Zımpara taşının özellikleri nelerdir?

zımpara taşının özellikleri

zımpara, aşındırıcı ya da perdahlama malzemesi olarak yaygın biçimde kullanılan katışkılı korindon (alüminyum oksit ya da alümina; A1203). Taneli ya da kütlesel, koyu renkli yoğun bir madde olan zımparanın görünümü demir cevherininkine çok benzer. Genellikle mavimsi taneler ya da çok küçük kristallerden oluşan korindonun, gene taneli ya da kristal yapılı magnetitli mekanik bir agregasıdır. Bu minerallere ek olarak zımparada bazen diyaspor, gibsit, marga- rit, kloritoyit ve silimanite de rastlanır.
Zımparalım Mohs sertliği yaklaşık 8, katışkı- sız korindonunla ise 9’dur. Zımparanın aşındırma gücü, yani etkin sertliği, içerdiği alümina miktarıyla orantılı olmamakla birlikte onun fiziksel durumuna yakından bağlıdır.
Zımpara, ilk elde edildiği yer olan Nâksos Adasında (Yunanistan) çok eski çağlardan bu yana işlenmiştir. Burada kristalin şistlerle bağıntılı taneli kireçtaşları içinde gevşek bloklar ya da mercek biçimli kütleler ya da düzensiz yataklar halinde bulunan zımparaya, aynı jeolojik oluşumun Ege Denizinin Anadolu yakasındaki devamı olan Gü- müşdağı ve Samsun dağlarında da rastlanır; Anadolu’nun batı yakasında zımpara, kırmızımsı topraklar içinde birbirinden ayrı bloklar ve mika şisti, gnays ve granitle bağıntılı kristalin kireçtaşlarına gömülü


yuvarlak kütleler biçiminde bulunur.
Çok eski dönemlerden beri aşındırıcı olarak kullanılan zımparadan, yer döşemelerinde, merdiven basamaklannda ve kaldırımlarda kaymayı önleyici malzeme olarak da yararlanılır. Mercek ve levha cam perdahlama işlemlerinde de çok ince zımpara tozu kullanılır. Taşlama çarklarının üretiminde, zımpara tozu bağlayıcı bir maddeyle çimentolanır ve biçimlendirilir. Zımpara kâğıtlarında ise zımpara tozu bir yapıştırıcı yardımıyla kâğıt ya da kumaş yüzeye tutturulur.
zımpara makinesi, plastik, ahşap ya da metal malzemelerin yüzeylerinin temizlenmesi, düzeltilmesi ve perdahlanmasında kullanılan taşınabilir, motorlu aygıt. Zımpara makinesi son işleme hazırlanan bazı yüzeylerin pürüzlendirilmesinde de kullanılır. Zımpara makinesinin diskli, bantlı ve yörünge hareketli olmak üzere başlıca üç tipi vardır. Diskli zımpara makinesinde zımparalama işlemini gerçekleştiren disk, mahruti dişlilerce motor şaftına dik bir eksen çevresinde dönecek biçimde tahrik edilir. Bantlı zımpara makinesinde, merda-

nelerce döndürülen ve yüzeyi aşındırıcı malzemeyle kaplanmış sonsuz bir kâğıt ya da kumaş şerit bulunur. Yörünge hareketli zımpara makinesinde ise zımpara başı bir yörünge üzerinde hareket eder; yani, dairesel bir yol üzerinde yavaş yavaş hareket eden bir düşey eksen çevresinde hızla döner.

