılanların işsiz kalması ya da mevsimlik işlerde mevsim dışında ortaya çıkan işsizlik her zaman söz konusudur. Bunlara ücreti beğenmediği için çalışmayanları, ekonominin iniş döneminde işini kaybedenleri, emeğin yerini makinelerin almasıyla ortaya çıkan işsizleri de ekleyince ortaya süreklilik gösteren bir oran çıkıyor. Bu oranın uzun yıllar ortalamasını doğal işsizlik oranı olarak kabul etmek mümkün.
Sponsorlu Bağlantılar
Türkiye'nin uzun yıllar ortalamasına göre doğal işsizlik oranı yüzde 7-8 olarak kabul edilebilir. Son dönemde yüzde 9-10 aralığına çıkarak doğal işsizlik oranının üzerinde oluşan işsizlik oranı, büyük ölçüde tarım kesiminden açığa çıkan kişiler nedeniyle bu düzeye çıkmış bulunmaktadır. Yani ekonomi istihdam yaratmakta, fakat bu istihdam yeni iş arayanlarla tarımdan açığa çıkan kişilerin toplamına istihdam yaratmaya yetmemektedir.
Aşağıdaki tablo Türkiye'de 1988 yılından bu yana işsizlik oranındaki ve tarımsal istihdamın payındaki gelişimi gösteriyor. Tabloya göre 1988 ile 1993 yılları arasında Türkiye'nin işsizlik oranı ortalaması yüzde 8.4 olarak hesaplanıyor. Bu ortalama sonraki altı yılda yüzde 7.4'e düşmüş, fakat bir sonraki altı yılda ise yüzde 9.4'e yükselmiş bulunuyor. Yani tabloya göre işsizliğin en fazla arttığı dönem 2000 yılı ve sonrasını kapsayan dönem. Bunda 2001 yılında yaşanan krizin önemli etkisi olduğu kesin. Bu artışta tarım kesiminde yukarıda değindiğimiz dönüşümün de önemli katkısı var. Tabloya baktığımızda 1988 yılında tarım kesimindeki istihdamın toplam istihdama oranının yüzde 46 olduğunu görüyoruz.
1993'e kadar bu oran yalnızca 3 puan düşmüş. Dönem boyunca işsizlik oranı yüzde 8-9 bandı içinde kalmış. Demek ki tarım kesiminden istihdam dışı kalan az sayıda insan işsizlik açısından fazla bir sorun çıkarmamış.
1994-99 arasında tarım kesiminden istihdam dışı kalanların oranı bir önceki altı yıla eşit. Buna karşılık bu dönemde işsizlik oranı 1 puan gerilemiş. Yani ekonomi yeni iş arayanlara iş yaratabildiği gibi tarımdan istihdam dışı kalanlara da iş bulmuş. 2000-2005 arasındaki altı yılda ise tarım kesiminden istihdam dışı kalanların oranı önceki dönemlerin üç katına ulaşmış. İşsizlik oranı da ortalama olarak yüzde 9.4 olmuş. Demek ki bu dönemde ekonomi yeni iş alanları yaratmasına karşılık tarımdan açığa çıkanların sayısındaki büyük artışa yanıt verecek çapta iş yaratamamış.
Tarımda istihdam edilenlerin oranı artık önemli ölçüde azalmış olduğuna göre önümüzdeki dönemlerde bu tür işsizlik artışıyla karşılaşma olasılığı düşmektedir.
