Kazakistan'ın nüfus bilgileri hakkında bilgi verir misiniz?

CCDCDXCXSZ

BaşkentAstana
51°10′N 71°30′E / 51.167°N 71.5°E / 51.167; 71.5Resmî dil(ler)Kazakça (state and major for Kazakh officials, spoken by ethnic Kazakhs)Etnik gruplar (2009 census)
63.1% Kazak Türkleri
23.7% Rus
2.8% Özbek Türkleri
2.1% Ukraynalı
1.4% Uygur Türkleri
1.3% Tatar
1.1% Alman
4.5% Diğer[kaynak belirtilmeli]MilliyetKazak Türkü
KazakistanlıYönetim biçimiCumhuriyet - Devlet BaşkanıNursultan Nazarbayev - BaşbakanKarim Massimov - Kazak Kağanlığı1465 - Alaş Otonomu13 Aralık 1917 - Kazak SSC5 Aralık 1936 - Bağımsızlık16 Aralık 1991 - İlanı25 Aralık 1991Yüzölçümü - Su (%)1.7Nüfus - 2010 tahmini16,196,800 (62.) - 2009 sayımı16,004,800GSYİH (SAGP)2009 - Toplam$182.044 milyar[1] - Kişi başına$11,693[1]GSYİH (düşük)2009 - Toplam$109.273 milyar[1] - Kişi başına$7,019[1]Gini (2008)28.8[2] (low) İGE ▲ 0.804 (high) (2007)Para birimiTenge () (KZT)Zaman dilimiWest/East (UTC+5/+6)Trafik akışısağInternet TLD.kzTelefon kodu+7-6xx, +7-7xxKazakistan, (Kazakça: Қазақстан, Qazaqstan, /qɑzɑqstɑ́n/ Rusça: Казахстан, Kazakhstán, /kəzɐxˈstan/), resmi adıyla Kazakistan Cumhuriyeti, Orta Asya ve Doğu Avrupadaki bağımsız devlet. 2.727.300 km2 yüz ölçümü ile (Batı Avrupa'nın yüz ölçümü kadar) dünyanın en büyük dokuzuncu ülkesidir. Müslüman ülkelerin ve Türk devletlerinin yüz ölçümü bakımından en büyüğü, doğal kaynaklar bakımından da en zenginidir. Kazakistan Türk tarihinin önemli devletlerinden olan Saka, Hun, Göktürk, Kıpçak, Karahanlı, Altın Ordu gibi devletlerin merkez üssü, Kıpçak, Oğuz, Karluk gibi Türk boylarının beşiği olmuştur.
Komşuları olarak kuzeyde Rusya, güneyde Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan, doğuda Çin Halk Cumhuriyeti bulunur. Ülkenin ayrıca Hazar Denizi ve Aral Gölü'ne kıyısı vardır.
Bağımsızlığın kazanılmasına doğru 1989 yılında 16.464.464 kişi olan ülke nüfusu, 1999 yılına gelindiğinde Slav ve Almanların ülkeden göç etmeleriyle 14.900.000'e kadar düşmüştür. 2010'da bu sayı 16.500.000'e yükselmiştir. Ülke bugün nüfus bakımından dünyanın 60. büyük ülkesi olmakla birlikte, kilometrekare başına 5,5 insan ile 210.'dur.
Etnik köken


Kazakistan dışında 30'dan fazla ülkede Kazak Türkleri bulunmaktadır (Kazakistan'da 11.000.000, diğer ülkelerde 5.000.000). Kazak sözcüğü "sert, özgür, yiğit" anlamına gelir.
Tarihi

Ana madde: Kazakistan tarihi Çağdaş Kazakistan Öncesi Tarih

Çağdaş Kazakların kökenleri 1400'lü yıllara kadar gitmektedir. 1400'lü yıllarda çeşitli Türk kavimlerinin bir araya gelmesiyle Orta Asya'da yeni bir boy doğmuştur. 1400'lü yıllar öncesinde Kazak toprakları pekçok Türk devletinin kurulduğu geniş bozkır alanlarıdır.
Kazak bozkırları dâhil Orta Asya'da Milattan Önce 5000-1200 yılları arası; Afayesnova, Andrenova ve Karasuk kültürleri gibi kültürleri yaşamıştır. Bu döneminden sonra Kazak steplerinde kurulan medeniyetler şöyle sıralanabilir: Sakalar, Hiung-nu, Çi-çi yönetimindeki Hiung-nular, Avarlar, Göktürk Kağanlığı, Batı Göktürk İmparatorluğu, Hazarlar ve Bulgar Dönemi, II. Göktürk Kağanlığı, Türgiş Devleti, Arap Akınları, Karluklar ve Kimekler, Karahanlı Devleti, Oğuz Yabgu, Kıpçaklar, Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Harzemşahlar Devleti, Moğol Hakimiyeti, Altın Orda Devleti dönemleri.