anabr

ZIMPARA a. (fars. sumpâre'den). 1. Mi- ner. Bileşiminde çok sert alümin kristalleri bulunan ve aşındırıcı olarak kullanılan kayaç. (Zımpara koyu renklidir, sertliği bileşimindeki demir oksit miktarıyla ters orantılı olarak değişir.) [Bk. ansikl. böl ] —2. Zımpara kâğıdı. —3. Zımparalama işlemi: Kaplamalar zımparadan çıkmadı. —Aşındc. Zımpara bandı, bez ya da kâğıt bir taşıyıcı üzerine uygulanmış aşındırıcıların kullanım biçimlerinden biri; taşıyıcı malzemenin uçları üst üste bindirilmeden, bir yapıştırıcı yardımıyla sıkıca birbirlerine eklenerek sonsuz bir bant elde edilir. (Zımpara bandı, genellikle devindirici makaralarla tahrik edilir. Örneğin camların keskin kenarlarını pahlamada kullanılır.) || Zımpara kâğıdı, yüzeyi çakmaktaşı tozuyla kaplanmış, aşındırıcı olarak kullanılan kâğıt.
—işlem. Zımpara taşı, yüzlerinden biri üzerinde çalışan ve düzlemsel yüzeyleri düzeltmede, kullanılan taşlama -taşı.
—Kâğ. san. Zımpara kâğıdı, zımpara tozuyla sıvanmış ve polisajda kullanılan kâ- ğ't.
—Mak. san. Zımpara motoru, temel olarak iki yatağın taşıdığı yatay bir milden oluşan ve ortasından geçen bir kasnak sistemiyle ya da bir elektrik motoruyla döndürülen, iki ucunda ya taşlama taşları ya da keçe, pamuk vb.'den diskler taşıyan küçük boyutlu takım tezgâhı. || Zımpara tezgâhı, aşındırıcı bir taşlama taşını tahrik eden ve gerekli güvenlik düzeneklerini (koruyucular, parça destekleri ve maksimum değeri devir / dakika ya da met- re/saniye olarak yapımcı firma tarafından belirtilmesi ve makine tanıtım levhasına yazılması zorunlu olan hız ayar düzeneği) içeren takım tezgâhı.
—Marangl. Zımpara makinesi, ahşap yüzeyleri zımparalamada kullanılan makine. (Bk. ansikl. böl.)
—Müo. Zımpara tozu, perdah makinelerinin taşlarından dökülen ve kurutulduktan sonra zımparanın kullanıldığı işlerde kullanılan zımparayla karışık madde.
—Orm. san. Zımpara freze, tahta işlemede kullanılan ve profili karmaşık bir silme veren özel freze.
—Tekst. Zımpara makinesi, dokumaları zımparalamada kullanılan makine. (Girişte, dokumayı iyice germeyi ve büyük bir hızla dönen, zımpara kaplı bir silindire temas ettirmeyi sağlayan birçok silindirden oluşur. Daha sonra dokuma, zımparala

ma sırasında oluşan döküntüleri temizleyen bir fırçadan geçer.)
—ANSİKL. Marang. Zımpara makinelerinin birçok türü vardır. Genellikle geniş yüzeyli tablaları perdahlamada kullanılan bant zımpara makineleri'nde zımpara bandı biri sabit diğeri gerdirme düzenli iki kasnak çevresinde döner. Zımparalanacak parça sonsuz bir yüzeyle mekanik olarak kasnaklar altına getirilir Diskli zımpara makinesi genellikle masif parça başlarını değişik açılarda zımparalamada kullanılır. Bu makinelerde zımparalanacak parça diskin yanağı ya da bir yüzeyi üzerine tespit edilir; bu durumda parça elle itilir. Silindir zımpara makinesi eğmeçli parçaları zımparalamada kullanılır, makine miline değişik çaplarda metal, sert ağaç ya da kauçuktan silindirler takılabilir. Çalışma sırasında zımparanın yalnız bir yerinden aşınmaması ve iş parçasını yakmaması için silindir kendi ekseni boyunca aşağı yukarı salınım yapar. El zımpara makinesi normal zımpara makineleriyle yapılması mümkün olmayan işlerde kullanılır. Diskli ve bantlı el zımpara makineleri daha çok kalın talaş kaldırmayı gerektiren doğrama ve parke zımparalama işlerinde, titreşimli el zımpara makineleriyse ince perdah işlemlerinde kullanılır. Sanayide kullanılan otomatik zımparalama makineleri (otomatik baskılı bant zımpara makinesi, silindirli kontak zımpara makinesi, çift taraflı kenar zımpara makinesi) yüzey düzeltmenin yanı sıra parçayı ölçüsüne getirme işlevi de görürler.
—Miner. Zımpara bir başkalaşım kayacıdır ve temelde korindondan oluşur. Toz ya da çeşitli büyüklükte tanecik haline getirilerek taşları (suyla ıslatılarak) ya da metalleri (yağla karıştırılarak) perdahlamada kullanılır. Kâğıt ya da bez üzerine zımpara tozları tutkalla yapıştırılırsa zımpara kâğıdı ya da bezi elde edilir.
Zımpara, günümüzde yalnız biley taşı ve taşlama taşı yapımında, toz halindeyken, optik yüzeyleri yontmada, perdahlama ve alıştırma işlemlerinde kullanılır.
ZIMPARALAMA a. Zımparalamak eylemi.
ZIMPARALAMAK g. f. (Bir şeyi) zımparalamak, bir şeyin yüzeyini zımpara ile aşındırmak, parlatmak.
—Deric. Başı zımparalamak, sığır derilerinde boynun ve başın kalın kısmını inceltmek.
—Kürkç. Derileri, perdahtan önce inceltmek.
—Tekst. Dokumalara zımparalama işlemini uygulamak.
? zımparalanmak edilg. f. Zımparalamak eylemine konu olmak.