Çağdaş Kazakların doğuşu: Altın Orda Devleti'nin yıkılmasından sonra Deşt-i Kıpçakın batı yöresinde bulunan Türk kavimleri Nogay Han etrafında toplanarak Nogay Hanlığı'nı kurdular. Cengiz han sülalesinden olan Şeybani Ebü-lheyr han Deşti-i Kıpçakın orta kısmında Aral gölü kuzeyinde Özbek hanlığını kurdu. Deşt-i Kıpçakın güney yöresinde Cengizhanın Çağatay sülalesinden gelen hanlar yöneten bağımsız Moğolistan hanlığı kulurmuş idi. Daha sonra Ebü-l heyr hanlığında Canibek ve Kerey sultanlar bölücülük hareketine başladı. 1450-1465 döneminde bu iki sultan liderliğinde bir çok boylar Ebü-l heyr han ile savaşarak, özgürlüğünü korumak için Moğolistana göç ediyor. Moğolistan hanı İsen boğa Canibek ve Kerey sultan ve onun kendini kazak adı ile anacak boylara Şu nehri ve Kozıbası dağları yöresinden uc bölgeyi ülke edinmesine izin veriyor. Daha sonra Kazak hanlığı'na dönüşen bu hanlık 1465'ten 1847'ye kadar Kırgız Bozkırlarındaki Türk kavimlerinin ortak adı oldu. Kazak Hanlığı, bugünkü Kazakistan toprakları üzerinde üç parçadan oluşuyordu: Büyük Cüz, Orta Cüz, Küçük Cüz. Söz konusu cüzler 1771'den sonra birbirinden bağımsız hareket etmeye başladılar. 1770 sonlarında Kazak cüzleri güçlü Rus İmparatorluğu ve Çin arasındaki mücadele arasında kaldı. 1847'de Kazak hanı olan "Kenesarı Han" döneminde Ruslar, Kazak cüzleri üzerideki egemenliğini tam olarak sağladılar. 1863'te tüm Orta Asya'da bir "Turkestan Genel Valiliği" kuruldu ve bölge bölümlere ayırdı. Bu dönemde Ruslar Kazak bölgesini, "Kazak Kırgızları Hanlığı" olarak adlandırdı. 1900'lerle birlikte pekçok Rus, Kırgız Bozkırlarına yerleşmeye başladı. 1906'da Orta Asya'yı Rusya'ya bağlayan demiryolu bitirildi. Açlık ve politik sebeplerle 1912-1917 yılları arasında Rus hükümetine karşı Orta Asya'da ayaklanma başladı. 1917'de Çarlık Rusya'da ihtilal olması sebebiyle Orta Asya'da bağımsız dönem yaşandı. 1917-1920 yılları arasında eski Kazak cüzleri biraraya gelerek bağımsız "Alaş Orda Devleti"ni kurdular. Hükümet Başkanı, Alikhan Bokeikhanov, başkenti Semey olan bu devlet üç yıl yaşayabildi. 1920'den sonra Ruslar egemenliği ele geçirdiler ve bu tarihten sonra Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği dönemi başladı.
XOK Dönemi

1920'de Orta Asya'da Ruslar iki Sovyet Cumhuriyeti kurdular. Bugünkü Kazakistan'da kurulan Cumhuriyete Ruslar "Kırgızistan Özerk SSC" adını verdiler. 1925'de ise yanlış adlandırıldığı gerekçesiyle Rus yönetimi; Kırgızistan Özerk SSC adını, "Kazakistan Özerk SSC" olarak değiştirdi. İlk dönemler Orenburg şehri de Kazakistan'a dahildi ancak daha sonra Rusya'ya bağlandı. 1936'da Özerk ibaresi kaldırılarak "Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti" kuruldu. 1924'den 1934'e kadar tarım politikaları nedeniyle sorunlar yaşandı. Pekçok Kazak boyu, Uygur bölgesine göç etti. II. Dünya Savaşı'nda zor dönemler geçiren ve nüfusunda büyük azalma olan Kazakistan SSC, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği dönemi boyunca Sovyet tarım politikalarının uygulandığı bir merkez oldu. 1990 yılında meydana gelen ekonomik krizler ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin yıkılmasından sonra 1991 yılında bağımsız olarak dünya arenasında yerini aldı.
Demografi




Nüfus

1926'da 3,713,000 olan nüfus 1959 yılında 1 milyon azalmıştır. 2006 verilerine göre 15,300,000 nüfusa sahiptir. 1989'da 16,464,000 olan nüfus 1999 nüfus sayımına kadar yıllık ortalama % 1’lik bir azalma ile 14,953,000'a düştü. 2000-2001 döneminde de düşme devam etmesine karşın, 2003-2004 döneminde azalış trendi durarak % 0.7 oranında artışla 14,951,000'a ulaştı. 2006 itibariyle nüfusun 15,300,000 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Etnik grupların dağılımı şöyledir: Kazaklar%62,2, Ruslar:%25,6, Ukrainler:%2,9, Alman:%1,4, Özbek:%2,9, Tatar:%1,9, Uygur:%1,8. Ülkedeki tüm Türk halkları biraraya koyulursa ülkenin %68,8'ine tekabül etmektedir.[kaynak belirtilmeli]
Etnik Köken1897 %1911 %1926 %1939 %1959 %1970 %1979 %1989 %1999 %2006 %Kazak74.960.859.538.030.032.636.039.753.480.2Rus10.827.018.040.242.742.440. 837.429.915.6Ukraynalı**12.410.88.27.26.15.43.70.9Alman--0.71.57.16.66.15.82.40.4Tatar1.21.10.71.61.52.22.12.01.75.9Özbek1.31.13.21. 71.11.71.82.02.58.9Belaruslu**-0.51.21.51.21.10.8-Uygur----0.60.91.01.11.46.5Kürt----0.10.20.10.10.3-[kaynak belirtilmeli]
* 1897 ve 1911 arası tüm Slavlar Rus olarak kaydedilmiştir.
Ekonomi





Bağımsızlığın ardından siyasi ve ekonomik istikrara kavuşan Kazakistan'da büyük petrol, uranyum, demir, altın ve kurşun rezervleri bulunmaktadır. Kazakistan doğal kaynakları ve coğrafyası itibarıyla önemli bir ülkedir. Hacim ve çeşit bakımından mineral ve hammadde yatakları ile dünyanın sayılı ülkelerinden biridir.
Kazakistan'da 1225 çeşit mineral ihtiva eden 493 yatak bulunmaktadır. Uranyum, krom, kurşun ve çinko yataklarının zenginliği itibarıyla dünya ikincisi, mangan itibarıyla dünya üçüncüsü, bakır itibarıyla de beşincisidir. Kömür, demir ve altın rezervleri itibarıyla Kazakistan dünya sıralamasında ilk on ülke arasında, doğalgaz, petrol ve alüminyum rezervleri itibarıyla da, sırası ile ilk on iki, ilk on üç ve ilk on yedi ülke arasında yer almaktadır. Kazakistan'da 1996 yılında dünyanın en büyük üçüncü altın madeni bulunmuştur.Dünyada ki kromun &'sı, altının %20'si, uranyumun %17'si Kazakistandadır.
Ülkenin mineral ve hammadde üretimi ise, kendi ihtiyacının çok üstündedir. Bu nedenle metalik bizmut, süngersi titanyum, kil ve rafine bakır, mangan ve konsantreleri üretiminin yüzde 90'ı, petrol, metalik kurşun ve çinko üretiminin yüzde 80'i ile doğalgaz, kömür, demir cevheri ve krom üretiminin de yüzde 50'den fazlası ihraç edilmektedir. Kazakistan toprakları altında keşfedilmiş maddi zenginlik 2 trilyon ABD Doları'ndan fazladır.
İklimi

Kazakistan’ın okyanuslardan uzak kalması ve deniz tesirini iç kısımlara girmesini engelleyen büyük dağların olması, Kazakistan iklimini kıtasal kara iklim yapmaktadır. Ülke genelinde yaz ve kış ayları arasında ısı farkı çok büyüktür. Ocak ayında ortalama -19 dereceden -4 dereceye kadar; Temmuz ayında ise +19 dereceden +26 dereceye kadar farklılık göstermektedir. Nehirler ve göller. Kazakistan’da 85022 akarsu bulunmaktadır. Bunların büyük bir bölümü, Hazar Denizi (sahası 374 bin kilometrekare, dünyanın en büyük gölüdür), Aral Denizi (sahası 46,64 bin kilometrekare) ve Balkaş Gölü (sahası 18,2 bin kilometrekaredir) su toplama havzalarında yer almaktadır. Ayrıca Kazakistan 48.000 civarında büyük ve küçük göllere sahiptir. Ülkeyi boydan boya geçen başlıca akarsular Ertis (Kazakistan toprakları dahilinde uzunluğu 1700 km.), Esil (1400 km.), Sırderya (1400 km.) ve Ural /Jayık/ - 1082 kilometredir.


Ayrıca bakınız

• .kz
• Kazakistan demografisi
• Kazakistan'da internet
• Kazpost
• Kazakistan'da medya
• Kazakistan'da telekomünikasyon
• Kazakistan ulaşım

Kaynakça




Kaynaklar

1. <LI id=cite_note-IMF-0>^ a b c d "Kazakhstan". International Monetary Fund. 21.04.2010 tarihinde erişilmiştir.
2. ^ CIA World Factbook: Field listing, Distribution of family income – Gini index

Ek okumalar

• Aleksandrov, Mihail (1999). Uneasy Alliance: Relations Between Russia and Kazakhstan in the Post-Soviet Era, 1992–1997, Westport, CT: Greenwood Press. ISBN 0313309655..
• Clammer, Paul (2004). Lonely Planet Guide: Central Asia, Oakland, CA: Lonely Planet. ISBN 1864502967..
• Cummings, Sally (2002). Kazakhstan: Power and the Elite. ISBN 1860648541..
• Demko, George (1997). The Russian Colonization of Kazakhstan. Routledge. ISBN 0700703802..
• Fergus, Michael (2003). Kazakhstan: Coming of Age, London: Stacey International. ISBN 1900988615..
• George, Alexandra (2001). Journey into Kazakhstan: The True Face of the Nazarbayev Regime, Lanham: University Press of America. ISBN 0761819649..
• Martin, Virginia (2000). Law and Custom in the Steppe, Richmond: Curzon. ISBN 0700714057..
• Nazarbayev, Nursultan (2001). Epicenter of Peace, Hollis, NH: Puritan Press. ISBN 1884186130..
• Nazpary, Joma (2002). Post-Soviet Chaos: Violence and Dispossession in Kazakhstan, Londro: Pluto Press. ISBN 0745315038..
• Olcott, Martha Brill (2002). Kazakhstan: Unfulfilled Promise, Washington, DC: Brookings Institution Press. ISBN 0870031899..
• Rall, Ted (2006). Silk Road to Ruin: Is Central Asia the New Middle East?, New York: NBM. ISBN 1561634549..
• Robbins, Christopher (2007). In Search of Kazakhstan: The Land That Disappeared, Londra: Profile Books. ISBN 9781861978684..
• Rosten, Keith (2005). Once in Kazakhstan: The Snow Leopard Emerges, New York: iUniverse. ISBN 0595327826..
• Thubron, Colin (1994). The Lost Heart of Asia, New York: HarperCollins. ISBN 0060182261..

Hükümet

• Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı
• Kazakistan Parlamentosu
• Kazakistan Hükümeti
• Kazakistan Cumhuriyeti E-Hükümeti
• Kazakistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı
• Chief of State and Cabinet Members
• Kazakistan resmi istatistikleri

Genel bilgiler

• Wikitravel'dan Kazakistan gezi rehberi
• Wikimedia-Atlas: Kazakistan – Coğrafi ve tarihi haritalar
• 2008 İnsan Hakları Raporu: Kazakistan. Devlet Dairesi; Demokrasi, İnsan Hakları ve Çalışma Bürosu
• BBC News'te Ülke Profili
• The World Factbook için Kazakistan verileri
• ABD Devlet Bakanlığı'ndan Kazakistan bilgileri
• Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi'nden Dünya Portalları
• Kazakhstan at UCB Libraries GovPubs
• World Bank Data & Statistics for Kazakhstan
• Kazakistan İnternet Ansikopedisi
• Açık Dizin Projesi'nde Kazakistan kategorisi
• Country Facts from Kazakhstan Discovery
• Kazak Destanlari
• Kazakistan Halkı Özellikleri

http://tr.wikipedia.org/wiki/Kazakistan